کاسبان تریلیون دلاری جنگ
به گزارش جهان صنعت نیوز: روزنامه وال‌استریت ژورنال به‌تازگی گزارشی منتشر کرده است که نشان می‌دهد جنگ افغانستان عده‌ای را به غول‌های تجاری تبدیل کرد و آنها را صاحب سرمایه‌های چندمیلیون‌‌دلاری کرد. از تاجران خرده‌پا گرفته تا مترجمان و سربازان جنگ، گروهی توانستند میلیون‌ها دلار از پول جنگ افغانستان را به جیب خود بریزند و صاحب سرمایه‌های هنگفتی شوند.
دفتر بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار، sigar) در جست‌وجوی ۱۵۰ میلیارد دلار کمکی است که هرچند در افغانستان به مصرف رسیده، چگونگی مصرف بخشی از آن هنوز مشخص نشده است. هرچند دولت آمریکا می‌گوید در جنگ افغانستان نزدیک به دو تریلیون دلار هزینه شده است، به نظر می‌رسد که هزینه این جنگ بیشتر از اینها باشد. دولت‌های آمریکا معمولا برای اینکه افکار عمومی را متاثر و نگران نکنند، هزینه‌های جنگ را کمتر از آنچه بوده است، نشان می‌دهند.
هزینه ۱۴ تریلیون‌دلاری پنتاگون در عراق و افغانستان
وال‌استریت ژورنال در گزارش خود نوشته است که پنتاگون در بیست سال گذشته در مجموع در افغانستان و عراق در حدود ۱۴ تریلیون دلار هزینه کرده است. از این میان، یک‌سوم تا نصف این پول را پیمانکاران خصوصی به جیب زده‌اند. در جنگ افغانستان، پیمانکاران خصوصی نقشی بسیار آشکار و سهمی بیشتر از نیروهای دولتی برعهده داشتند. برای مثال پنج شرکت دفاعی شامل لاکهید مارتین، بوئینگ، جنرال داینامیکس، ریتون تکنولوژی و نورتروپ گرومن، سهم ۱/۲ تریلیون‌دلاری را از آن خود کردند.
برای مثال در سال ۲۰۰۸ آمریکا در افغانستان و عراق حدود ۱۸۷ هزار سرباز داشت، اما سهم حضور پیمانکاران در این دو کشور بیش از ۲۰۳ هزار تن بود. به همین دلیل، بخش بزرگی از هزینه‌های جنگ به جیب این پیمانکاران و نیروهای پیمانی خصوصی می‌رفت. اما این پیمانکاران گاهی پروژه‌هایی را در افغانستان به دست می‌گرفتند که یا هیچ‌گونه بازدهی نداشت یا به دلیل وضعیت امنیتی نیمه‌کاره رها می‌شد.
برای مثال بررسی‌های «سیگار» نشان داد که از مجموع ۸/۷ میلیارد دلار پروژه‌هایی که توسط بازرسان مورد ارزیابی قرار گرفته است، تنها ۲/۱ میلیارد دلار معادل ۱۵ درصد آن، به صورتی که انتظار می‌رفت در جاده‌ها، بیمارستان‌ها، پل‌ها و کارخانه‌های جدید هزینه شده است. این گزارش همچنین نشان داد که حداقل ۴/۲ میلیارد دلار برای هواپیماهای نظامی، دفاتر پلیس، برنامه‌های کشاورزی و سایر پروژه‌های توسعه‌ای که رها یا تخریب شده و یا برای مقاصد دیگر مورد استفاده قرار گرفته، هزینه شده است.
پنتاگون پروژه‌ای را برای رشد صنعت ترمه که در افغانستان به آن کرک یا کشمیره می‌گویند به دست گرفت. برای این کار، پیمانکاران ۹ راس بز ایتالیایی را به قیمت شش میلیون دلار خریدند. این پروژه هرگز به سرانجام نرسید و بعدها مشخص شد این ۹ بز را نیز سر بریدند و خوردند. همچنین آژانس بین‌المللی توسعه آمریکا (USAID) ۲۷۰ میلیون دلار به یک شرکت خصوصی برای ساختن ۱۹۳۰ کیلومتر جاده شنی داد، اما پس از ساختن حدود ۱۶۰ کیلومتر و کشته شدن ۱۲۵ نفر از کارمندان شرکت به دست طالبان، آن پروژه نیمه‌کاره رها شد.
جان ساپکو، سربازرس اداره بررسی بازسازی افغانستان (سیگار) می‌گوید که اغلب پیمانکاران در افغانستان کلاهبردار و سودجو بودند. به همین دلیل، کارها درست پیش نرفت. در گزارش وال‌استریت ژورنال بیشتر از پیمانکاران خارجی و به‌ویژه آمریکایی نام برده شده است، در حالی که به همین ترتیب، عده‌ای از افغان‌ها نیز توانستند میلیون‌ها دلار از جنگ افغانستان سهم ببرند.
آمار پیمانکاران نظامی
بر اساس آمار وزارت کار، بیش از ۳۵۰۰ پیمانکار آمریکایی در جنگ‌های افغانستان و عراق جان باخته‌اند، اگرچه وزارت کار اعلام کرده که این آمار کامل نیست. این در حالی است که بیش از ۷ هزار نیروی نظامی در طول دو دهه جنگ در دو کشور جان خود را از دست داده‌اند.
یکی از کارآفرینانی که در این میان فرصت کسب سود به دست آورد، داگ ادلمن اهل استاکتون کالیفرنیاست و در سال ۱۹۹۸ یک بار و تجارت سوخت را در بیشکک قرقیزستان افتتاح کرد. سه سال پس از آن، جنگ در کشور همسایه قرقیزستان یعنی افغانستان آغاز شد و کسب‌و‌کار او در نتیجه به مرکزی برای نیروها و تدارکات ایالات متحده تبدیل شد. همکاران سابق او می‌گویند که ادلمن با یک شریک قرقیزستانی برای اداره دو شرکت به نام‌های ستاره سرخ و مینا که به حلقه‌های حیاتی برای کمک به جنگ تبدیل شدند، همکاری خود را آغاز کرد.
به گفته همکاران او، پس از پیشبرد بخشی از قراردادهای پنتاگون که به آنها اجازه می‌دهد فرآیند مناقصه مرسوم را دور بزنند، شرکت‌های ادلمن سوخت ناوگان تانکرهای هوایی C-135 نیروی هوایی ایالات متحده در بیشکک را تامین کردند. عملیات سوخت‌رسانی بر فراز افغانستان و در داخل این کشور ادامه یافت و شرکت او یک خط لوله سوخت هم در پایگاه هوایی بگرام ساخت.
بر اساس دادخواست یکی از همکاران سابق ادلمن در سال ۲۰۲۰ که بعدها از شرکت او کنار گذاشته شده، شرکت‌های او میلیاردها دلار قرارداد را برنده شده و از کنار آنها صدها میلیون دلار درآمد کسب کردند. بر اساس پرونده‌های موجود در دادگاه و گفته‌های همکاران سابقش، ادلمن پس از آن توانست در عمارت لندن که زمانی متعلق به غول رسانه‌ای کنراد بلک بود، اقامت کند. اگرچه ادلمن در پاسخ به این شکایت‌ها، این اتهامات را رد کرده و از اظهارنظر در این باره خودداری کرده است.
سابقه استفاده آمریکایی‌ها از پیمانکاران نظامی به زمان «جنگ انقلابی» بازمی‌گردد. زمانی که «ارتش قاره‌ای» به شرکت‌های خصوصی اتکا کرد. در زمان جنگ جهانی دوم نیز در ازای هر هفت عضو نظامی ارتش، یک پیمانکار در خدمت تلاش‌های جنگی بود.
ذی‌نفعان اقتصاد جنگی
اقتصاد جنگی در بیست سال گذشته، نسل تازه‌ای از سرمایه‌داران در افغانستان به وجود آورد که هیچ پشتوانه اقتصادی قدرتمندی نداشتند. شرکت‌های انتظامی-امنیتی در افغانستان، که پیمانکاران درجه دوم برای آمریکایی‌ها شناخته می‌شدند، میلیون‌ها دلار پول به چنگ آوردند.
یکی از این افراد که نخست مترجم آمریکایی‌ها بود توانست فقط قرارداد ملحفه و پتوی سربازان را به چنگ بیاورد. همین قرارداد او را صاحب میلیون‌ها دلار کرد. او با همین سرمایه‌اش بعدها یک شبکه تلویزیونی و یک شرکت هواپیمایی نیز ایجاد کرد.
در کنار اینها، هزاران تن دیگر نیز با پیمانکاری در جنگ افغانستان امپراتوری‌های اقتصادی برای خود برپا کردند. البته بخش عمده‌ای از این پول‌ها به صورت قانونی به دست نیامده است. پیمانکاران خصوصی با تغییر دادن چگونگی قراردادها، گریز از مالیات، و هزاران نوع کلاهبرداری در پروژه‌ها باعث شدند تا پول بیشتری به حساب‌هایشان سرازیر شود. جاده‌هایی که این پیمانکاران خصوصی ساختند خیلی زود خراب شد. پیمانکاران از طریق رابطه‌هایی که داشتند تلاش می‌کردند از پیگیری مالی قراردادهایشان جلوگیری کنند. این‌گونه بود که از ۱۵۰ میلیارد دلار بودجه کمک به بازسازی افغانستان نزدیک به نیمی از آن هنوز مشخص نیست در کجا خرج شده است.
این روزنامه به نقل از کریستوفر میلر کفیل وزیر دفاع در دولت ترامپ نوشت: زمانی که با یک ارتش تمام داوطلب کوچک‌تر از مناقشه‌های گذشته می‌جنگید لازم است که بخش زیادی از کار را به پیمانکارها واگذار کنید تا عملیات شما را اجرا کنند.
راب لودویک یک سخنگوی پنتاگون نیز به وال‌استریت ژورنال گفت: حمایت هزاران پیمانکار از ماموریت‌های نظامی آمریکا در افغانستان در خدمت نقش‌های مهمی بود تا بتوانیم نیروهای رسمی (با یونیفورم) ارتش را برای تلاش‌های جنگی حیاتی در خدمت داشته باشیم.
طالبان به این گزارش واکنش نشان داده و گفته است که با وجود تزریق مقادیر زیادی پول به افغانستان اما این کشور بازسازی نشده است. انعام‌الله سمنگانی معاون سخنگوی طالبان گفت: پول زیادی به افغانستان تزریق شد اما این پول برای توسعه مورد استفاده قرار نگرفت. دولت پیشین بسیار ضعیف بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانسیاسیلینک کوتاه :