انتخاب را به بیمار بسپارید
به گزارش جهان صنعت نیوز: منتقدان و مخالفان طرح ممنوعیت حضور پزشکان مرد در اتاق‌های زایمان می‌گویند، اگر این تصمیم جنبه اجرایی بگیرد باعث افزایش سردرگمی بیماران و لطمه به روند درمان می‌شود. البته کارشناسان باور دارند این طرح در عمل نیز ناممکن است. به طور مثال در مناطق و روستاهای دورافتاده که تجهیزات و نیروی کافی ندارند یا در لحظات اورژانسی اجرای چنین طرحی در مواقع خاص، فقط منجر به افزایش خطر برای سلامتی بیمار خواهد شد.
بهترین روز عمرم، تلخ‌ترین شد
خبرگزاری فارس به تازگی با راه‌اندازی پویشی خواستار ممنوعیت ورود آقایان به اتاق‌های عمل بانوان شده است.
فارس در این‌باره نوشته: «کنجکاوم بدانم پویش «درخواست عدم حضور پزشک آقا در اتاق عمل زنان و زایمان» چطور متولد شد.» پیگیری این موضوع، ما را به ارومیه و یک مادر جوان دغدغه‌مند می‌رساند. «هانیه خِضِرلو» دو تجربه تلخش در این زمینه را انگیزه ثبت این پویش در «فارس من» عنوان می‌کند و می‌گوید: «ماجرا از سه سال و نیم قبل برای من شروع شد؛ درست از روز به دنیا آمدن فرزند اولم. با اینکه در دوران بارداری کلی مراقبت کرده بودم که حتی برای انجام سونوگرافی هم به پزشک خانم مراجعه کنم، روز زایمان تمام زحماتم هدر رفت. چیزی را که در اتاق عمل می‌دیدم، باور نمی‌کردم. آقایان مدام در اتاق عمل زایمان در رفت‌وآمد بودند و حتی پرستار حاضر در اتاق عمل هم، آقا بود! هرگز فکر نمی‌کردم با چنین شرایطی مواجه شوم. آن شرایط خیلی برایم سنگین بود اما کاری از دستم برنمی‌آمد. گریه‌ام گرفته بود. این اتفاق، روز تولد اولین فرزندم را که قرار بود بهترین روز زندگی‌ام باشد، تبدیل به تلخ‌ترین روز زندگی‌ام کرد. از همان روز به این فکر افتادم که موضوع ممنوعیت ورود پزشک و پرستار آقا به اتاق عمل زایمان را از مراجع قانونی پیگیری کنم.»
اعتراض وارد نیست! پزشک کشیک خانم نداریم
«نوبت به دنیا آمدن دختر دومم که شد، از چند ماه قبل شروع به پیگیری کردم. با خانم دکتری که برای معاینات دوران بارداری پیش او می‌رفتم، هماهنگی‌های لازم را انجام دادم که در روز زایمان اجازه ندهد هیچ آقایی در اتاق عمل باشد. اما عجله دخترم برای به دنیا آمدن، تمام آنچه را که رشته بودم پنبه کرد. به دلیل زایمان زودرس، پزشک خودم نتوانست برای زایمانم به بیمارستان بیاید و این بار، شرایطی بدتر از نوبت قبل برایم رقم خورد.»
مادر ۲۷ساله داستان ما برمی‌گردد به یک سال قبل و با ناراحتی ادامه می‌دهد: «این بار، تمام افراد حاضر در اتاق عمل، آقا بودند و فقط فردی که بعد از به دنیا آمدن فرزندم برای بردن او به اتاق نوزادان آمده بود، خانم بود! برخلاف زایمان اولم که از شدت غافلگیری زبانم بند آمده بود، این بار قبل از عمل، به این شرایط اعتراض کردم و گفتم: من قبلا اعلام کرده بودم برایم اهمیت دارد که برای زایمانم، پزشک و پرستار خانم به اتاق عمل بیایند، اما در جوابم گفتند: چنین چیزی امکان ندارد چون الان پزشک و پرستار کشیک از بانوان نداریم.»
«این دو اتفاق، خیلی برای من ناراحت‌کننده بود و به لحاظ روحی مرا تحت فشار قرار داد. وقتی موضوع را با دوستان و اطرافیان در میان گذاشتم، متوجه شدم این مشکل یک مشکل عمومی است و کم نیستند خانم‌هایی که شرایط عذاب‌آور مشابهی را تجربه کرده‌اند و دلشان می‌خواهد این مشکل رفع شود. یکی از آنها می‌گفت آنقدر این موضوع برایش حیاتی بوده که از مدت‌ها قبل جست‌وجو و پیگیری کرده بود که حتی پزشک بیهوشی اتاق عملش هم، خانم باشد. موفق هم شده بود اما در روز عمل، دیده بود دو دستیار پزشک بیهوشی، آقا هستند…!»
خانم خضرلو سری به افسوس تکان می‌دهد و می‌گوید: «درباره بعضی نقاط که کمبود پزشک داریم و چاره‌ای جز کمک گرفتن از پزشکان آقا وجود ندارد، بحثی نیست اما در نقاطی مثل شهر ما که پزشک و پرستار و به‌ویژه پرستار خانم کم نداریم، چرا باید برای عمل‌های بیماران خانم و مخصوصا در بخش زایمان، از پزشک و پرستار آقا استفاده شود؟ حتی شنیده‌ام در یکی از بیمارستان‌های دولتی ارومیه که تاکید بر زایمان طبیعی هم دارند، از پزشک آقا استفاده می‌شود و حتی برای معاینات قبل از عمل زایمان هم پزشک آقا حضور دارد! خب، مسلما این شرایط قابل قبول نیست و باید به آن رسیدگی شود.»
مطالبه‌ای که با کرونا به تعویق افتاد
اما چرا این مطالبه از سه سال و نیم قبل، روی زمین مانده بود؟ این مادر فعال در پاسخ می‌گوید: «خیلی وقت بود نامه‌ای برای طرح این مشکل نوشته بودم و می‌خواستم از دوستانم و دیگر خانم‌ها برایش امضا جمع کنم و بعد، این نامه را به دفتر امام جمعه ارومیه و نمایندگان شهرمان در مجلس ببرم تا حداقل در شهر خودمان، موضوع عدم حضور پزشک و پرستار آقا در اتاق عمل زنان و زایمان را پیگیری کنند. اما با شیوع کرونا، برنامه‌هایم به هم ریخت و با شروع قرنطینه و محدودیت‌هایی که ایجاد شد، نتوانستم پیگیری‌های مورد نیاز برای این نامه را انجام دهم. گذشت تا اینکه با سامانه «فارس من» آشنا شدم و دیدم مردم می‌توانند موضوعات مورد نظرشان را به صورت پویش در این سامانه ثبت کنند تا توسط خبرنگاران خبرگزاری فارس پیگیری شود. خیلی خوشحال شدم. با خودم فکر کردم اگر پویشی در این زمینه ثبت کنم، ممکن است شرایطی فراهم شود که موضوع حذف پزشک و پرستار آقا از اتاق عمل زنان و زایمان، در سطح کشور مورد پیگیری قرار بگیرد. بنابراین حدود هشت روز قبل با مراجعه به سامانه «فارس من»، ایده‌ای را که از سه سال قبل در ذهنم بود عملی کردم.»
هانیه خضرلو لبخند بر لب می‌گوید: «واقعا فکرش را نمی‌کردم در همین مدت کوتاه، بیش از ۲۲ هزار نفر از این پویش حمایت کنند. گرچه خودم لینک پویش را در چند گروه ارسال کرده بودم اما در روزهای بعد دیدم تعدادی از دوستان به صورت خودجوش، این لینک را از خبرگزاری فارس برداشته و در فضای مجازی بازنشر کرده‌اند. همین اتفاق‌ها نشان می‌دهد این موضوع برای بسیاری از خانم‌ها و خانواده‌هایشان مهم است. امیدوارم مسوولان وزارت بهداشت به نظر حامیان این پویش احترام بگذارند و شرایطی فراهم کنند که خانم‌ها وقتی به بیمارستان مراجعه می‌کنند، خیال‌شان راحت باشد معاینات، عمل جراحی و مراقبت‌های‌شان توسط پزشک و پرستار خانم انجام می‌شود و دغدغه این موضوع، در شرایطی که باید مورد عمل جراحی قرار بگیرند، تاثیر منفی بر روح و روان آنها نداشته باشد.»
اما عملیاتی شدن این پویش که اخیرا در خبرگزاری فارس منتشر شده است باتوجه به امکانات فعلی امکان‌پذیر نیست.
باید به بیمار حق انتخاب داد
دکتر محمد مهدی قیامت در مورد کارزار ممنوعیت حضور پزشک مرد در اتاق عمل زنان و زایمان به «جهان‌صنعت» می‌گوید: در دنیا معمول است که اگر یک خانمی توسط پزشک مرد معاینه می‌شود، خانمی مثل منشی خانم هم آنجا حضور داشته باشد تا بیمار احساس راحتی کند؛ این از نظر پزشکی هم درست است ولی اینکه کارزاری برای این موضوع راه بیندازیم که پزشک مرد در اتاق عمل زنان حضور نداشته باشد، کار بسیار غیرتخصصی و غیرکارشناسی است. در مجموع سابقه این موضوع هم از زمانی شروع شد که چند خانم دکتر که ارتباطی با مقام‌های کشوری داشتند چنین ممنوعیت‌‌هایی را ایجاد کردند و نتیجه این شد که الان می‌بینیم. خیلی از عمل‌های بزرگ زنان روی زمین می‌ماند، من بارها در اتاق عمل شاهد بودم که مجبور شدیم برای عمل‌های پیچیده زنان به متخصصین مرد تلفن بزنیم و خواهش کنیم خود را به اتاق عمل برسانند تا مشکل را حل کنند، بنابراین با جان بیماران نمی‌توان بازی کرد.
معاون اسبق نظام پزشکی تهران ادامه می‌دهد: به‌طور کلی این جنگ جنسیتی که در ایران راه افتاده یک جنگ غیرکارشناسی است که نتیجه‌اش همین می‌شود که اتفاق افتاده. عوارض روزبه‌روز بیشتر می‌شود. ما توانایی خانم‌ها را انکار نمی‌کنیم ولی توانایی خانم‌های توانا نسبت به مردانی که جراحی می‌کنند کمتر است و معدود افرادی هستند که مثل مردها باشند. ما متخصصین زنان بسیار داریم که با سواد هستند اما آنها بسیار نادرند تا بتوانند عمل‌های بزرگ و پیچیده را انجام دهند. معمولا به دلایلی عمل‌های چهارگانه و پیش‌پا افتاده مثل سزارین انجام می‌شود، اما در یک عمل پیچیده مثل سرطان رحم می‌ماند؛ به همین خاطر معمولا مجبورند از یک آقای دکتر کمک بگیرند، پس راهکار این موضوع آن است که بیمار را آزاد بگذارند.
رییس پیشین انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران اضافه می‌کند: در مورد این مساله آینقدر آش شور شد که گفتند مردها تخصص‌زنان نگیرند، اما از آن طرف با فشار برخی، خانم‌ها را برای تخصص اورولوژی در نظر گرفتند، از یک طرف از حضور مردان در اتاق عمل جلوگیری می‌شود و از طرف دیگر برای بیماری مردانه، متخصص زنان می‌گیرند؛ معلوم است که هر دو از فشار روابط‌شان در این زمینه استفاده کردند، اما راهکار این است که بیمار را آزاد بگذارند؛ مثل تمام دنیا در هر دو رشته هم مرد می‌گیرند و هم خانم. در واقع حق انتخاب را به مریض می‌دهند و هیچ‌کس نمی‌تواند این حق انتخاب را از مریض بگیرد و بیمار باید پزشک را خودش انتخاب کند.
آزادی بیمار را سلب نکنیم
در همین حال علی تاجرنیا عضو هیات‌رییسه مجمع انجمن‌های علمی جامعه پزشکی کشور نیز به «جهان‌صنعت» می‌گوید: توجه به مساله سلامت بسیار مهم است و امکان دارد یک بیمار برای گرفتن درمان با کیفیت، نیاز داشته باشد از پزشک مرد استفاده کند؛ بنابراین به نظر من این مساله باعث محدود شدن اختیارات بیماران می‌شود.
تاجرنیا در بخش دیگری از صحبت‌هایش در باره چنین طرح‌هایی با اشاره به ایجاد خطر برای سلامتی افراد، می‌گوید: این نوع رفتارها به نظر من بیش از اینکه ناشی از اعتقادات پیشنهاددهندگان باشد، عمدتا ناشی از رفتارهای پوپولیستی و به نوعی به چالش کشیدن موضوع سلامت و جامعه پزشکی است.
به گفته تاجرنیا، یکی از اشتباهات و خطاهای فاحش در پزشکی کشور ممنوعیت ورود مردان به تخصص زنان و زایمان است؛ ضمن احترام به همه همکاران و متخصصان زنان و نازایی اما در حوزه پزشکی و سلامت، آنچه مهم است، بحث تبحر پزشک معالج است.
وی ادامه می‌دهد: ما باید این آزادی انتخاب را به بیماران بدهیم تا بتوانند آنچه را فکر می‌کنند که صحیح و درست است انجام دهند، اما در کشور ما در رشته زنان و زایمان، بحث‌های مربوط به سونوگرافی و اتاق عمل، هم در رشته‌های تخصصی و هم در رشته‌های پرستاری و تکنسین به اندازه کافی از نیروهای بانوان برخوردار هستیم و هر فرد که بخواهد ویزیت و معاینه یا عمل جراحی‌اش توسط یک خانم انجام شود، به راحتی این مساله امکان‌پذیر است، اما اینکه بیماران را محدود کنیم حتما باید عمل جراحی در حضور یک بانوی درمانگر انجام شود، به نظر من مغایر با آزادی‌انتخاب از سوی بیمار است و در خیلی از مکان‌های دوردست کشور و شرایط اورژانسی، این موضوع اصلا قابل انجام نیست و عملا باعث می‌شود سلامت بیماران به خطر بیفتد.
تاجرنیا اضافه کرد: از جمله پرونده‌های شکایتی معمولا مربوط به شکایت‌هایی در رابطه با اعمال جراحی زنان در زایمان است و باید بگوییم، متاسفانه سهم پزشکان مرد در این رابطه بسیار اندک و نشان‌دهنده این است که وقتی محدودیت برای حضور مردان در یک رشته تخصصی ایجاد کنیم، تاثیرات خود را به نوعی خواهد گذاشت. بسیاری از کسانی که این‌گونه توصیه و سفارش می‌کنند متاسفانه خانواده‌های خودشان را برای انجام جراحی و زایمان به کشور‌های خارجی می‌برند و پزشکان مرد هم معاینات یا جراحی آنها را انجام می‌دهند.
متخصص به اندازه کافی نداریم
خلیل علیزاده رییس بیمارستان آتیه نیز ضمن اشاره به اینکه در این بیمارستان بخش کوچکی برای زنان و زایمان راه‌اندازی شده به نحوی که اگر خانمی بخواهد سزارین کند همه پرسنل آنجا خانم هستند و اگر سزارین بخواهد به اتاق عمل منتقل می‌شود، اضافه کرد: ما سعی می‌کنیم در این بخش‌ها آقا راه ندهیم، البته جز همسران و همراهان این خانم‌ها که تعدادشان هم بسیار زیاد است و به دیگر بیماران هم محرم نیستند، بنابراین دوستانی که به دنبال این ماجرا هستند، وقتی نامحرمی وارد بیمارستان می‌شود باید چه کار کنیم؟ اگر بخواهیم یک بخش ایزوله درست کنیم که فقط خانم‌ها در آن باشند این شدنی نیست، حتی چندین بار هم این تلاش‌ها شده، مثلا دانشگاه پزشکی در قم درست کردند که هیچ مردی آنجا نیاید بعد از مدتی منحل شد، چون اصلا این کار شدنی نیست و یک بیمارستان شهید بهشتی هم در قم درست کردند و گفتند هیچ مردی آنجا نیاید که تجهیزاتش خراب شد، چون مردی آنجا تردد نداشت.
وی ادامه می‌دهد: اتفاقا فرق پزشک با بقیه این است که پزشک سوگندی را امضا کرده و حتی سازمان‌هایی بر او نظارت می‌کنند. نکته دیگر اینکه بیماری که می‌خواهد زایمان کند اصلا در وضعیتی نیست که بتوان به او به عنوان یک موضوع جنسی نگاه کرد، در این شرایط پزشکی نیست که به بیمار به عنوان یک موضوع غیربیمار نگاه کند، حتی اگر خانمی به طور مثال دچار شکستگی ران شود معمولا پزشکی که این عمل را انجام می‌دهد از آقایان است چون معمولا متخصصین ارتوپد آقا هستند و نکته بعدی این است که آیا ما به حد کافی متخصص زن داریم؟ مثلا متخصص بیهوشی به اندازه کافی وجود دارد؟ که این طور نیست و نداریم.
۲۰ سال است که مردان تخصص زنان نمی‌گیرند
سیدعلی جمالیان رییس بیمارستان شهید لواسانی نیز در مورد طرح منع حضور پزشکان مرد در اتاق عمل زنان و زایمان می‌گوید: در حال حاضر هم همین طور است و به ندرت پیش می‌آید دکتر مردی در اتاق عمل زنان و زایمان حاضر شود، حتی ۲۰ سال است که در بین دانشجویان مرد، نگذاشتند در بحث زنان و زایمان چیزی ببینند، یاد بگیرند و انجام دهند، حتی آموزشش هم برای آنها متوقف شد.
وی ادامه می‌دهد: سال‌های زیادی است که متخصص زنان و زایمان از آقایان نمی‌گیرند و اگر آقایی در حال حاضر متخصص زنان و زایمان است یا از قبل تخصص گرفته و یا در خارج از کشور درس خوانده، همچنین برای رشته مامایی هم مطلقا مرد نمی‌گیرند. به وفور تکنسین و دکتر بیهوشی خانم داریم که اغلب اتاق‌های زنان و زایمان فقط پرسنل خانم حضور دارند، مگر مجموعه خصوصی که اینطور نباشد.
جمالیان در رابطه با شرایط اورژانسی بیماران در مناطق دورافتاده که امکانات و نیروی انسانی کمتری دارند اضافه می‌کند: در هر حال وقتی قانونگذار قانونی مد نظر دارد، حتما تمهیداتی برای آن باید ببیند، باید این امکانات وجود داشته باشد. تا جایی که من می‌دانم در تهران و شهرهای بزرگ مشکلی وجود ندارد و در شهرهای کوچک هم بعید می‌دانم مشکلی وجود داشته باشد، اما اگر هم این طرح اجرایی شود و در این زمینه مشکلی باشد، باید مشکل را رفع کنند تا به هیچ مریضی آسیب نرسد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :