بایدهای حمایت از تولید

کمیل طیبی * طرح مساله حمایت از تولید اگرچه یک استراتژی قابل قبول در محافل کارشناسی محسوب می‌شود اما این استراتژی خود اجزای مشخصی از قبیل کاهش فشار مالیاتی تولیدکنندگان و نحوه تامین مالی بخش تولید دارد. لازمه پرداختن به اجزای یادشده نیز پاسخ دادن به دو سوال مشخص است؛ نخست آنکه این تامین مالی باید به چه صورت و بر چه اساسی شکل گیرد و دوم اینکه کدام بازار مالی می‌تواند کشش لازم برای حمایت از پروژه‌های تولیدی را داشته باشد؟ برای این منظور باید معلوم شود که آیا بازار پولی قرار است مسوولیت تامین مالی را بر عهده بگیرد و یا بازار سرمایه قرار است در این امر مهم سهیم باشد؟ در حال حاضر هردوی بازارهای یاد شده با چالش‌های بی‌شماری دست و پنجه نرم می‌کنند و بنابراین باید مشخص شود که آیا بازارهای یاد شده قابل احیا شدن هستند تا بتوانند تولید را حمایت کنند یا خیر.

یکی از بایدهای مهم در امر حمایت از تولید این است که از یک سو موانع موجود بر سر راه تولید برداشته شود و از سوی دیگر شفاف‌سازی در همه زمینه‌های اقتصادی وجود داشته باشد. اینجاست که به این نتیجه‌گیری مهم می‌رسیم که نقشه راه تولید ارائه شده از سوی دولت باید همانند یک پیشنهادی باشد که همه اجزای آن به طور منسجم و مشخص در مسیر طراحی شده حرکت کنند. اما باید بدانیم که هر اصلاحی در اقتصاد امروز ایران با دو مانع بزرگ به نام تحریم و FATF برخورد می‌کند. اهمیت این دو مساله زمانی روشن می‌شود که بدانیم برخورداری محصولات تولید داخل از جنبه‌های رقابت بین‌الملل، برخورداری از مساله مزیت نسبی و قابل صدور بودن آنها در بحث حمایت از تولید اجتناب ناپذیر است. حتی در صورتی که امکان صادرات محصولات تولید داخل نیز وجود داشته باشد باید دید که آیا تحقق جریان تجاری از مسیر شناسایی بازارهای هدف امکان‌پذیر شده یا نشده است.

بنابراین با توجه به رقابتی که در حوزه بین‌الملل وجود دارد بدون شک تولید ایران نیز باید در ارتباط با اقتصاد جهانی باشد. اما چنانچه بخواهیم تنها با تکیه بر توان داخلی و با در نظر گرفتن عوامل درون کشوری همچون بهبود بهره‌وری و جذب سرمایه‌گذاری به حمایت از تولید بپردازیم، زمانی که مساله تامین منابع مالی تولید به میان می‌آید می‌بینیم که شکاف بزرگی ناشی از عدم‌سرمایه‌گذاری خارجی شکل می‌گیرد. بنابراین در بحث حمایت از تولید و تدوین نقشه راه تولید باید به این مساله توجه شود که هرچند استراتژی حمایت از تولید شرط کافی برای به حرکت درآوردن موتور بخش تولید است، اما این استراتژی نباید تنها در حد شعار باشد و برداشتن قدم‌های جدی و محکم در این مسیر شرط لازم برای موفقیت در عرصه حمایت از تولید محسوب می‌شود.

* اقتصاددان