خبرنگاران، اعضای صنف فراموش‌شده
محمد بلوری *
با گذشت چند ماه از پایان مهلت دوره هیات‌مدیره پیشین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران و انتخاب هیات‌مدیره جدید، هنوز آنها سکان انجمن را به دست نگرفته و چند تن از منتخبین نیز استعفا کرده‌اند، چراکه اسامی و مشخصات اعضای هیات‌مدیره منتخب این انجمن برای تایید صلاحیت به وزارت کار و امور اجتماعی فرستاده شده تا مراجع مربوطه دیگر هم برای تایید صلاحیت این نامزدها نظر بدهند، اما حدود شش ماه است که همچنان منتظر تایید صلاحیت‌ها هستند تا بتوانند هیات‌مدیره جدید را تشکیل دهند.
اما باید توجه داشت که در گذشته اعضا و کارکنان هر صنف یک سندیکا داشتند که به دفاع از حقوق صنفی اعضا می‌پرداختند و خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات هم سندیکایی واحد داشتند که حافظ و مدافع حقوق آنان در مقابل مدیران و ناشران مطبوعات بودند.
در این سندیکا همه ۴۵۰ خبرنگار و نویسنده که مشغول کار در مطبوعات بودند زیر چتر حمایتی سندیکای خبرنگاران قرار داشتند و همین قدرت یکپارچه در زیر چتر حمایتی سندیکا سبب می‌شد به حقوق صنفی خود برسند و هیچ مدیر نشریه‌ای نمی‌توانست به خواسته‌های صنفی چنین جمعی بی‌اعتنا باشد.
سندیکای خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات برای حمایت از اعضا طی ۱۶ سال فعالیت توانست قدم‌های موثری در تامین نیازهای اجتماعی و صنفی بردارد از جمله:
– ایجاد صندوق رفاه برای حمایت مادی خبرنگاران بیکار‌شده
– راه‌اندازی شورای داوری: هرگاه خبرنگاری از روزنامه محل کارش اخراج می‌شد، شورای داوری، هم مدیر روزنامه و هم خبرنگار اخراج‌شده را به این شورا در سندیکا دعوت می‌کرد تا این شورا شکایت خبرنگار اخراجی را بررسی کند که در این شورا پس از شنیدن اظهارات طرفین، حق و حقوق خبرنگار تامین می‌شد.
اقدام بعدی سندیکا ایجاد صندوق رفاه برای خبرنگاران بود که در این مورد اقدام به ساخت ۱۲۰ دستگاه آپارتمان (در کوی نویسندگان گیشا) شد و با اقساط چندساله در اختیار خبرنگاران متقاضی قرار گرفت.
– تنظیم طرح طبقه‌بندی مشاغل در مطبوعات از جمله فعالیت‌های سندیکا بود تا خبرنگاران براساس سابقه کار، تجربه و مهارت، طبقه‌بندی شوند و بر این اساس دستمزد دریافت کنند.
و بالاخره صندوق بیکاری ایجادشده بود و خبرنگاران بیکار‌شده می‌توانستند برای مدتی تا رسیدن به کار در نشریه‌ای دیگر از این صندوق کمک مالی بگیرند…
در این میان مرجع رسیدگی به کلیه شکایات روزنامه‌نگاران از نظر قانونی، وزارت کار بود اما از نظر جنبه‌های سیاسی، وزارت اطلاعات و جهانگردی وقت (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) و سازمان اطلاعات و امنیت (ساواک) بر فعالیت روزنامه‌نگاران نظارت داشتند که ساواک می‌توانست در مواردی اقدام به دستگیری و بازداشت یا ممنوع‌القلم کردن خبرنگاران کند.
پس از این دوره فعالیت سندیکاهای کارگری از جمله سندیکای خبرنگاران و نویسندگان پایان یافت و براساس قانون جدید، به جای سندیکاها، انجمن‌های صنفی شروع به فعالیت کردند که بالطبع تلاش سندیکای خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات هم پس از ۱۶ سال فعالیت، به پایان رسید و طبق قانون در عرصه مطبوعات، خبرنگاران به تشکیل انجمن‌های فرعی صنفی مختلفی پرداختند که برخی هم برخلاف اصول صنفی با گرایش‌های سیاسی بانیان آنها شکل گرفتند. آن جمع کلی و یکپارچگی سندیکا که می‌توانست منجر به استیفای حقوق صنفی روزنامه‌نگاران در برابر کارفرمایان باشد، از بین رفت چراکه با پراکندگی خبرنگاران در انجمن‌های مختلف و متعدد، این انجمن‌ها نتوانستند مدافع حقوق صنفی خبرنگاران در مقابل کارفرمایان مطبوعاتی شوند. در حالی که امروزه کارکنان تحریریه مطبوعات با دستمزدهایی پایین به سختی گذران زندگی می‌کنند و اخیرا با کاهش تیراژ روزنامه‌ها و گرانی ملزومات چاپ و نشر، جمعی از خبرنگاران از طرف مدیران مطبوعاتی از کار برکنار شده‌اند، در این میان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران حتی یک بیانیه ساده اعتراضی هم در اعتراض به این اخراج‌ها صادر نکرد.
تاسف‌بار اینکه شنیده‌ایم، مدیران برخی نشریات رفتار حقارت‌آمیز با خبرنگاران‌شان در پیش گرفته‌اند به این ترتیب که به جای پرداخت حقوق ماهانه، آنها را ملزم کرده‌اند که برای چاپ در روزنامه آگهی بگیرند و در عوض، درصد ناچیزی از پول آگهی را دریافت کنند.
با این وجود امید است هرچه زودتر تکلیف هیات‌مدیره منتخب انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران که حالا سراسری هم شده است روشن شود تا شاید شاهد حرکات صنفی جدی برای جامعه مظلوم خبرنگاری و روزنامه‌نگاری کشور باشیم.
* روزنامه‌نگار پیشکسوت
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :
