نقد اجتماعی به معنی اعتراض نیست
به گزارش جهان صنعت نیوز: سردار جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفته که در دولت دوازدهم ولنگاری در فضای مجازی، نظم رسانه‌ای کشور را بهم زده و موجب تبدیل مردم عادی به مردم شاکی شده؛ به نظر شما شکایت‌ها و انتقادات امروز مردم ناشی از فضای مجازی است یا مشکلات گسترده موجود در زمینه‌های اقتصادی و …؟
به نظر من ما نیاز داریم که یک بار دیگر جامعه خود را واکاوی کنیم و ببینیم که در چه جامعه‌ای زندگی می‌کنیم. نسبت دادن مسائل به افراد، دستگاه‌ها و سیاست‌های مختلف کمکی به حل مساله نمی‌کند. جامعه ما جامعه به نسبت فرهیخته‌ای است. مثلا نرخ سواد بین زنان ۸۵ درصد و بین مردان ۸۸ تا ۹۰ درصد است، بیش از نیمی از ورودی‌های دانشگاه، زنان هستند و … . در چنین جامعه‌ای که مردم خودشان متوجه موضوعات مختلف بوده و تحلیلگری دارند، اولا بیان هر نقدی به معنی اعتراض نیست و ثانیا جامعه‌ای که نقد در آن نباشد، زنده نیست.
– یعنی معتقدید که شکایت‌ها و گلایه‌های مردم در زمینه‌های مختلف نقد است، نه اعتراض؟
بله، این جامعه پویا است و در مورد تحولاتی که در زمینه‌های مختلف صورت می‌گیرد، از موضع همراهی دست به نقد می‌زند. نقد اجتماعی هم موجب بهبود شرایط می‌شود. اگر ما فکر می‌کنیم که نقد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… عامل افزایش مشکلات است اشتباه می‌کنیم چون نقد داشتن به معنی تفکر است. کسی که نقد می‌کند، می‌تواند شرایط را تحلیل کند و می‌تواند راهکار هم پیشنهاد دهد.
– اگر بپذیریم که گلایه‌های مردم یا به تعبیر آقای جلالی شاکی بودن مردم، نقد است، نه اعتراض؛ فکر می‌کنید که باید چه پاسخی به آن بدهیم؟
اگر ما مسیر نقد اجتماعی را یک فرآیند در نظر بگیریم، این فرآیند نیازمند شنیده شدن هم است. جامعه نقد می‌کند اما به نظر می‌رسد شنیده نمی‌شود. حتی در جست‌وجوی راهکار هم برای رفع این نقدها نیستیم. مدت‌ها است که می‌گوییم تورم سنگین است، فشار اقتصادی زیاد است و … حتی دولت جدید روی کار آمده اما برنامه آن برای مسائل مختلفی مثل اقتصاد، سیاست خارجی، مسائل زنان، آموزش‌و‌پرورش و… مشخص نیست. ما هیچ برنامه مدونی ندیده‌ایم پس اگر کسی نسبت به شرایط موجود نقد می‌کند، لزوما معترض نیست. به نظر من کسی که نقد می‌کند اتفاقا لباس اعتراض نپوشیده، بلکه لباس اصلاح پوشیده و در جهت بهبود شرایط حرکت می‌کند. معترضان که دیگر نقد نکرده و فرصت گفت‌وگو ایجاد نمی‌کنند.
– فرض کنیم که در یک رویکرد اشتباه بنا بر فرافکنی و عدم پذیرش انتقادات است. حتی در این حالت هم اظهار به اینکه مردم شاکی هستند نشان می‌دهد که شرایط موجود درک شده و مسوولان متوجه وخامت اوضاع در زمینه رضایتمندی اجتماعی هستند. در چنین شرایطی ریشه‌یابی دقیق مسائل چقدر اهمیت دارد؟ آیا لازم نیست به این سوال پاسخ بدهند که چرا مردم شاکی شده‌اند؟
حتما اهمیت دارد. همان طور که گفتم، نقد کردن یک فرآیند است، کسی که نقد می‌کند، مسوولی که می‌شنود و راهکاری که جست‌وجو می‌شود، یعنی اول باید موضوع شنیده و ریشه‌یابی شود تا برای آن بتوانیم راهکار پیدا کنیم.
– بی‌توجهی به انتقادات یا فرافکنی و پاک کردن صورت مساله چه تبعاتی خواهد داشت؟
اگر یک سر فرآیند نقد فعال باشد و سر دیگر فعال نباشد عملا به جواب نمی‌رسد. تجمع نقدها و مطالبات نیز منجر به چالش‌های جدی در انسجام ارتباطی بین مردم و مسوولان خواهد بود. باید نگران این مساله باشیم و راحت از کنار آن عبور نکنیم. باید به دنبال راهکار باشیم، به نظر من لازم است که از فرافکنی عبور کنیم. این را هم باید در نظر داشته باشیم که تحول عظیمی بعد از رایج شدن اینترنت در ایران صورت گرفته و با دسترسی به فضاهای ارتباطی و دانش توانستیم در مسیر تولید ثروت قدم برداریم. این ثروت هم اعم است از ثروت مادی و ثروت معنوی.
ارتباطات اجتماعی اکنون بهبود یافته و افراد می‌توانند فرصت‌های ارتباطی جدیدی را پیدا کنند. فضای مجازی، فضایی نو است و همه کشورها با آن در چالش هستند. سایر کشورها نیز ضمن اینکه به آزادی‌ها احترام گذاشته و می‌خواهند از فرصت‌های فضای مجازی استفاده کنند، چارچوب‌های مربوط به حریم خصوصی افراد را ایجاد می‌کنند. همه کشورها با این رو‌به‌رو هستند و با دستورالعمل‌هایی این را مدیریت می‌کنند. خوشبختانه ایران نیز به واسطه شورای عالی فضای مجازی ایران توانسته در این زمینه خوب عمل کند. لذا بهتر است مسائل را به یک بخش متصل نکنیم، اگر مردم از تلگرام، واتساپ، کلاب‌هاوس و… استفاده می‌کنند، نباید از این بابت نگران شد بلکه باید این را به فال نیک گرفت و از آن استفاده کرد. باید از این ابزار استفاده کرد و سر دیگر فرآیند نقد را فعال ساخت و راهکار پیدا کرد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :