شهرداری تهران مقصر اصلی آلودگی هوا است
حسین آخانی * مساله آلودگی هوا در ماه‌های سرد سال پدیده‌ای کاملا شناخته شده است. چه‌بسا بیش از سه دهه است که کلانشهرها اعم از تهران، اصفهان، اراک و مشهد با این معضل درگیر هستند. این در حالی است که مسوولان با وجود وعده‌های داده شد هیچ‌گونه اقدامی در این زمینه انجام ندادند. واقعیت امر این است که منابع آلودگی برای مسوولان کاملا شناخته شده است. چرا که بخش عمده‌ای از این آلودگی را وسایل نقلیه متحرک تشکیل می‌دهند. البته نباید از معضلی به نام آلودگی صنایع گذشت زیرا در فصل زمستان سوزاندن مازوت در نیروگاه‌های حرارتی شتاب می‌گیرد و به عنوان یک منبع کاملا جدی نقش عمده‌ای در آلودگی شهرهای ایفا می‌کند. البته مشکلات دیگری از جمله گرد و خاک به دلیل کشاورزی ناپایدار، چرای دام و فعالیت معادن هم درخصوص افزایش آلودگی هوا وجود دارد. اما زمانی که بارندگی وجود داشته باشد، منشاء آلودگی‌ها صنایع و وسایل حمل‌ونقل متحرک است.
به نظرم در خصوص راهکار این معضل همه می‌دانند راه‌حل چیست ولی کسی نمی‌خواهد آن را اجرا کند. مهم‌ترین مساله این است، تا زمانی که سیاست‌های کلان کشور در تولید خودروهای آلوده‌کننده و فروش آنها و تشویق مردم به استفاده از آنها باشد، وضعیت آلودگی هوا در ایران حل نمی‌شود. تمام کشورهایی که مشکل آلودگی هوا داشتند، به این نتیجه رسیدند که حمل‌ونقل عمومی را باید جایگزین حمل‌ونقل خصوصی کنند. از طرفی بسترهای لازم برای استفاده از حمل‌ونقل پاک را فراهم کنند. توسعه مترو، قطار سریع‌السیر و اتوبوس‌های استاندارد که عمدتا می‌توانند برقی باشند، برای شهرهای بزرگ یک اقدام جدی است. منتهی در حداقل دو دهه اخیر به اذعان رییس سابق شورای شهر تهران، دولت حتی یک ریال بابت تجهیز سیستم حمل‌ونقل عمومی در اختیار شهرداری قرار نداده است. البته شهرداری‌ها هم در این زمینه مقصرند، زیرا تمام منابع مالی‌ای که تا به حال داشتند را صرف توسعه حمل‌ونقل خصوصی کردند. چرا که طی دو دهه اخیر اتوبان‌ها و زیرگذرها توسعه پیدا کردند در صورتی که می‌توانستند هزینه ساخت پل صدر که حدود دو میلیارد دلار صرف آن شد را در همان زمان برای خرید پنج هزار مینی‌بوس برقی استفاده کنند. اگر آن زمان شهرداری چنین کاری می‌کرد، در حال حاضر تا حد زیادی مشکل آلودگی هوا را حل کرده بودیم.
مساله بعدی ایجاد فضای تردد پیاده و دوچرخه در شهرهاست. ایجاد چنین فضاهایی هزینه زیادی نمی‌خواهد ولی متاسفانه معمولا مدیران شهری و غیرشهری سخنان نادرستی را در جهت مخالفت با دوچرخه‌سواری نیمی از جمعیت جامعه، یعنی زن‌ها می‌گویند که این رفتارها منجر به عدم توسعه حمل‌ونقل پاک در ایران شده است. اگر تمام این اتفاق‌ها رخ می‌داد، امروز اینچنین درگیر مشکل آلودگی هوای ایران به ویژه پایتخت نبودیم.
وابستگی هر چه بیشتر مردم به حمل‌ونقل خصوصی علاوه بر آلودگی هوا که منجر به ۴۱ هزار مرگ زودرس می‌شود، تاثیر بسیار منفی درخصوص سلامت آنها بر جای می‌گذارد. چرا که براساس آمارها ۲۹ میلیون ایرانی دارای اضافه‌وزن و کم‌تحرکی هستند و سالانه ۵۰ هزار تن به همین دلیل فوت می‌کنند. بنابراین اگر سالانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار مرگ در کشور داریم، حدود یک‌چهارم مرگ‌ها به خاطر وضعیت وخیم حمل‌ونقل است که منجر به آلودگی‌ها و کم‌تحرکی در بین ایرانی‌ها شده است.
در هر صورت ما فعالان محیط‌زیست بارها درخصوص تبعات آلودگی هوای تهران هشدار داده‌ایم اما وزارتخانه‌های قدرتمندی همچون وزارت نیرو، نفت و صنایع که در تشدید آلودگی هوا دخیل هستند، موانع جدی در هیات دولت هستند که اجازه نمی‌دهند مشکل آلودگی هوا در ایران حل شود.
* فعال محیط‌زیست و کارشناس آلودگی هوا
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :