عرضه‌های اولیه و معمای نقدینگی

به گزارش جهان صنعت نیوز:   بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای امسال تراز ورود پول به بازار سرمایه تنها در خردادماه مثبت بوده و طی هشت ماه دیگر سال، خروج پول صورت گرفته است. در همین شرایط  اما سازمان بورس عرضه‌های  اولیه را طی سال جاری نیز پی گرفته، اما بررسی آمار عرضه‌ها حاکی از عدم تکرار تجربه سال گذشته است. گفته می‌شود در کنار کاهش سیالیت نقدینگی در بازار سهام، روش عرضه اولیه ترکیبی نیز یکی دیگر از دلایل کاهش مشارکت در عرضه‌های اولیه طی سال‌جاری بوده است. حالا اما رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده است که عرضه اولیه سهام دولتی و شرکت‌های خصوصی متناسب با کشش بازار تا پایان سال ادامه خواهد یافت. بر همین اساس و با توجه به موارد گفته شده، این سوال مطرح می‌شود که آیا این عرضه‌ها خواهند توانست سرمایه‌های جدیدی را به بازار سرمایه وارد و تجربه شیرین سال گذشته را برای شرکت‌ها تکرار کنند؟  امیرعلی امیرباقری تحلیلگر بازار سرمایه بر این باور است که رسالت اصلی بازار سرمایه توجه به بازار اولیه است، با این حال مادامی که اعتماد و رونق به بازار ثانویه بازنگردد نمی‌توان انتظار داشت از عرضه‌های اولیه استقبال ویژه‌ای صورت گیرد.

طی سال گذشته بازار سرمایه شاهد ۲۶ عرضه اولیه بود که با توجه به شرایط صعودی و رونق سرمایه‌گذاری در بازار سهام، مشارکت و استقبال پرشمار اهالی بازار سرمایه را تجربه کرد. اگر چه در سال جاری نیز این عرضه‌های اولیه تداوم یافته اما به دلیل روند ریزشی بازار، عرضه‌های اولیه نتوانسته‌اند تجربه سال گذشته را تکرار کنند. در کنار روند ریزشی بازار سهام در سال جاری که موجب فرار سرمایه از این بازار شده است، تغییر در شیوه عرضه‌های اولیه و عرضه به صورت ترکیبی، از جذابیت‌های عرضه اولیه شرکت‌ها برای سهامداران خرد کاسته و به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه از ورود پول تازه نفس به بازار سرمایه ممانعت کرده است. این در حالی است که کشف قیمت و روش ارزشگذاری سهام عرضه‌های اولیه به دلیل جذابیت بالا یکی از اهرم‌های جلب سرمایه‌گذاران خرد و صاحبان سرمایه خارج از بازار برای ورود به بازار سهام به ‌شمار می‌رود. با این حال اما اجرای روش ترکیبی در روزهایی که بازار سهام به شدت نیازمند ورود پول است به عنوان یک خطای راهبردی از سوی برخی کارشناسان بازار سرمایه ارزیابی می‌شود. آمارها نشان می‌دهد از اسفند سال ۹۸ تا پیش از ریزش بازار سرمایه در مرداد سال گذشته ۱۲۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی تازه به بازار سرمایه وارد شده بود. این روند همزمان بود با اوج‌گیری عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه که مشارکت‌های بیش از پنج میلیون کد سهامداری را رقم می‌زد. با این حال اما از زمان ریزش بازار در بیستم مرداد ۹۹ تا پایان آبان سال‌جاری، دست‌کم ۱۲۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شده است. این روند معکوس در میزان مشارکت در عرضه‌های اولیه هم خودنمایی می‌کند. در حالی که بیشتر عرضه‌های اولیه سال گذشته با مشارکت بیش از پنج میلیون کد سهامداری روبه‌رو می‌شد، اما هیچکدام از عرضه‌های اولیه سال جاری نتوانسته از مرز چهار میلیون کد عبور کند. در همین حال طی مدت اخیر، بازار سرمایه با موجی از ناامیدی و عدم اعتماد مواجه بوده و در نتیجه آن خروج سهمگین نقدینگی رقم خورده است. بر همین اساس تا چه میزان امیدوار بود که عرضه‌های اولیه مجددا بتوانند رونق را به بازار سرمایه بازگردانند؟ ناظران بازار سرمایه یکی از نمادهای بازگشت اعتماد به این بازار را مشارکت مردم در عرضه‌های اولیه می‌دانند. امری که وقوع آن،‌ با توجه به شرایط کنونی بازار،‌ مورد تردید قرار دارد.

موفقیت عرضه‌ها در گرو رونق بازار ثانویه

امیرعلی امیرباقری تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» رسالت بازار سرمایه را توجه به بازار اولیه و تامین نقدینگی دانسته و می‌گوید: «اینکه در بازار ثانویه رونقی وجود داشته باشد،  صرفا و الزاما باعث تزریق نقدینگی به بدنه اقتصاد نخواهد شد، بلکه تزریق مستقیم نقدینگی و تامین مالی عمدتا از مسیر عرضه‌های اولیه صورت می‌گیرد.» او تاکید ‌کرد: «نکته‌ای که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که باید بازار ثانویه را هم مد نظر داشت؛ چرا که این دو بازار مکمل یگدیگر هستند نه رقیب هم.» امیرباقری ابراز ‌کرد: «متاسفانه در شرایط حاضر آمارها نشان می‌دهد که ظرف یک سال گذشته مقدار زیادی پول از بازار سرمایه خارج شده است. این در حالی است که پول تازه نفس باید برای ورود،‌ انگیزه داشته باشد، اما مادامی که بازار ثانویه رونق پیدا نکند،‌ نمی‌توانیم و نباید انتظار داشته باشیم اقبال ویژه‌ای به سمت عرضه‌های اولیه صورت گیرد.»

تداوم عرضه‌ها با توجه به بازار ثانویه

این تحلیلگر بازار سرمایه افزود: «از طرف دیگر عرضه‌های اولیه‌ای که در دوران رونق بورس اتفاق افتاد،‌ غالبا از قیمت‌های عرضه هم پایین‌تر آمدند و خاطره ناگواری را برای سرمایه‌گذاران به دنبال داشتند.» او تاکید ‌کرد: «نمی‌گوییم عرضه‌های اولیه باید قطع شود اما باید حتما با ملاحظات اقتصادی،‌ توجه به شرایط حاضر و در نظر گرفتن وضعیت بازار ثانویه، عرضه‌های اولیه مدیریت شوند.» امیرباقری بیان کرد: «مهم‌ترین دلیل استقبال ضعیف از عرضه‌های اولیه جدید در سال جاری، اتفاقاتی بود که برای عرضه‌های اولیه دوران رونق بورس رخ داده بود. سرمایه‌گذاران به طریق سنتی انتظار داشتند وقتی در عرضه اولیه مشارکت می‌کنند،‌ بتوانند سود معقولی داشته باشند اما از آنجا که آن عرضه‌ها در دوران رونق رخ داده و بازار هم هیجانی بود، حتی در قیمت‌های بالا هم بازار جذب پول داشت. اما زمانی که رونق از بازار رفت،  فشار فروش در این عرضه‌ها افزایش پیدا کرد و بر همین اساس بعضا از قیمت‌های اولیه خود هم پایین‌تر رفتند. این خاطره‌ای که در ذهن سرمایه‌گذاران ایجاد شد،‌ سبب آن شد که تا حدودی اقبال به سمت عرضه‌های اولیه کم شود.» امیرباقری گفت: «با این حال  نمی‌توانیم بگوییم که از منظر سرمایه‌گذار، الزاما عرضه اولیه بهتر است یا خرید سهام از بازار ثانویه. سرمایه‌گذاران چه در خرید عرضه‌های اولیه چه در خرید سهام از بازار ثانویه باید عنصر تحلیل را مد نظر داشته باشند. لازم است سرمایه‌گذاران‌ چندان به الگوهای سنتی تکیه نکنند زیرا پارادایم‌های سرمایه‌گذاری در حال تغییر است؛ بر این اساس هر سهمی را که اختلاف منفی آن از ارزش ذاتی‌اش بیشتر بود خریداری کنند؛ خواه عرضه اولیه باشد یا سهمی در بازار ثانویه.»