تا تحریم هست، نفت را مفت می‌خرند
به گزارش جهان صنعت نیوز: صادرات نفت ایران به اروپا پس از تحریم‌های اخیر و خروج ترامپ از قرارداد برجام در ۲۰۱۸ قطع شد و هیچ پالایشگاه اروپایی به دلیل تحریم‌های آمریکا نفتی از ایران نخرید. با این حال ایران نفت خود را به صورت تک‌محموله‌ای در این مدت فروخته است که چین یکی از مشتری‌های دائم ایران بوده است.
هرچند گفته می‌شود، چینی‌ها با تخفیف زیاد و البته بدون قرارداد از ایران نفت می‌خرند، اما خرید نفت آنها از ایران طی دوسال گذشته، بدون وقفه بوده و حالا هم خبر می‌رسد که در ماه آگوست بیشترین خرید نفت را از ایران داشته‌اند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که واردات نفت ایران از سوی پالایشگاه‌های خصوصی چینی به دلیل قیمت رقابتی که به خصوص در مقایسه با نفت عربستان سعودی دارد، قوی است. طی ماه‌های اخیر عربستان سعودی که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین است، قیمت فروش رسمی نفت خود به مشتریان آسیایی را افزایش داده است. به گفته معامله‌گران، ایران نفت خود را چهار دلار در هر بشکه ارزان‌تر از قیمت معاملات نفت برنت ICE می‌فروشد.
در همین رابطه سایت خبری تحلیل اویل‌پرایس نوشت: اگرچه پالایشگاه‌های دولتی چین به دلیل تحریم‌های آمریکا حداقل به شکل علنی از ایران نفت خریداری نمی‌کنند اما پالایشگاه‌های خصوصی در معرض تفحص بین‌المللی قرار ندارند و هرگز خرید نفت ایران را متوقف نکردند. همچنین این پالایشگاه‌ها برخلاف همتایان دولتی خود قراردادهای بلندمدت خرید با صادرکنندگان دیگر ندارند.
همچنین طبق برآورد شرکت مشاوره FGE، واردات چین در مارس سال ۲۰۲۲ به حدود ۷/۱۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که حدود یک میلیون بشکه در روز کمتر از واردات مارس امسال خواهد بود.
بازگشت به رقابت‌ها در بازار نفت آسان نیست
محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل حوزه انرژی درباره بازگشت دوباره ایران به بازار نفت در صورت توافق هسته‌ای در وین، به «جهان‌صنعت» می‌گوید: ایران سال‌هاست که سهم خود را در اروپا از دست داده و این بازار را روسیه و کشورهای دیگر گرفته‌اند. با این حال اتفاق مهمی که در حال رخ دادن است و همین الان در بازار می‌توان نشانه‌های آن را دید، این است که میزان نفتی که در بازار عرضه می‌شود بیشتر از میزان تقاضاست. در چنین بازاری که رقابت سخت است، به دست آوردن جایگاه قبلی برای ایران کار آسانی نیست.
او اضافه کرد: از سویی سویه جدید ویروس اومیکرون هم بر سفرها تاثیر گذاشته و محدودیت‌های سفر باعث شده که تقاضا برای نفت کم شود. بنابراین حتی اگر مذاکرات وین مثبت باشد؛ ایران برای بازگشت به بازار و پس گرفتن سهم خود از بازار کار بسیار پیچیده‌ای در پیش دارد. به این دلیل که تمام پروژه‌های حوزه انرژی در دنیا که تحریم‌ها شروع شده، مبنای نفتی که استفاده می‌کنند، تعیین شده است و اگر پروژه‌ای برمبنای نفت ایران طراحی هم شده بود به دلیل تحریم ایران به نفت دیگری تغییر کرده است. مشتری‌های سابق نفت خود را از جای دیگر تامین می‌کنند.
این کارشناس حوزه نفت با بیان اینکه ایران در این مدت برای دورزدن تحریم‌ها، حتی قرارداد میان‌مدت و بلندمدت نداشته، عنوان کرد: فروش نفت ایران به صورت تک‌محموله‌ای بوده است؛ مثلا چین که مشتری ایران بوده وقتی نفت گیر نمی‌آورد، نفت سرگردان ایران را بر روی کشتی با قیمت ارزان می‌خرید. مثلا اگر نفت در بازار بشکه‌ای ۵۰ دلار بود، ما به چین بشکه‌ای ۲۴ دلار فروختیم. چینی‌ها هم دنبال فرصت بودند و از این محموله‌های سرگردان ایران می‌خریدند. در حالی که در گذشته مشتری‌های نفت ایران پیش از تولید نفت، اعتبار اسنادی باز می‌کردند.
خاقانی با یادآوری اینکه روابط بانکی ایران با دنیا قطع است، اظهار داشت: از وقتی که روابط ایران با سیستم بانکی جهان قطع شده و پذیرش FATF متوقف شده است، دیگر هیچ مشتری نفتی برای خرید نفت از ایران اعتبار اسنادی باز نمی‌کند. ما الان پول را به صورت چمدانی دریافت می‌کنیم. این خطر زیادی هم در انتقال به کشور دارد. از سویی در عملیات کشتی به کشتی برای انتقال نفت، مقادیر زیادی از نفت هدر می‌رود. نفت ته مخازن کشتی باقی می‌ماند و کسی نمی‌تواند محاسبه کند که چقدر نفت از بین می‌رود. حتی گاهی جای آن آب قاطی می‌کنند.
او با تاکید بر اینکه ایران در دوران تحریم‌ها تاکنون میلیاردها دلار در فروش نفت متضرر شده است، گفت: اگر در وین به توافق مثبتی دست یافتیم، آنگاه ایران باید چهره‌ای جدید از خود ارائه کند که من یک تولیدکننده و عرضه‌کننده نفت‌خام و قابل اعتمادم؛ چون تا قبل از تحریم‌ها، ایران یکی از کشورهای معتبر تامین نفت در جهان بود. پس از آن نیاز به بازسازی شرایط داخل دارد. در دوران تحریم، صنعت نفت ما از نظر تکنولوژی و نیروی انسانی متخصص بسیار عقب افتاده و بنابراین هزینه‌های تولید ما بالارفته است.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه نوع نگاه به صنعت نفت نیز باید تغییر کند، عنوان کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر بیش از اندازه صنعت نفت را سیاسی دیده‌ایم. نمونه‌اش در لایحه بودجه ۱۴۰۱ است؛ برخوردها با این صنعت به جای آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است. افراد را به دلیل سیاسی جابه‌جا می‌کنند و این مشکل مهم و بسیار چشمگیری در ایران است.
او افزود: دولت سیزدهم باید برای سیاست‌زدایی از صنعت نفت فکر اساسی کند و در نهایت باید برنامه بلندمدت اقتصاد انرژی در ایران تصویب شود. ما چنین برنامه‌ای نداریم. تاکنون برنامه انرژی ما براساس انرژی هسته‌ای بود و دیپلماسی انرژی ما متمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای بوده، در حالی که دیدیم که چگونه دیپلماسی به کار گرفته شده از سوی روسیه و عربستان در ماجرای اوپک‌پلاس، سبب شد که آنها بازار نفت را مطابق میل خود کنند.
او گفت: من معتقدم که ایران هم می‌تواند یک دیپلماسی انرژی جدید تحت عنوان انرژی برای صلح ایجاد کند. ایران باید بگوید ما تامین انرژی را امن می‌کنیم نه اینکه مثلا روزنامه کیهان بگوید که ما تنگه هرمز را می‌بندیم. معلوم است که کسی حاضر نمی‌شود از ما نفت بخرد.
تاثیر تغییر قیمت‌گذاری
نرسی قربان کارشناس انرژی هم به ایلنا گفت: اگر تغییر رویه قیمت‌گذاری به نحوی باشد که نفت را جذاب کند، یعنی قیمت‌ها ارزان‌تر از بهای نفت مشابه رقابتی باشد، به فروش بیشتر کمک می‌کند اما اگر پایین‌تر نباشد، در رویه صادرات نیز تفاوتی حاصل نخواهد شد.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی تاکید کرد: مهم این است که نتیجه تغییر شاخص قیمت‌گذاری آیا نفت را رقابتی می‌کند یا خیر.
وی تصریح کرد: ما می‌توانیم نفت را برمبنای چندین شاخص مختلف از جمله برنت، دبی، سنگاپور و وست‌تگزاس اینترمدییت قیمت‌گذاری کنیم که تعیین هر کدام به عنوان شاخص قیمت‌گذاری تاثیر عمده‌ای بر صادرات نخواهد داشت، مگر اینکه قیمت‌گذاری به نحوی باشد که قیمت نفت در مقابل سایر نفت‌ها جذاب و رقابتی شود، بنابراین سیستم قیمت‌گذاری به خودی خود در جلوگیری و یا تشدید تحریم‌ها تاثیری ندارد.
قربان یادآور شد: اگر تصمیم‌گیری منجر به جذاب شدن قیمت نفت ایران در مقابل قیمت نفت رقیب باشد تاثیرگذار است، در غیراین صورت تاثیری ندارد.
پالایشگاه‌های چینی خصوصی واردات نفت ایران در ماه میلادی گذشته به دنبال دریافت سهمیه‌های واردات جدید از دولت افزایش دادند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :