ظهور چهره غیرتورمی خلق پول
به گزارش جهان صنعت نیوز: بر اساس این آمار، پایه پولی با رشد شش ماهه ۱/۱۳ درصدی به ۵۱۹ هزار میلیارد تومان و حجم نقدینگی نیز با ۱۷ درصد رشد در مدت یاد شده به ۴۰۶۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. یکی از موضوعات مهم در آمار پولی شهریور ماه این است که به دلیل کاهش شتاب رشد پایه پولی به نظر می‌رسد بازوی پرقدرت خلق پول ضریب فزاینده نقدینگی بوده است. به باور کارشناسان افزایش ضریب فزاینده نقدینگی به این معناست که بخش بیشتر نقدینگی از کانال اعطای وام و اعتبار بانکی اتفاق افتاده که اثرات تورمی آن کمتر از زمانی است که پایه پولی (استقراض دولت و بانک‌ها از بانک مرکزی) افزایش می‌یابد. آمارهای ارائه شده نشان می‌دهند که روند ضریب فزاینده نقدینگی از تیر ماه افزایشی بوده و از ۳/۷ درصد در ابتدای تابستان به ۸/۷ درصد در شهریور ماه رسیده است. با توجه به اعلام دولت مبنی بر تامین مالی غیرتورمی در شهریور ماه و همچنین کند شدن رشد تورم در این ماه می‌توان نمایان شدن چهره غیرتورمی نقدینگی در پایان تابستان را تایید کرد.
پیشروی نقدینگی
بانک مرکزی گزیده آمارهای اقتصادی در شهریور ماه را اعلام کرد. این گزارش نشان از پیشروی نقدینگی در آخرین ماه تابستان دارد. بر اساس آمارهای ارائه شده رشد نقدینگی در شش ماهه امسال ۱۷ درصد بود و حجم نقدینگی نیز به ۴۰۶۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. با توجه به آنکه این رقم در اسفند ماه سال گذشته ۳۴۷۶ هزار میلیارد تومان بوده است، می‌توان گفت که درشش ماهه امسال ۵۹۱ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید خلق شده که معادل روزانه آن ۱/۳ هزار میلیارد تومان است. آمارها همچنین نشان می‌دهد که رشد نقطه‌ای نقدینگی در پایان تابستان به ۵/۴۰ درصد رسیده که رکورد جدیدی در سال جاری محسوب می‌شود، چه آنکه میزان رشد نقطه‌ای نقدینگی در شهریورماه سال گذشته ۲/۳۶ درصد بوده است. پایه پولی نیز به عنوان یکی از متغیرهای مهم در بازار پول با تغییرات جدیدی همراه بوده است. رشد شش‌ماهه این متغیر ۱/۱۳ درصد بوده و حجم آن نیز به ۵۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد نقطه‌ای این متغیر اما به نسبت مرداد کمتر شده و رقم ثبت شده برای آن ۵/۳۹ درصد اعلام شده است. در مرداد ماه رشد نقطه‌ای پایه پولی ۱/۴۲ درصد اعلام شده بود که یکی از رکوردهای جدید در رشد این متغیر پولی به حساب می‌آمد. بنابراین به نظر می‌رسد که از شتاب رشد پایه پولی در پایان تابستان کاسته شده است.
کاهش شتاب رشد پایه پولی
به نظر می‌رسد تحولات پولی شهریور ماه چهره جدیدی از نقدینگی را به تصویر کشیده باشد. دلیل این مساله را نیز می‌توان در کند شدن شتاب رشد پایه پولی و همچنین رشد ضریب فزاینده نقدینگی جست‌وجو کرد. آن‌طور که آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد پایه پولی از ابتدای سال روند رو به رشد و نگران‌کننده‌ای داشت و یکی از دلایل اصلی رشد نقدینگی و تورم نیز به حساب می‌آمد. با توجه به کسری شدید بودجه دولت این وضعیت در سایه برداشت‌های دولت از تنخواه‌گردان بانک مرکزی اتفاق افتاده است. هرچند بانک مرکزی از خرداد ماه و با برگزاری حراج‌های هفتگی سعی داشت به بازار خرید و فروش اوراق رونق ببخشد تا دولت بتواند بخشی از نیاز بودجه‌ای‌اش را از این طریق تامین کند، اما آمارها تا مردادماه نشان از رکود در بازار اوراق بدهی داشت. به این ترتیب بانک مرکزی منبع اصلی تامین مالی بودجه در پنج‌ماهه ابتدای امسال به حساب می‌آمد. اما در شهریور ماه به دلیل پر شدن سقف برداشت دولت از تنخواه‌گردان بانک مرکزی رویکرد سیاستگذار در تامین مالی تغییر کرد، به طوری که فروش اوراق بدهی برای تامین مالی بودجه سرعت گرفت، موضوعی که در گزاره‌های مقامات دولت نیز دیده می‌شود. این مساله اما موید چیست؟
افزایش خلق پول از دو کانال
به باور کارشناسان رشد نقدینگی می‌تواند از دو کانال ضریب فزاینده نقدینگی و پایه پولی اتفاق بیفتد، با این حال اثرات تورمی این دو متفاوت است. رشد پایه پولی به این معناست که استقراض بانک‌ها و دولت از بانک مرکزی افزایش یافته، این در حالی است که رشد ضریب فزاینده نقدینگی نشان‌دهنده افزایش اعتباردهی و وام‌دهی بانک‌ها است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که به ازای رشد مشخصی از نقدینگی، افزایش‌هایی که ناشی از ضریب فزاینده نقدینگی است، آثار تورمی کمتری به همراه دارد، اما اگر رشد نقدینگی ناشی از رشد پایه پولی باشد به دلیل افزایش استقراض دولت از بانک مرکزی، اثرات تورمی بیشتری در اقتصاد پدیدار خواهد شد. همانطور که گفته شد در پنج ماهه ابتدای امسال رشد پایه پولی عامل اصلی رشد نقدینگی بوده، اما در شهریور ماه عامل پایه پولی دیگر عامل پرقدرت رشد نقدینگی نبوده و ضریب فزاینده جایگزین آن شده است. این مساله را از تغییرات نرخ رشد ضریب فزاینده نقدینگی می‌توان فهمید. از ابتدای سال تا تابستان تغییرات ضریب فزاینده افزایشی بوده و از ۳/۷ درصد در تیر به ۶/۷ درصد در مرداد و ۸/۷ درصد در شهریور رسیده است. این افزایش‌ها نشان می‌دهد که به تدریج سهم استقراض بانک‌ها و دولت از بانک مرکزی از نقدینگی کاهش یافته و در عین حال سهم اعتباردهی بانک‌ها در ایجاد نقدینگی بیشتر شده است. کاهش استقراض دولت از بانک مرکزی برای تامین مالی نیز با فروش بیشتر اوراق جبران شده است. با توجه به آنکه سرعت رشد نقدینگی «۱۷ درصد» از سرعت رشد پایه پولی «۱/۱۳ درصد» نیز بیشتر بوده، می‌توان تایید کرد که در شهریور ماه چهره نقدینگی کمتر تورمی بوده است.
اوراق به جای استقراض
هرچند پولیون معتقدند که بسترسازی برای تامین مالی از مسیر فروش اوراق و مسدود کردن مسیرهایی که به برداشت از منابع بانک مرکزی می‌شود می‌تواند خبر خوبی برای بازار پول باشد و به کنترل نقدینگی نیز کمک شایان‌توجهی می‌کند، اما اهالی بازار سرمایه این مساله را خبر ناگواری برای بورس می‌دانند. به باور آنان افزایش تامین مالی دولت از مسیر فروش بیشتر اوراق به معنای سقوط بیشتر سهام موجود در سبد دارایی‌های اشخاص است. خبرهای متناقضی از نحوه تامین مالی دولت در مهرماه نیز منعکس شده است، برای مثال دولتی‌ها می‌گویند نه از بانک مرکزی استقراض کرده‌اند و نه با فروش گسترده اوراق تامین مالی کرده‌اند اما شنیده‌ها حاکی از آن است که دولت از ابتدای مهرماه نیز کماکان از مسیر فروش اوراق تامین مالی کرده است. برای مثال دیروز و در صحن علنی مجلس که مباحث عمدتا به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه اختصاص داشت یکی از نمایندگان مجلس آمار فروش اوراق از ابتدای مهر را اعلام کرده است. محمدحسن آصفری، نماینده اراک خطاب به وزیر اقتصاد گفته که «آقای خاندوزی می‌گوید اوراق نفروخته‌ایم در حالی که مطابق اسناد خزانه از مهر ماه تاکنون هشت هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شده است». این مساله نشان می‌دهد که رویکرد دولت بعد از توقف برداشت از منابع بانک مرکزی برای جبران کسری بودجه به سمت فروش اوراق متمایل شده است. این همان مساله‌ای است که می‌تواند کاهش شتاب رشد نقدینگی و کاهش سهم پایه پولی در این رشد از شهریورماه را تایید کند.
نگاه تورم به بازار پول
یکی از مسائلی که بر رشد تورم تاثیر می‌گذارد فعال‌شدن انتظارات تورمی در اقتصاد است. این مساله را از طریق تحولات پول و شبه‌پول نیز می‌توان فهمید. در آمارهایی که بانک مرکزی ارائه کرده، رشد نقطه‌ای شبه‌پول از رشد نقطه‌ای پول سبقت گرفته که نشان می‌دهد تمایل به نگهداری پول در بانک‌ها بیشتر شده است. بر اساس گزارش بانک مرکزی، رشد ۱۲ماهه پول در پایان شهریور ماه ۹/۳۵ درصد بوده در حالی که این میزان رشد برای شبه‌پول ۶/۴۱ درصد بوده است. این مساله نیز نیرویی برای رشد ضریب فزاینده نقدینگی بوده و اثرات تورمی نقدینگی را نیز کمتر کرده است. اگر نگاهی به آمارهای تورمی نیز بیندازیم می‌بینیم که شدت رشد تورم در شهریورماه کمتر از ماه‌های قبل از آن بوده است. براساس آمارهای اعلامی از سوی مرکز آمار متوسط رشد تورم در شهریور ماه ۸/۴۵ درصد بوده که تنها ۶/۰ درصد بیشتر از متوسط تورم مرداد ماه بوده است. ضمن آنکه رشد تورم نقطه‌ای شهریور نسبت به مرداد نیز ۵/۰ درصد بوده است. آمار مهرماه نیز مساله کاهش شتاب رشد تورم را تایید می‌کند چه آنکه متوسط تورم در مهر ماه ۴/۰ بیشتر از شهریور ماه و تورم ماهانه آن نیز ۲/۰ درصد بالا رفته است. در عین حال تورم نقطه‌ای نیز عقبگرد داشته و از ۷/۴۳ درصد در شهریور به ۲/۳۹ درصد در مهرماه رسیده است. بررسی این مسائل در کنار یکدیگر می‌تواند موید این مساله باشد که اثرات تورمی نقدینگی با کاهش همراه بوده است. هرچند این مساله نمی‌تواند به معنای توقف رشد قیمت‌ها و یا بهبود وضعیت بازار پول باشد اما حداقل نشان می‌دهد که سیاستگذار پولی نسبت به تبعات رشد نقدینگی بر تورم و معیشت خانوارها آگاه‌تر شده است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :