سایه اهداف ایدئولوژیک بر سر منافع ملی در گرو توافق

حسن رسولی *  

مذاکرات برجامی گویا از دوشنبه این هفته ازسرگرفته می‌شود و برخی مخالفان برجام دوباره بر مواضع قبلی خود پافشاری کرده و حصول توافق را بی‌اهمیت جلوه می‌دهند. این درحالی است که به نظر من پرونده هسته‌ای ایران یکی از مهم‌ترین موضوعات حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی کشور طی سال‌های پس از انقلاب اسلامی است. من حتی  برای سرانجام این پرونده نسبت به قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ اهمیت بیشتری قائل هستم. دلیل این باور نیز آن است که معتقدم در شرایط فعلی در کنار سایر چالش‌هایی که نظام حکمرانی کشور با آنها روبه‌رو است موضوع تحریم‌های غرب به خصوص آمریکا گسترده‌ترین آثار مخرب را بر تمامی شئونات زندگی مردم ایران برجای گذاشته است؛ از بخش تجاری و بازرگانی گرفته تا سایر امور.

آقای کریمی قدوسی ساده‌باورانه اعلام می‌کند در صورتی که مذاکره به نتیجه نرسد ما کار خود را خواهیم کرد. کاری که مد نظر ایشان است اما مثلا در حوزه تامین مایحتاج عمومی کشور به ویژه کالاهای اساسی و مواد غذایی این است که ما به جای استفاده از حق طبیعی خود یعنی اینکه مثل سایر کشورهای دنیا بتوانیم از ظرفیت مبادلات بانکی، حمل و نقلی و … استفاده کنیم، با توسل به روش‌های خاص حداقل در هر مورد معامله بین‌المللی بین ۳۰ تا ۳۵ درصد بهای کالاهای خریداری شده، هزینه مازاد  متحمل شده و این مبلغ را به عوامل مافیایی ذی‌سهم در انجام معاملات غیررسمی بپردازیم. این ۳۰، ۳۵ درصد، رقم بسیار بزرگی است. یا در بحث فروش نفت که بخش قابل توجهی از اقتصاد ما متکی به فروش این محصول است، خریداران از ترس تحریم و جریمه نشدن آمادگی پرداخت بهای نفت و میعانات گازی فروش رفته ما را ندارند و بعضا مثلا سریلانکا به ما چای یا مثل پاکستان به ما انبه و موز و… می‌فروشند. این فقط آثار تداوم تحریم در حوزه بازرگانی است که من به یک مورد آن اشاره کردم.

در بحث توسعه اقتصادی و صنعتی نیز عدم تعیین تکلیف پرونده هسته‌ای ایران و نرفتن به سوی تعامل عزتمندانه مبتنی بر راهبرد واقعبینانه برد- برد به جای تاکید و تکیه بر امیال صرفا ایدئولوژیک باعث شده که عملا فرآیند تشکیل سرمایه و سرمایه‌گذار در تمام بخش‌های صنعتی، معدنی و تولیدی کشور متوقف شود. امروز نرخ پس‌انداز و تشکیل سرمایه یکی از شاخص‌های مهم نشان‌دهنده وضعیت توسعه‌یافتگی کشورهاست. در سایر روابط خارجی ما حتی با آن ۱۵ کشوری که با آنها مرز مشترک داریم؛ یعنی کشورهایی که ظرفیت صادرات به آن را داشته و نیازهایی داریم که آنها توان تامین آن را دارند، به خاطر نپیوستن به پیمان FATF و قفل بودن مبادلات بانکی امکان مبادله سودمندانه کالا و خدمات را از خود سلب کرده‌ایم.

بنابراین اگر با یک نگاه واقع‌بینانه به مذاکرات و مساله هسته‌ای نگاه کنیم به نظر من امروز اساس منافع ملی کشور توسعه کشور، رفع تنگناهای عمیق معیشتی از مردم، پایان دادن به یاس و ناامیدی جوانان جویای کار که فوج فوج آنان را به گریز از وطن و مهاجرت به سایر کشورها تشویق می‌کند، همچنین پیشبرد سایر اهدافی که در حوزه منافع ملی کشور قابل احصا هستند در سایه به نتیجه رساندن موضوع هسته‌ای است. البته مثل گذشته این امکان همچنان وجود دارد که افرادی مثل آقای کریمی قدوسی با ورود شعارگونه و رویکرد ساده‌انگارانه این واقعیت را کتمان کنند.

این درحالی است که اساسا در دنیای امروز هیچ کشوری نمی‌تواند در دنیایی که تمام مناسبات جهانی شده است، با انزوای بین‌المللی، اهداف و توسعه ملی خود را پیش ببرد.

همان‌طور که بارها گفته‌ام تحقق حاکمیت یک‌دست که از منظر سیاست داخلی فضای بسیار بدی را فرا روی مردم به ویژه فعالان سیاسی تحول‌خواه و اصلاح‌طلب قرار داده است اما در کنار همه آثار و تبعات منفی خودی، یک نقطه قوت دارد و آن هم فراهم شدن امکان تصمیم‌گیری‌های مهم در سایه این یکدستی است. لذا امیدوارم که متولیان اداره کشور از این موقعیت حسن استفاده را کرده و با باز کردن گره پرونده هسته‌ای به رفع تحریم‌ها و گشودن باب تعامل عزتمندانه با دنیا در عرصه‌های مختلف کمک کرده و به گونه‌ای اقدام کنند که کشور پرظرفیت و پراستعداد ایران اینچنین در فضای یاس، دلمردگی، تورم و توسعه فقر و بیکاری قرار نداشته باشد.

فعال سیاسی اصلاح‌طلب