معاملات بلوکی زیر ذره‌بین سرمایه‌گذاران
به گزارش جهان صنعت نیوز: کارشناسان بازار سرمایه شفافیت را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عرضه‌های بازار سوم می‌دانند که در عین حال می‌تواند فضایی منصفانه برای شرکت‌هایی ایجاد کند که شرایط پذیرش در بازار سرمایه و عرضه از طریق ساز و کارهای بورس و فرابورس را نداشته‌اند. احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» مهم‌ترین دستاورد بازار سوم را افزایش شفافیت در معاملات بلوکی می‌داند؛ با این حال او بر این باور است که در مقطع کنونی که بازار سرمایه در تمامی بخش‌ها با کمبود نقدینگی روبه‌رو است، باید احیای بازار سوم با دقت نظر بیشتری مورد بررسی قرار گیرد تا ریسک جدیدی به بازار سهام وارد نشود.
سروش خواجه‌حق‌وردی معاون نظارت بازار فرابورس ایران با اشاره به لزوم احیای مجدد قوانین بازار سوم اظهار کرد: در حال حاضر صنایع مختلفی وجود دارند که با تغییر مالکیت کنترلی یا مدیریتی می‌توانند ارتقای چشمگیری داشته باشند، زمانی در فرابورس، بازار سوم فعال بود و شرکت‌های سهامی خاص هم می‌توانستند وارد شوند تا در قالب یک حراج کنترلی و مدیریتی بخشی از سهام را به افراد دیگر واگذار کنند و در مسیر این واگذاری افزایش شفافیت هم داشته باشند. وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر این امکان فقط برای خصوصی‌سازی فراهم است، بیان کرد که قبلا این بازار فعال و برای واگذاری‌های گذشته کمک‌کننده بود، به‌خصوص در صنعت بانکی برای واگذاری اموال تملیکی و شرکت‌های زیرمجموعه که مشمول قانون رفع موانع تولید می‌شدند، بسیار راهگشا بود و همه حرف‌وحدیث‌ها و شایعه‌ها را از بانک‌ها دور می‌کرد. خواجه‌حق‌وردی تاکید کرده که در حال حاضر فرابورس پیگیر است تا قوانین بازار سوم مجددا احیا شود. یکی از اهداف بازار سوم را می‌توان انجام معاملات عمده اوراق بهاداری دانست که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. انجام پذیره‌نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکت‌های سهامی عام در شرف تاسیس، دیگر ویژگی مهم این بازار به شمار می‌رفت. از آنجا که انجام عرضه در این بازار مستلزم گذراندن فرآیند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان‌پذیر بود از همین‌رو در بازار عرضه فرابورس بلوک‌های سهام شرکت‌های سهامی (عام، خاص، تعاونی و…)، حق‌تقدم خرید سهام شرکت‌های سهامی عام، سهام ناشی از افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام، پذیره‌نویسی سهام و اوراق مشارکت، پذیره‌نویسی گواهی سپرده سرمایه‌گذاری بانک‌ها، املاک و مستغلات، امتیاز بهره‌برداری و حق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکت‌های سهامی خاص می‌توانستند مورد معامله قرار گیرند. بازار سوم در واقع، بازار عرضه اوراق بهاداری بود که در بورس یا بازار خارج از بورس دارای مجوز پذیرفته نشده باشد. بر این اساس در این بازار، اوراق بهادار مورد پذیرش قرار نگرفته و صرفا عرضه این اوراق مد نظر بوده است؛ به عبارت دیگر این بازار شامل معاملات دست دوم اوراق نیست. از جمله مهم‌ترین مزایای عرضه در بازار سوم فرابورس ایران، بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی برای متقاضیان عرضه بود. با تصویب و ابلاغ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، از هر نقل و انتقال سهام و حق‌تقدم شرکت‌ها در بورس یا بازار خارج از بورس دارای مجوز (فرابورس ایران)، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق‌تقدم سهام وصول می‌شد. از دیگر مزایای بازار سوم فرابورس ایران، شناسایی شرکت توسط فعالان بازار سرمایه، ایجاد فضای رقابت جهت تعیین قیمت عادلانه اوراق بهادار مورد عرضه از طریق سیستم عرضه و تقاضا، سهولت فرآیند نقل و انتقالات سهام و تسویه وجوه را می‌توان نام برد. در همین حال پذیرش آتی شرکت در فرابورس یا بورس (در صورت تمایل مالکان آن)، با توجه به شناخت به وجود آمده، آسان‌تر بود. با این حال اما در حال حاضر این دست از معاملات متوقف شده‌اند و به گفته معاون نظارت بازار فرابورس، تنها به خصوصی‌سازی محدود شده است. این در حالی است که گفته می‌شود می‌توان از مسیر احیای این بازار، فضایی عادلانه را برای خریداران و فروشندگان در اتاق شیشه‌ای بازار سرمایه ایجاد کرد.
عرضه‌های شفاف
احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» عنوان می‌کند: «یکی از مزیت‌های مهم عرضه‌ها در بازار سوم، اعلام جزئیات عرضه بود؛ اینکه چه عرضه‌ای و با چه شرایطی قرار است در چه تاریخی صورت گیرد در قالب آگهی اعلام می‌شود. در نتیجه کلیه فعالان بازار در جریان این عرضه‌ها قرار می‌گیرند. این در حالی است که معاملات بلوکی که اکنون در بازار سرمایه انجام می‌شود، خارج از تابلوی اصلی به عنوان نماد دوم و بر اساس توافق طرفین صورت گرفته و بازار سرمایه تنها بستری برای انجام این داد و ستد و ثبت اطلاعات آن است.» وی می‌افزاید: «بر همین اساس بازار سوم را می‌توان از این منظر شفاف‌تر دانست زیرا عرضه‌ها اعلام عمومی می‌شود و خریدار و فروشنده می‌توانند درخواست‌های خود را آنجا وارد کنند. بر این اساس می‌توان امیدوار بود که شفافیت اطلاعاتی و کشف قیمت به درستی در بازار سوم نمود پیدا کند و روند بازار را به درستی تشخیص دهد.» این کارشناس بازار سرمایه در ادامه عنوان می‌کند: «در بازار سوم شرکت‌هایی که در بازار سرمایه نیز پذیرش نشده‌اند، مورد معامله قرار می‌گیرند. یعنی در بازار سوم می‌توان شرکت‌های سهامی خاص را هم مورد معامله قرار داد. به این معنا شرکتی که امکان پذیرش در بازار سرمایه را ندارد اما می‌خواهد مورد معامله قرار بگیرد، می‌تواند در بازار سوم عرضه شود.»
لزوم توجه به وضعیت بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه بیان می‌کند: «بازار سوم فرابورس آیین‌نامه‌ای داشت و قرار بود برخی اهداف را محقق کند. بر همین اساس حتی شرکت‌های بدون نماد در بازار سرمایه هم می‌توانستند مورد معامله قرار گیرند. این نکته از فواید بازار سوم بود. اما اکنون باید برای احیای بازار سوم به وضعیت کنونی بازار سرمایه نیز توجه کرد.» اشتیاقی تصریح می‌کند: «اگر قرار است کارکرد بازار سوم بحث‌های مرتبط با معاملات بلوکی باشد و عرضه‌ها اعلام عمومی شوند، نکته مفیدی است و شفافیت معاملات را بالا می‌برد. اما اگر این امر بدون مطالعه در شرایط کنونی بازار که از نبود نقدینگی رنج می‌برد صورت بگیرد، ممکن است ریسک‌هایی را به دنبال داشته باشد. باید پرسید احیای بازار سوم اکنون چه باری را از دوش بازار سرمایه برمی‌دارد؟ بر همین اساس برای احیای بازار سوم لازم است شرایط کلی بازار سرمایه مد نظر قرار گیرد و بررسی بیشتری روی آن انجام شود.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :