کمبود نیروی متخصص معدنی

به گزارش جهان صنعت نیوز: از یک طرف گفته می‌شود که آمار فارغ‌التحصیلان رشته معدن و زمین‌شناسی سیر نزولی گرفته که این مساله با توجه به اینکه بحث بازنشستگی نیروهای فعلی مطرح است، باعث می‌شود در چند سال آتی شاهد اضمحلال چرخه حاکمیت معدنکاری و ورود نیروی انسانی از خارج از کشور باشیم. از طرف دیگر نیز گفته می‌شود آنقدر مشوق‌های بخش معدن کم و موانع زیاد است که بخش خصوصی رقبتی برای ورود به این عرصه ندارد. در واقع عدم امنیت شغلی و عدم تکافوی اعتبارات دولتی جهت برون‌سپاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی موجب مهاجرت فعالان این عرصه و ترک از خدمت شده است.

آمار رو به افول تعداد دانشجویان معدن

با توجه به اینکه بخش معدن با کمبود شدید در نیروی متخصص کارگری مواجه است، اگر این عارضه ادامه پیدا کند می‌تواند مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کند. در این رابطه رضا جدیدی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور به «جهان‌صنعت» گفت: آمار رو به افول دانشجویان و فارغ‌التحصیلان حوزه زمین‌شناسی و معدن از جمله مواردی است که باید به آن توجه شود. چراکه پیامد این امر از بین رفتن حلقه آغازین و نیروی محرکه بخش معدن و زمین‌شناسی است؛ مساله‌ای که به دست آوردن آن در آینده دشوار است.

مورد دیگری که جدیدی در قالب چالش نیروی انسانی به آن اشاره کرد بحث بازنشستگی و خروج نیروهای متخصص حوزه معدن و زمین‌شناسی بود. او در این باره گفت: متاسفانه این مساله رو به افزایش است و هیچ جایگزینی هم ندارد که نتیجه آن کاهش ظرفیت جذب نیروهای متخصص در دو بخش خصوصی و دولتی است. او به عنوان پیامد این امر گفت: خروج تدریجی و کمبود نیروی انسانی متخصص جهت شناسایی و بهره‌برداری از معادن باعث اضمحلال چرخه حاکمیت معدنکاری می‌شود.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور در ادامه به عدم تکافوی مجوزهای استخدامی صادر شده براساس نیاز کشور، عدم تمایل بخش خصوصی برای شرکت در فرآیندهای زمین‌شناسی و اکتشافی به دلیل ماهیت مطالعاتی و ریسک بالا و عدم تکافوی اعتبارات دولتی جهت برون‌سپاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی،‌ مهاجرت و ترک از خدمت به دلیل عدم امنیت شغلی و نبود تناسب میان حقوق و دستمزد و ظرفیت تخصص این افراد اشاره کرد.

راهکارهای پیشنهادی

جدیدی به عنوان راهکار چالش نیروی انسانی گفت: برنامه‌ریزی هدفمند با مشارکت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جهت برقراری تعادل میان عرضه و تقاضای نیروی انسانی از جمله موارد کلیدی است. با چنین راهکاری می‌توان آمار کاهش تعداد دانشجویان معدن را متناسب کرد.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور همچنین به عنوان راهکار تامین نیروی دولتی نیز گفت: باید برنامه‌ریزی هدفمند برای جذب نیروی متخصص در دستگاه‌های حاکمیتی شکل گیرد. اجرای پروژه‌های توانمندسازی و انتقال دانش ضمنی با همکاری سازمان نظام مهندسی معدن، ‌دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از جمله موارد کلیدی است.

او ادامه داد: اولویت‌بندی جذب نیرو برای مشاغل حاکمیتی و راهبردی، ‌تشویق سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی و تقویت شرکت‌های مهندسین مشاور، بازنگری در اعتبارات دولتی در حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف به عنوان فرآیند تولید اطالاعات پایه و کاهش ریسک، اجرای طرح ساماندهی نیروهای خرید خدمت بر اساس شایسته‌گزینی، بازنگری در مشوق‌های نگهداشت نیروی انسانی از جمله دیگر مواردی است که باید به آن توجه کرد.

انتظار فارغ‌التحصیلان زیاد شده است

برخی از کارشناسان هم باور دارند که امروز انتظارات دانشجویان معدن آنقدر بالا رفته که با واقعیت‌های فعلی تطابق ندارد. در این رابطه کوروش شعبانی نایب‌رییس انجمن مس ایران با اشاره به اینکه مجموعه‌های معدنی در جذب نیروی انسانی مشکل دارند به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه امروز کار صحرایی و اجرایی به یک فوبیا تبدیل شده است. همه تمایل دارند پشت میز و لپ‌تاپ بنشینند تا اینکه ساعاتی را در معدن کار کنند. به این ترتیب مشکل جدی امروز مجموعه‌های معدنی جذب نیروی انسانی است.

نایب‌رییس انجمن مس ایران با اشاره به اینکه امروز انتظار فارغ‌التحصیلان زیاد شده است،‌ خاطرنشان کرد: متاسفانه افرادی که درس خود را در رشته معدن تمام می‌کنند حاضر نیستند در معدن کار کنند بلکه همه به دنبال این هستند که مدیر شوند. این مساله باعث شده که در پنج سال آینده هیچ نیروی فعالی در بخش معدن نداشته باشیم و ناچار شویم که نیروی انسانی را از دیگر کشورها تامین کنیم.

شعبانی درباره این سوال که چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید، گفت: برای اجتناب از این کار با هنرستان‌های شهرستان‌های نزدیک مادن گفت‌و‌گو کرده‌ایم تا معلم‌ها با تمرکز بر این موضوع دانش‌آموزان را آماده و آنها را به تحصیل در رشته معدن از همان ابتدا تشویق کنند و برایشان از سختی‌های کار هم بگویند. به هر حال نقش مدرسه کلیدی است و ما از مدارس انتظار داریم که به این مهم توجه کنند.

رییس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران یادآور شد: مشکل تامین نیروی انسانی را با مجلس شورای اسلامی هم در میان گذاشته‌ایم. در جلسه‌ای که با مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی داشتیم مطرح شد که باید به این مساله توجه جدی شود. خوشبختانه آنها هم اعلام کردند که این مجموعه در حال انجام کار مطالعاتی است.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن