جنگ کشورها بر سر تامین منابع معدنی
به گزارش جهان صنعت نیوز: کارشناسان باور دارند آنقدر منابع معدنی مهم هستند که می‌توان گفت امروز جنگ اصلی بر سر تامین منابع معدنی است. مساله‌ای که به طور حتم جنگ آب و انرژی را نیز با خود به همراه خواهد آورد.
البته با وجود منابع غنی که در ایران وجود دارد باید گفت که برخی از منابع معدنی شرایط مناسبی ندارند. به طور مثال درحالی که ظرفیت تولید فولاد کشور تا سال ۱۴۰۴ باید ۵۵ میلیون تن باشد و برای رسیدن به این هدف تولید سنگ‌آهن کشور باید به ۱۳۰ میلیون تن برسد اما در حال حاضر ظرفیت تولید سنگ‌آهن ۸۰ میلیون تن است و طبق برآوردها در نهایت ۸۰ درصد این عدد یعنی ۴۴ میلیون تن محقق خواهد شد.
در این رابطه امیربیژن یثربی برگزیده بنیاد ملی نخبگان به «جهان‌صنعت» گفت: امروز در حوزه دانش‌بنیان‌ها توانایی ایجاد ارزش‌افزوده داریم. البته باید به رونق دو حوزه اکتشاف و استحصال توجه کرد. از آنجا که معدن در این عرصه مزیت مطلق دارد باید به مواردی که در رابطه با اکتشاف مواد معدنی در کشور وجود دارد و همچنین قوانین بین‌المللی در این عرصه توجه ویژه کرد.
توانمندی معدنی ایران
ایران دارای ۸۱ نوع از انواع مختلف مواد معدنی است. ذخایر اثبات‌شده سنگ‌آهن ایران به مقدار ۷/۲ میلیارد تن (۸/۰ درصد کل ذخایر جهان) و ذخایر سنگ معدن مس به مقدار ۶/۲ میلیارد تن (۴/۰ درصد از ذخایر جهانی) است. همچنین ایران دارای ۱۱ میلیون تن روی (چهار درصد از ذخایر جهانی) است.
کل ذخایر اثبات‌شده معادن ایران در حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که با اجرای اولویت نخست اکتشافی کشور در گستره‌ای به مساحت ۵۰۰ هزار کیلومترمربع، انتظار می‌رود به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد. از این رو بخش معدن و صنایع معدنی یکی از حوزه‌های مهم و اثرگذار در تولید و تجارت کشور به شمار می‌آید.
برگزیده بنیاد ملی نخبگان با اشاره به مساحت کشور و توان معدنی ایران گفت: کشور ما یک میلیون و ۶۴۸ هزار و ۱۹۵ کیومتر مربع مساحت دارد و در این بین ما حدود یک درصد از خاک‌های دنیا را در اختیار داریم. با توجه به اینکه یک کشور معدن‌خیز هستیم از نظر تنوع مواد معدنی در رتبه دوازدهم قرار گرفته‌ایم و شصت و هشت نوع ماده معدنی را در اختیار داریم بنابراین باید یک درصد از اکتشافات عمیق کشور را در اختیار داشته باشیم. این در حالی است که نه تنها یک درصد از اکتشافات عمیق را هم در کشور انجام نمی‌دهیم بلکه هیچ‌گونه اکتشاف ژرف نیز نداریم.
یثربی با اشاره به اینکه در حوزه اکتشاف نیاز دنیا به عناصر پایه کاملا مبرم و مشهود است، ادامه داد: اکتشاف در حوزه عناصری همچون سنگ‌آهن، مس، روی، طلا و نقره حائز اهمیت است. به خصوص در رابطه با سنگ‌آهن باید گفت که ما طرح جامع فولاد را داریم و از طرفی کشورمان در حال توسعه است. به این ترتیب می‌توانیم در این حوزه خوب پیش برویم و به توسعه کشور کمک کنیم. از آنجا که امروز توسعه به شدت به فولاد و صنایع مشتق شده از آن همچون تولید‌کنندگان ورق وابسته است، بنابراین این حوزه به شدت مورد توجه قرار می‌گیرد.
قیمت‌گذاری نامناسب سنگ‌آهن
زمانی که از سنگ‌آهن صحبت می‌کنیم در واقع از شرکت‌های بزرگ دنیا یاد می‌شود، در حالی که نامی از ایران برده نمی‌شود. امروز حوزه سنگ‌آهن کشور از مشکلات گسترده‌ای همچون قیمت‌گذاری نامناسب و عدم سرمایه‌گذاری رنج می‌برد. در این بین قیمت‌گذاری دستوری سنگ‌آهن تبدیل به سوبسیدی برای فولادی‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری در بالادست شده است. ملاحظات دستوری دولت در حوزه سنگ‌آهن به نفع حلقه‌های میانی یعنی همان زنجیره تولید شمش در زیرمجموعه‌های آهن و فولاد تمام شده است.
در حالی که ظرفیت تولید فولاد کشور تا سال ۱۴۰۴ باید ۵۵ میلیون تن باشد و برای رسیدن به این هدف تولید سنگ‌آهن کشور باید به ۱۳۰ میلیون تن برسد اما در حال حاضر ظرفیت تولید سنگ‌آهن در کشور ۸۰ میلیون تن است و طبق برآوردها در نهایت ۸۰ درصد این عدد یعنی ۴۴ میلیون تن محقق خواهد شد.
در واقع گفته می‌شود سیاست‌ها به نحوی است که در سال‌های گذشته بیش از ۲۰۰ معدن سنگ‌آهن را به تعطیلی کشانده است. در این بین کارشناسان به مهم‌ترین راهکارهای بهبود وضعیت کشف، تولید و عرضه سنگ‌آهن در کشور از جمله لزوم تغییر نگاه حاکمیت و افکار عمومی نسبت به بخش معدن، توجه ویژه به معادن کوچک‌مقیاس، اولویت‌بخشی به تامین تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز و سرمایه‌گذاری دولت در امر اکتشافات و زیربناها به خصوص حمل‌ونقل ریلی، آب، برق و گاز و استفاده از نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید موجود در جهان اشاره می‌کنند.
در این رابطه یثربی با بیان اینکه ایران در حوزه سنگ‌آهن به مشکل برخورده است، گفت: امروز برخی از ذخایر روباز در حال اتمام هستند. برای حل این مشکل باید به بخشی از ذخایر زیرزمینی ورود کنیم. البته این یک واقعیت است که ما در کشور تجربه آنچنانی در رابطه با ذخیره زیرزمینی در قیاس با آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد، نداریم. شاید یکی از قدیمی‌ترین دستاوردهای ما در حوزه زیرزمینی و بخش کانسارهای فلزی معدن زیرزمینی منگنز ونارچ قم است. به این ترتیب تجربه کمی در این حوزه وجود دارد.
برگزیده بنیاد ملی نخبگان با اشاره به تاثیر تحریم‌ها و ضعف تکنولوژی در ضعف ایران در بخش اکتشافات زیرزمینی گفت: به هر حال در حوزه زیرزمینی به دلیل تحریم‌ها، ضعف ورود تکنولوژی و ماشین‌آلات مربوطه اقدامات خاصی انجام نشده است. بنابراین در رابطه با تامین سنگ‌آهن مورد نیاز به طور حتم به مشکل برمی‌خوریم. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که دو شرکت اصلی فولادی یعنی ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه در حوزه اکتشاف اقداماتی را انجام داده‌اند که اتفاق بسیار مبارکی است.
بخش دولتی و خصوصی باید وارد عمل شوند
یثربی با اشاره به اینکه امروز در دوران پساکرونا به سر می‌بریم ادامه داد: با توجه به اینکه ایران یک کشور در حال توسعه است و با عنایت به اینکه دوران پساکرونا دقیقا با انقلاب صنعتی چهارم مصادف شده است، بنابراین نیاز به توسعه و بهره از عناصر پایه بیش از پیش احساس می‌شود. او خاطرنشان کرد: امروز جنگ اصلی، جنگ انرژی و آب نیست بلکه مساله مهم‌تر جنگ تامین منابع معدنی است. البته جنگ تامین منابع معدنی به طور حتم جنگ آب و انرژی را نیز با خود به همراه می‌آورد.
او با اشاره به اولویت‌های اکتشافی دیگر در کشور گفت: اگر بخواهیم اولویت‌های اکتشافی را با توجه به ارزش‌افزوده به موارد دیگری تعمیم دهیم، می‌توان از سرب و روی سخن گفت که از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. همچنین عناصر نادر و کمیاب شامل عناصر نادر خاکی، لیتیوم، نیکل و کبالت نیز دارای اهمیت بسیاری هستند. عناصری که در صنایع های‌تک مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین عناصر گروه پلاتین شامل پالادیوم، روتنیم و…، سنگ‌آهن‌هایی که همراه با تینانیوم، پالادیوم و منگنز هستند، گروه کرومیت به خصوص که با منابع نیکل کبالت و… هستند نیز از اهمیت بسیاری برخوردار هستند.
برگزیده بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: امروز با کمک نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی باید به حوزه اکتشاف و استحصال توجه شود. درواقع هر دو مجموعه یعنی بخش خصوصی و دولتی باید در این عرصه ورود کرده و گام‌های مثبتی بردارند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :