بررسی ارتباط دولت و مجلس در روزهای اخیر/فصل تقابل؟
به گزارش جهان صنعت نیوز:از آخر به اول که شروع کنیم همین اعتماد نکردن به مسعود فیاضی در بالای فهرست قرار می‌گیرد. رویکرد مجلس البته نسبت به او قابل پیش‌بینی بود اما وقتی رییس دولت سیزدهم کوتاه نیامده و او را معرفی کرد، این گمانه به ذهن می‌رسید که مجلس اصولگرا و همسو با دولت از موضع خود عقب نشسته و نظر رییسی را بپذیرد اما دیدیم که چنین نشد. این تصمیم مجلس به طور قطع چند اثر قابل توجه دارد که مهم‌ترین آن ارسال پیامی مثبت و مبتنی بر همراهی به افکار عمومی است. همان افکار عمومی که در روزهای اخیر بارها و بارها و از طرق مختلف در فضای مجازی خواستار عدم معرفی فیاضی شده بود. دومین اثر آن هم نمایش یک فضای عدم تعامل- اگر نگوییم تقابل- بین دولت و مجلس است؛ رابطه‌ای که همین هفته قبل فداحسین مالکی نماینده زاهدان از سرد شدن آن گفته و نسبت به ادامه وضعیت هشدار داده بود.
دومین گزاره‌ای که در این فهرست وجود دارد و گمانه شروع فصل جدید از روابط دولت و مجلس را تقویت می‌کند، مخالفت مجلس یازدهم با لایحه دوفوریتی است که چند روز قبل دولتی‌ها برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ارائه کرده بودند. این گزاره وقتی تقویت می‌شود که به حواشی ارائه آن لایحه هم توجه داشته باشیم. مثلا همین دیروز کانال تلگرامی «عصر ما» نوشت: «آقایان در دولت می‌دانند که چنین تصمیم و اقدامی هزینه‌زا است اما فکر می‌کنند اگر خودشان را عقب بکشند و تقصیر را گردن مجلس اندازند، مشکل حل می‌شود! این هم از جمله ساده‌انگاری‌های دولت سیزدهم است دیگر. با همین رویکرد هم با وجود اینکه مجلسی‌ها معتقدند اصلاح نرخ ارز ترجیحی در جزء ۳ بند ب تبصره ۱ قانون بودجه امسال مصوب شده و دولت برای اجرای آن احتیاجی به موافقت مجلس ندارد، لایحه فرستادند؛ آن هم با دو فوریت. ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که گویا بین مجلس و میرکاظمی تفاهم شده بوده که لایحه جدیدی فرستاده نشود. ضمن اینکه در جلسات خصوصی نیز از سوی مجلس در این باره پیگیری‌هایی شده اما دولت مثلا همسو با مجلس زیر بار پس گرفتن لایحه نرفته است…. خلاصه اینکه محمدباقر قالیباف که طبق آیین‌نامه نمی‌توانسته مانع از اعلام وصول لایحه دوفوریتی دولت شود، منتظر پس گرفتن لایحه طبق وعده دولت بوده، اما خبری نمی‌شود! در نهایت اما مجلس به فوریت آن رای نداد تا روابط مجلس و دولت وارد دوره جدیدی شود. سوال جدی اینجاست که پشت پرده تدوین و ارائه این لایحه چه کسی است که نه رییس سازمان برنامه و بودجه از آن خبر داشته و نه تلاش معاون اقتصادی دولت برای پس گرفتن طرح موثر واقع شده.»
البته ابهامی که درباره تصمیم‌گیرندگان ارائه این لایحه که گویا به روابط دولت و مجلس آسیب جدی زده، وجود دارد در قضیه معرفی مسعود فیاضی که دیروز رای نیاورد هم مشاهده می‌شود. شاهد آنکه علی قلهکی، فعال رسانه‌ای حامی دولت در توئیتر خود نوشته بود: «معاون پارلمانی دولت که نه، حتی اگر رییسی از معاون پارلمانی یکی از وزارتخانه‌ها هم سوال می‌کرد که مسعود فیاضی در مجلس رای می‌آورد نیز به او می‌گفتند خیر! فارغ از وقتی که این انتخاب غلط از مردم، مجلس، دولت و شخص رییس‌جمهور گرفت باید مشخص شود مسعود فیاضی گزینه تحمیلی چه کسی بود!»
سومین گزاره‌ای که دور شدن دولت و مجلس از فضای تعاملی که قاعدتا تحت تاثیر همسویی سیاسی باید ایجاد می‌شد را به ذهن می‌رساند همین نطق جنجالی نماینده ارومیه است که در دو، سه روز گذشته حسابی مورد توجه قرار گرفت.
پیامی به دولت
کارشناسان و تحلیلگران سیاسی در هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا نیز درباره تضعیف تعامل بین دو قوه اتفاق نظر دارند. مثلا جلال میرزایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس تصمیم دیروز مجلس را حاوی یک پیام خاص و معنادار برای دولت می‌داند. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عدم رای اعتماد مجلس به وزیر پیشنهادی آموزشوپرورش را تحلیل کرد و گفت: «واقعیت این است که در این دو، سه ماه گذشته نسبت به برخی انتصابات دولت اعتراضات بسیاری شد یعنی انتصابات دولت در افکار عمومی بازخورد منفی داشت. نمایندگان هم این را دیده‌اند. آنها در ابتدای کار از کابینه حمایت کردند، اما در ادامه، انتصاب استانداران را دیدند و نارضایتی‌هایی برای خیلی‌هایشان ایجاد شد که در مقابل آن هم سکوت کردند. در این مورد آخر یعنی معرفی آقای فیاضی اما واکنش نشان دادند. به این خاطر که بازتاب این انتخاب را در افکار عمومی و بین فرهنگیان دیده بودند.»
وی افزود: «عدم همراهی مجلس با دولت خیلی معنادار است و پیامی که برای رییسی دارد این است که آقای رییسی باید در انتصابات خود بیش از قبل دقت کند.»
میرزایی تاکید کرد: «آقای رییس‌جمهور برای دفاع از انتخاب خود شخصا به مجلس رفتند و اینکه مجلس با وجود تاکیدات رییسی مبنی بر اینکه با این فرد خودش مصاحبه کرده و تشخیص داده که توانایی انجام این ماموریت را دارد، رای عدم اعتماد داد به نظر من خیلی معنادار است. این را می‌توان به نوعی نشانه فاصله گرفتن مجلس از دولت قلمداد کرد. به خصوص که ایجاد این فاصله طی سه ماه ابتدای کاری دولت جای تامل بسیار دارد.»
این نماینده پیشین مجلس در پاسخ به اینکه آیا اقدام چند روز قبل مجلس یعنی مخالفت با فوریت لایحه ارز ترجیحی را نیز باید در راستای همین فاصله گرفتن دولت و مجلس دانست؟ گفت: «آقای رییسی چند روز گذشته یک لایحه اصلاحی درباره ارز به مجلس داد که نمایندگان به نوعی نپذیرفتند و فوریت آن را رد کردند. در حالی که در این دو، سه ماه اخیر جریان حامی دولت، رسانه‌ها و کنشگران سیاسی آنان درباره موضوع این لایحه صحبت کرده و از اهمیت اصلاح مساله ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌گفتند اما دیدیم که مجلس در این مدت با دولت همراهی نکرد. این عدم همراهی مجلس با برنامه اصلاحی رییس‌جمهور نیز معنادار است. این رویکرد مجلس حتی من را یاد مجلس هفتم انداخت که آقایان نادران و توکلی و… با ارائه طرحی برای تثبیت قیمت‌ها مانع برخی اصلاحات اقتصادی آن زمان شدند.»
وی افزود: «بر این اساس به نظر می‌رسد که مجلس کلا با اصلاحاتی که برایش هزینه داشته باشد و روی پایگاه اجتماعی نمایندگان اثر بگذارد، همراهی نمی‌کند، بنابراین این را تقابل با دولت تلقی نمی‌کنم، بلکه نوعی محافظه‌کاری از سوی مجلس ارزیابی می‌کنم که ناشی از در نظر گرفتن پایگاه رای است و نه در نظر گرفتن مصالح کشور و انجام اصلاحات.»
میرزایی در پاسخ به اینکه آیا دو مورد اخیر و همچنین نطق تند روح‌الله حضرت‌پور را می‌توان نشانه تغییر جهت مجلس و تمرکز بر خواست و وضعیت مردم به جای پرداختن به مسائل حاشیه‌ای دانست؟ گفت: «خیر، من این برداشت را ندارم که مجلس مترقی و پیشرو شده باشد چون رای ندادن به دو فوریت لایحه اصلاح ارز ترجیحی یک رای محافظه‌کارانه بود و کمکی به اصلاح شرایط کشور نمی‌کند. همچنین آن را نشانه همراهی مجلس با مردم نمی‌دانم. رای اعتماد ندادن به وزیر پیشنهادی آموزشوپرورش را هم نمی‌شود نشانه همراهی با مردم و فرهنگیان قلمداد کرد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب توضیح داد: «خیلی از این نمایندگان از نحوه انتصاب استانداران انتقاد داشتند. در این مورد هم با آنان مشورت نشده بود، کمیسیون آموزش هم برنامه او را تایید نکرد، همه اینها به اضافه بازخوردی که معرفی فیاضی در جامعه داشت سبب شد این تصمیم را بگیرند. این را نباید در پیش گرفتن یک راه جدید و متفاوت از سوی مجلس دانست چون مساله آنها شخصی است. نمایندگان عمدتا دغدغه حفظ محبوبیت خود را داشته و می‌خواهند که پایگاه اجتماعی‌شان آسیب نبیند، در این مدت اما به خاطر اینکه کاری غیر از چند شکایت از روحانی نکرده بودند پایگاه اجتماعی مجلس آسیب دید. بنابراین در اینجا خواستند تا ضمن نشان دادن مخالفت خود با آقای رییسی و انتقاد از اینکه در انتصابات مورد مشورت قرار نمی‌گیرند، پایگاه اجتماعی خود را هم حفظ کنند.»
تعامل در حد حرف
عزت‌الله یوسفیان‌ملا فعال سیاسی اصولگرا و نماینده پیشین مجلس اما رای ندادن به گزینه پیشنهادی رییسی برای تصدی وزارت آموزشوپرورش را نه پیامی به دولت بلکه ناشی از عدم تعامل موثر بین دولت و مجلس می‌داند. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «مجلس و دولت هر دو شعار تعامل می‌دهند اما به نظر می‌رسد که تعریف و درک دقیقی از تعامل ندارند. تعامل یعنی اگر دولت یک نفر را به عنوان گزینه وزارت پیشنهاد می‌کند آن فرد مقبول مجلس باشد.»
وی توضیح داد: «یک وقتی ممکن است دولت در جهت تعامل با مجلس قبل از انتخاب گزینه مربوطه با مجلس مشورت کند و نظر نمایندگان را بپرسد. یک وقتی هم ممکن است دولت از اینکه طی این مشورت‌ها فردی به او تحمیل شود، نگران باشد و نخواهد که در این حد تعامل کند اما لازم است که حداقل نظر مجلس را استمزاج کرده و از فضای مجلس باخبر باشد.»
این فعال سیاسی اصولگرا افزود: «من هفته قبل هم در مصاحبه‌ای با قاطعیت گفتم که این گزینه از مجلس رای اعتماد نخواهد گرفت برای اینکه فضای مجلس مشخص بود. دقت کنید که وقتی کمیسیون آموزش به یک وزیر پیشنهادی رای نمی‌دهد نباید توقع داشت که آن فرد از نماینده‌ای مثلا در کمیسیون امنیت ملی رای مثبت بگیرد.»
وی تاکید کرد: «اگر واقعا بین دولت و مجلس رابطه تعاملی وجود داشت باید طبق روال کار عمل کرده و در جلساتی به بحث و بررسی گزینه‌ها می‌پرداختند. ما می‌پذیریم که دولت نخواهد با نمایندگان مشورت کند اما اینکه نظر آنان را فهمیده و بعد یک نفر را پیشنهاد کند کاملا ضروری است. میزان آرایی که مجلس به آقای فیاضی داد مشخص می‌کند که جو مجلس درباره او کاملا مشهود بوده است. معرفی وی در چنین شرایطی اما به معنی نادیده گرفتن مجلس است.»
یوسفیان‌ملا در پاسخ به اینکه آیا رای ندادن مجلسی‌ها به مسعود فیاضی پاسخی به عدم مشورت‌های دولت بوده است؟ گفت: «نه مجلس نخواسته پاسخی به دولت بدهد. نمایندگان در روزهای گذشته هیچ‌وقت نگفتند که چون با ما مشورت نشده رای نمی‌دهیم، بلکه گفتند که این آقا در اندازه وزارت نیست و رای نمی‌دهیم. حرف این است که دولت باید نظر مجلس را استمزاج کرده و او را معرفی نمی‌کرد.»
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه با توجه به نتیجه جلسه رای اعتماد به فیاضی و مواردی مثل مخالفت با دو فوریت لایحه اصلاح ارز ترجیحی می‌توان نتیجه گرفت که روابط دولت و مجلس وارد فاز جدیدی شده است؟ گفت: « بله، الان ما فقط حرف از تعامل می‌شنویم و عملا تعاملی در کار نیست. البته اگر منظورشان فقط همین فحش ندادن و توهین نکردن به هم باشد یا احوالپرسی و.. تعامل وجود دارد اما رابطه تعاملی به معنای واقعی وجود ندارد. تعامل یعنی دولت بداند مجلس با چه لایحه‌ای موافق است و با چه لایحه‌ای مخالف نه اینکه یک لایحه بدهد که دو فوریت آن رد می‌شود.»
یوسفیان‌ملا درباره اینکه آیا باید نطق انتقادی روح‌الله حضرت‌پور در روزهای اخیر هم در راستای همین ارتباط دولت و مجلس و دور شدن از تعامل تفسیر کرد؟ گفت: «مسلم است. این هم نتیجه عدم‌تعامل و عدم‌تفاهم فکری است. دقت داشته باشید که در مجلس برخی آقایان مثل آقای حضرت‌پور چنین نظرات و دیدگاهی داشتند اما قبلا زمینه را برای بیان آن مساعد نمی‌دیدند اما الان وقتی می‌بینند که دولت بعد از سه ماه کار خاصی نکرده، هنوز یک وزارتخانه وزیر ندارد و در روزهای آخر مهلت سرپرستی چنین گزینه‌ای معرفی می‌شود و… زمینه را برای بیان انتقادات مساعد می‌بینند.»
عاقبت کار
اینکه اقدام دیروز مجلس مبنی بر عدم اعتماد به گزینه پیشنهادی رییسی حاوی یک پیام جدی و معنادار باشد یا نه، در اصل قضیه فرقی نمی‌کند. دولت سیزدهم و مجلس یازدهم آنقدر که انتظار می‌رفت همسو نبوده و رویکرد تعاملی ندارند و این اصلا خبر خوبی نیست. چرا که تنها نکته امیدوار‌کننده در ماه‌های اخیر این بود که همین همسویی و یکدستی بین قوا و ارکان مختلف حاکمیت سبب خیر شده و زمینه حل مشکلات کشور و مردم را فراهم آورد. حال اگر قرار باشد که شاهد همان دعواهای معمول بین دولت و مجلس باشیم دیگر چه فرقی خواهد داشت که دولت رییسی روی کار است یا روحانی یا دیگر. حتی اینکه در دعوای بین دو قوه چه کسی حق دارد و چه کسی بیشتر طرف مردم است، اهمیت چندانی نخواهد داشت چراکه این تقابل بیشترین ضربه را به مصالح کشور و منافع مردم وارد خواهد کرد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :