جای خالی ایران در عرصه گردشگری هوشمند

به گزارش جهان صنعت نیوز:  در این میان مفهوم «گردشگری هوشمند» پرتکرارترین عبارتی است که کشورهای توانمند در حوزه گردشگری بر آن تکیه داشته‌اند.نقطه مشترک طرح‌های توسعه گردشگری در جهان از لیون در قلب اروپا گرفته تا امارات متحده عربی در خاورمیانه و چین در خاور دور همه و همه تکیه بر ارائه خدمات «گردشگری هوشمند» است.

از سوی دیگر تحقیقات صورت گرفته و آمار موجود در خصوص نظرات گردشگران نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد گردشگران تمایل دارند از فناوری‌های نوین و خدمات مبتنی بر آن در سفرهای خود بهره‌مند شوند.

با وجود شکل‌گیری این موج حرکت به سمت گردشگری هوشمند اما در ایران اقدامی اثرگذار برای ورود به این عرصه شکل نگرفته است؛ این در حالی است که نتایج تحقیقات دانشگاهی انجام‌شده در داخل کشور نشان می‌دهد که امکان ارائه خدمات مبتنی بر گردشگری هوشمند در برخی از شهرهای توریستی کشور وجود دارد، اما از این توان بالقوه به خوبی استفاده نشده است.

در این گزارش ضمن مطرح کردن اقدامات سایر کشورها برای توسعه گردشگری هوشمند سعی می‌کنیم نیم‌نگاهی نیز به وضعیت فعلی کشور و اقداماتی که برای توسعه صنعت گردشگری و هوشمند شدن آن لازم است، داشته باشیم.

حرکت پرشتاب امارات به سمت گردشگری هوشمند

در شرایطی که کشور ما در حوزه گردشگری درگیر آمدن وزارت جدید و معرفی مدیران مربوطه بود، مجمع بین‌المللی سفر و گردشگری شارجه موسوم به SITTF که به عنوان یک نمایشگاه پیشرو در خاورمیانه و شارجه، شناخته می‌شود با حضور کارآفرینان و متخصصان سفر و گردشگری از سراسر جهان در امارات متحده عربی برگزار شد. در این مجمع دیدگاه‌های مختلف برای دوره خروج از کرونا و ورود صنعت گردشگری به دوران پساکرونا بررسی شد.

این رویداد با موضوع «گردشگری هوشمند و چالش‌های جهانی» و با حمایت شیخ سلطان القاسمی، ولیعهد و معاون حاکم شارجه و اداره توسعه تجارت و گردشگری شارجه(SCTDA)  برگزار شد.

آن‌طور که در این مجمع مطرح شد حوزه گردشگری در عرصه جهانی در حال آماده شدن برای ورود به مرحله جدیدی از رشد است که در آن کشورها و گردانندگان این صنعت سعی دارند با ارائه محصولات نوین و فناورانه طیف گسترده‌تر و متفاوت‌تری از خدمات را به مشتریان خود ارائه دهند.

براساس آنچه در مجمع بین‌المللی سفر و گردشگری شارجه عنوان شد تحقق توسعه گردشگری در عصر جدید باید از طریق هوشمند شدن خدمات این حوزه و ارائه نوآوری‌های دیجیتال و فناوری‌های نوین به دست آید؛ چراکه در دنیای امروز فناوری به جزئی جدایی‌ناپذیر از همه چیز از جمله صنعت گردشگری تبدیل شده است.

آن‌طور که احمد بلهول الفلاسی وزیر دولت امارات در امور کارآفرینی و شرکت‌های کوچک و متوسط می‌گوید، براساس آمار منتشرشده در یک مطالعه جدید، ۸۴ درصد از مسافران اظهار داشته‌اند که برخورداری از فناوری‌های نوین به افزایش اعتمادبه‌نفس آنها در سفر کمک می‌کند. بنا بر اعلام این مقام اماراتی، امارات متحده عربی در حال حاضر از آخرین فناوری‌های دیجیتال در سراسر بخش‌ها و به ویژه برای حمایت از بخش سفر و گردشگری استفاده می‌کند.

آنها هم‌اکنون خدمات اینترنت نسل پنجم را در کشور خود ارائه می‌دهند و از سوی دیگر تاکنون ۱۰۰ هزار برنامه‌نویس را برای حمایت از مشاغل حوزه گردشگری آموزش داده‌اند.

با انجام این اقدامات دولت امارات امیدوار است که بتواند زمینه ورود به عصر جدید گردشگری در خاورمیانه را فراهم کرده و صنعت گردشگری خود را برای وارد شدن به دوره پساکرونا آماده کند.

از سوی دیگر کمپین «سردترین زمستان جهان»؛ کمپینی که با هدف توسعه گردشگری امارات اجرا شد- نزدیک به ۹۵۰ هزار بازدیدکننده را جذب کرد و در ۴۵ روز درآمدی بالغ بر یک میلیارد دلار برای کشور امارات و صنعت گردشگری آن در پی داشت.

فراموش نکنیم با افزایش گردشگری بین‌المللی و به‌تبع آن انجام جهانی واکسیناسیون، نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دوبی تنها در شش هفته اول پذیرای ۵/۳ میلیون بازدیدکننده بوده است. دولت امارات البته هنوز هم طرح‌هایی برای توسعه گردشگری و گردشگری هوشمند ارائه داده و از شرکت‌های کوچک و متوسطی که پا به این عرصه می‌گذارند حمایت می‌کند.

اماراتی‌ها انتظار دارند تکنولوژی را تبدیل به عاملی برای گردشگری پایدار و ایجاد مشاغل بیشتر کنند. آن‌طور که «ال محمودی»- یکی از مدیران حوزه تحقیق و توسعه امارات- می‌گوید آنها انتظار دارند که در چند سال آینده به ابتکارات گردشگری هوشمند ادامه دهند و هدف آنها ایجاد رشد دو تا سه درصدی و همچنین ایجاد بیش از پنج هزار شغل در این بخش در هر سال است. وی اضافه کرد: با تاثیر گردشگری هوشمند در این منطقه، انتظار داریم تا سال ۲۰۲۵ اقتصاد گردشگری هشت درصد رشد کند و ۱۳۰ هزار شغل ایجاد کند.

استفاده از فناوری‌هایی مانند داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای بهبود تجربه سفر از جمله فناوری‌هایی خواهد بود که برای ایجاد گردشگری هوشمند در امارات متحده عربی به کار خواهد رفت.

گردشگری هوشمند اولویت اول چینی‌ها

کشور چین سال‌ها است که ضمن درک اهمیت بالای گردشگری هوشمند حرکت خود را به سمت تحقق آن آغاز کرده است.

در همین راستا ماریا هلنا د سنا فرناندز به عنوان یکی از میزبانان مجمع جهانی اقتصاد گردشگری ۲۰۱۹ در ماکائو- شبه‌جزیره‌ای در چین- عناصر رو به رشد فناوری هوشمند در بخش گردشگری را پراهمیت تلقی کرده و خواستار ورود به این عرصه شد.

مدیر دفتر گردشگری ماکائو که خود شاهد تحول ماکائو با کمک فناوری اطلاعات بوده توسعه گردشگری هوشمند را گام بعدی تکاملی برای بازتعریف گردشگری سنتی می‌داند.

او در میزگردی با موضوع «توسعه گردشگری منطقه خلیج بزرگ رویکردی یکپارچه برای رفاه» گفت: گردشگری هوشمند، جاه‌طلبی ماکائو برای تبدیل شدن به یک قدرت اثرگذار در زمینه جذب گردشگر را تقویت می‌کند.

او گفت: «به جای افزایش صرف تعداد گردشگران، آنچه ماکائو واقعا به آن نیاز دارد تسهیل تغییرات ساختاری در کسب‌و‌کار در حال رشد صنعت گردشگری است تا بتواند با ایجاد یک تجربه گردشگری هوشمند غنی و مبتنی بر فناوری بازدیدکنندگان را جذب کند.»

البته گردشگری هوشمند در چین محدود به ماکائو نیست و حتی در کاخ تابستانی پکن هم نفوذ و گسترش آن دیده می‌شود. بازدیدکنندگان از این کاخ در هنگام ورود به آن می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن موبایلی مربوطه توضیحات و ویژگی‌های هر بخشی را که وارد آن می‌شوند دریافت کنند. در این اپلیکیشن توضیحاتی به صورت تصویری، صوتی و ویدئویی در خصوص ۱۱۲ مکان دیدنی پارک به بازدیدکننده ارائه می‌شود تا بدون نیاز به راهنمای گردشگری با بخش‌های مختلف آشنا شوند.

چین از سال ۲۰۱۱ حرکت خود را به سمت گردشگری هوشمند آغاز کرده و توانسته در شهرهای پکن، ووهان، چن دو و نن جینگ نیز سیستم گردشگری هوشمند را اجرا کند .

ارتباط دیجیتالی دائم با گردشگران در مالاگا

در اسپانیا اما مالاگا برای سال‌ها مفاهیم پایداری، نوآوری و فرهنگ را در برنامه‌های استراتژیک خود گنجانده تا بتواند در عرصه گردشگری هوشمند حرفی برای گفتن داشته باشد.

در این شهر تبادل دائمی اطلاعات بین گردشگران و ارائه‌دهندگان دولتی خدمات گردشگری وجود دارد. به واسطه این ارتباط پایدار مسوولان این شهر می‌توانند خدمات بیشتری را برای رفع نیازهای بازدیدکنندگان ارائه دهند و به شکل کامل‌تری از نیازهای احتمالی گردشگران آگاهی یابند.

 مالاگا با درک عمیقی که از نیازهای گردشگران خود کسب کرده حالا در همه زمینه‌ها کار می‌کند؛ روشنایی LED عمومی نصب کرده است، بیش از ۲۰ ایستگاه کرایه دوچرخه ارائه می‌دهد و مسیرهای دوچرخه‌سواری ایجاد کرده که اکنون مجموعا بیش از ۴۰ کیلومتر طول دارد.

همچنین این شهر به منظور صرفه‌جویی در مصرف آب، سیستم‌های آبیاری هوشمند را برای پارک‌ها و باغ‌ها نصب کرده و یک طرح بخش کیفیت هوا را برای کاهش آلودگی هوا، نظارت بر سطح گرده‌ها و بهبود کیفیت صدا معرفی کرده است.

مالاگا همچنین تجهیزات نظافت خیابان‌ها را ارتقا داده و روی تفکیک بهتر زباله‌ها در مرکز شهر کار کرده است. این شهر دارای یک شبکه اتوبوس کاملا سازگار است، فضاهای عابران پیاده وسیع و در مناطق مرکزی شهر بازسازی‌ شده است؛ به ‌علاوه ۵۰ درصد از تاکسی‌های مالاگا ارتقا یافته‌اند تا با این تمهیدات این شهر به بهترین شکل میزبان گردشگران باشد.

هوشمند‌سازی لیون با چاشنی کمک به معلولان

لیون با قرار دادن طرح گردشگری هوشمند خود در مرکز زندگی شهری، چندین جایزه برای دسترسی تسهیل شده را به دست آورده است. بازدیدکنندگان دارای معلولیت و کم‌تحرک در این شهر می‌توانند با استفاده از یک شبکه حمل‌و‌نقل کاملا سازگار و علائم هوشمند، با استقلال کامل در شهر حرکت کنند. همچنین موزه‌های لیون تورهای مناسبی را ارائه می‌دهند و در آنها کسانی که آسیب بینایی دارند اجازه دارند آثار هنری را لمس کنند و بسیاری از رستوران‌ها نیز منوهای گفتاری برای کمک به ناشنوایان ارائه می‌دهند.

امسال ۴۰هزار بازدیدکننده از مزایای کارت دیجیتالی شهر لیون استفاده کرده‌اند؛ این خدمت به کاربران امکان حمل‌و‌نقل عمومی رایگان، ورود به ۲۳ موزه و دیگر جاذبه‌ها، تخفیف و مواردی از این دست را می‌دهد. در آینده، بازدیدکنندگان می‌توانند از تجربهONLYLYON  بهره ببرند و اطلاعات گردشگری و مکان جغرافیایی اماکن تاریخی را که ترافیک کمتری اطراف آنها وجود دارد مستقیما در گوشی‌های هوشمند خود دریافت کنند تا ازدحام کمتر شود.

نفوذ گردشگری هوشمند در گوتنبرگ

در سال‌های اخیر شهرهای گردشگرپذیر اروپا یکی پس از دیگری وارد عرصه ارائه خدمات گردشگری هوشمند شدند.

به عنوان نمونه گوتنبرگ به عنوان پایتخت گردشگری هوشمند اروپا در سال ۲۰۲۰ انتخاب شد و جایزه پایتخت گردشگری هوشمند اروپا در سال ۲۰۲۰ در بخش پایداری را از آن خود کرد.

گوتنبرگ، در زمینه گردشگری هوشمند، اقدامات گسترده‌ای را صورت داده تا اطمینان حاصل کند نسل‌های آینده می‌توانند از شهر لذت ببرند. انتشار نقشه هوشمندی که با مشارکت شهروندان تهیه شده و در آن تمام مکان‌هایی که گردشگران می‌توانند در شهر گوتنبرگ خانه اجاره کنند، خرید کنند و یا از دیدنی‌های شهر دیدن کنند، یکی از اقدامات صورت گرفته در این راستا بوده است.

گردشگری هوشمند در ایران

اگرچه تحقیقات دانشگاهی بسیاری در خصوص ظرفیت‌های ایران هم به لحاظ گردشگری و هم در حوزه شهر هوشمند ارائه شده و بسیاری معتقدند گردشگری هوشمند در کشور قابل ارائه است اما تاکنون اقدامی موثر در این زمینه صورت نگرفته است.

در تحقیقی که در سال ۱۳۹۷ و با عنوان «توان‌سنجی گردشگری هوشمند با تاکید بر ضرورت‌ها و الزامات زیرساختی» در شهر مشهد صورت گرفت نتایج نشان داد که بستر اولیه پیاده‌سازی گردشگری هوشمند در این شهر وجود دارد اما تحقق آن نیازمند سرعت عمل در تبادل و دسترسی به اطلاعات و توجه به اهمیت مشتری‌محوری است.

همچنین سال‌هاست که لااقل بخشی از زیرساخت لازم برای تبدیل شهر کیش به شهری هوشمند فراهم شده است اما تاکنون اقدامی موثر و ساختارمند برای ارائه خدمات گردشگری هوشمند در این جزیره جنوبی کشورمان انجام نشده است.

جست‌وجوی اینترنتی عبارت «گردشگری هوشمند در ایران» نیز چیزی بیش از چند تحقیق دانشگاهی و سمینارهایی که درآن به کلی‌گویی‌هایی پرداخته شده، نصیب‌مان نمی‌کند.

در واقع می‌توان گفت در این سال‌ها اقدامی عملی و اثرگذار از سوی مدیران وزارت میراث و گردشگری برای وارد شدن کشور به عرصه گردشگری هوشمند صورت نگرفته است.

 از سوی دیگر کندی سرعت اینترنت و فراهم نشدن اینترنت نسل پنجم که وزارت ارتباطات مسوولیت آن را برعهده ‌دارد از دیگر موانع ورود ایران به عرصه گردشگری هوشمند است.

در نهایت نبود ساختار گردشگری هوشمند در کشور موجب شده با وجود آنکه خدمات گردشگری بسیاری در جای جای کشور ارائه می‌شود و از اقامتگاه‌های بوم‌گردی گرفته تا اجاره خودرو و ارائه وام در بسته‌های گردشگری شرکت‌های داخلی هست اما اطلاعاتی تجمیع شده این خدمات در اختیار گردشگران نباشد.

طبیعی است که برای عبور از دوران رکود فعلی که با همه‌گیری کرونا به صنعت گردشگری کشور تحمیل شده، حرکت به سمت ارائه خدمات گردشگری هوشمند می‌تواند اقدامی موثر باشد. لذا از مسوولان وزارت میراث و گردشگری انتظار می‌رود با درک وضعیت این روزهای صنعت گردشگری گام‌های اولیه را برای تبدیل کشور به ارائه‌دهنده خدمات گردشگری هوشمند بردارند.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهخواندنی