امید به احیای برجام یا نسخه‌های مقطعی؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: از وزیر اقتصاد که همین دیروز گفت «به رغم فشار و سختی‌های پیش‌رو با آغاز برنامه‌های مدون، هر ماه اخبار خوبی از اقدامات و گشایشات به ملت شریف داده خواهد شد» گرفته تا محسن رضایی معاون اقتصادی دولت که پیش‌تر وعده داده بود تا آخر آذر خبرهای خوب بشنویم و خبری نشد. البته نباید بی‌انصاف بود، خبری شد و آن چیزی نبود غیر از اعلام افزایش یارانه نقدی در دی‌ماه که هنوز اعلام نشده از سوی وزیر اقتصاد تکذیب شد!
سایر اعضای دولت نیز از این قافله جا نمانده‌اند. از وزیر کار که همچنان اصرار دارد یک میلیون تومان برای ایجاد شغل کافی است تا خود رییس‌جمهور که وعده کنترل و مهار تورم را می‌دهد و مدام دستور می‌دهد که قیمت‌ها افزایشی نباشند.
نمونه این قبیل اظهارات و وعده‌دادن‌ها کم نیست و همه آنها هم در شرایطی بیان می‌شود که هم قیمت‌ها افزایشی است و هم سختی‌های زندگی امان مردم را بریده است. واقعیات عرصه اقتصاد هم که کاملا برخلاف وعده‌های مورد اشاره از بدتر شدن اوضاع حکایت دارند. نگرانی‌ها از تبعات اقتصادی و سیاسی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یا شیوه جدید توزیع بنزین شاهد این مدعا است.
درباره چرایی این رویه دولت اما حرف بسیار است و کارشناسان اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا نظرات مشابهی دارند.
تمرکز بر تبلیغات
ناصر قوامی فعال سیاسی اصلاح‌طلب این رویکرد وزرای دولت را در راستای رویه همیشگی اصولگرایان می‌داند. او در گفت‌وگو با «جهان صنعت» گفت: «برنامه کلی اصولگرایان تبلیغات است. بنابراین دولت هم این رویه را ادامه داده و هر روز این حرف‌ها را می‌زنند.»
وی افزود: «اگر ماه دیگر اتفاق خوبی بیفتد که مردم همان وقت می‌فهمند و اصلا نیازی نیست از الان اعلام کنید؛ بنابراین اینها کار تبلیغاتی است و متاسفانه ادامه خواهد داشت و مردم نیز همین حرف‌ها را خواهند شنید.»
قوامی ادامه داد: «حتی در قضیه برجام و مذاکرات شاهدیم که بعد از آن همه نقد به دولت قبل برگشته‌اند؛ به همان توافقی که در دولت روحانی انجام شده بود اما حاضر نیستند این برگشت را به مردم بگویند.»
وی گفت: «متاسفانه در تیم اقتصادی دولت هر کسی یک حرفی می‌زند و ناهماهنگی مشهودی وجود دارد. فقط بر تبلیغات تمرکز کرده‌اند و تعجبی هم ندارد و می‌خواهند با همین رویه ادامه دهند.»
ضرر تصمیمات پوپولیستی
امیررضا واعظ‌آشتیانی فعال سیاسی اصولگرا اما سعی دارد انتقاد جدی به دولت وارد نکند. با این حال قادر نیست این رویکرد مبتنی بر وعده وعید دولت را نادیده بگیرد. وی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «اگر بخواهیم منصفانه به موضوع نگاه کنیم دولت فعلی در حال جمع و جور کردن عملکرد دولت گذشته است. در عین حال برای اینکه کاری انجام بدهد و مطمئن باشد که تصمیمی که می‌گیرد از شاخص‌های لازم برخوردار است، باید به‌گونه‌ای عمل کند که جای اما و اگر باقی نماند.»
او افزود: «یکی از ماموریت‌های یک مدیر تصمیمات بجا و تصمیم‌گیری‌های به موقع است. اگر این تصمیم‌گیری‌ها شاخص‌های لازم را نداشته باشد و منطقی پشت آن نباشد اصطلاحا تصمیم‌گیری تکانه‌ای است. در حالی که اگر تصمیمات منطقی مبتنی بر آمار و ارقام و با همه‌جانبه گری باشد و راهبردی هم باشد، می‌توان به ثمربخشی آن امیدوار بود.»
واعظ‌آشتیانی گفت: «معتقدم تصمیمات نباید تکانه‌ای، پوپولیستی، مقطعی و نسخه کوتاه‌مدت باشد چون در کشور ما تجربه نشان داده که هر وقت در مواجهه با مشکلات اقتصادی و حتی اجتماعی و فرهنگی به صورت موردی برخورد کرده و نسخه مقطعی پیچیده‌ایم، بعدا با مشکل مواجه شده‌ایم و دیده‌ایم که نه تنها مشکل حل نشده بلکه به بحران تبدیل شده است.»
وی با ابراز تاسف از اینکه «مدیران ما از گذشته تا کنون فکر می‌کنند که هر موضوعی را باید با مسکن برطرف کنند» گفت: «امیدواریم که تصمیمات دولت فعلی تکانه‌ای نباشد و بتواند اعتماد عمومی ایجاد کرده و به نحوی باشد که مردم نتایج آن را لمس کنند.»
این فعال سیاسی اصولگرا خاطرنشان کرد: «البته حق انتقاد از تصمیمات و عملکرد دولت، همچنین بیان نقطه نظرات کارشناسانه همیشه محفوظ است اما ای کاش همه جریانات سیاسی در حوزه‌های مختلف اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی انتقادات منصفانه داشته باشند. برداشت من این است که برخی انتقادات صرفا سیاسی و در جهت بهره‌برداری برای انتخابات آینده است.»
شعار به جای واقعیت
اسماعیل گرامی‌مقدم، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی از دیگر منتقدان رویه فعلی دولت است.
او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «بعد از انتخابات و وقتی که مسوولان جدید منصوب شده و با مشکلات مردم و موانع واقعی رفع آن مشکلات مواجه می‌شوند، می‌بینند که فاصله بسیاری بین منابع کشور و مطالبات اقتصادی مردم وجود دارد. بنابراین به رسم گذشته و برای اینکه جو و فضای کشور بدتر نشود و پاسخی به مردم بدهند به شعارهایی که در دوره انتخابات می‌دادند بسنده کرده و آنها را تکرار می‌کنند. برای همین هم نه‌تنها مشکلات مردم کم نمی‌شود، بلکه روز به روز افزایش پیدا می‌کند. نه تنها تورم کاهش پیدا نمی‌کند، بلکه افزوده می‌شود. در سایر شاخص‌های اقتصادی نیز به همین شکل است.»
وی افزود: «آنچه خیلی روشن است، این است که مسوولان و وزرای جدید در مواجهه با فقدان منابع ارزی که اثر مستقیمی بر تورم در کشور دارد، باید فکر و اندیشه کرده و واقعیت را برای مردم بازگو کنند اما متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد و مدام شعار می‌دهند که ما تحریم‌ها را خنثی می‌کنیم. این درحالی است که تحریم‌ها را با شعار نمی‌توان خنثی کرد و باید پشت میز مذاکره خنثی شوند.»
گرامی‌مقدم همچنین گفت: «به هرحال امیدواریم اخبار خوبی که از وین می‌رسد، سبب شود که مسائل ایران در آنجا حل و فصل شود. البته برخی جریانات که تحریم را خوب می‌دانند، الان پشت میز مذاکره قرار گرفته‌اند. انتظار می‌رود که این افراد از اینکه به گذشته و سوابق آنها اشاره شود هراس نداشته باشند چون مردم از آن رویه‌ها چشم‌پوشی می‌کنند و فقط انتظار دارند که در شرایط فعلی و بر اساس سیاست‌های کلی نظام، مذاکرات را به سرانجام رسانند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه «اقتصاد ایران حال خوبی ندارد» گفت: «همه شاخص‌ها به حالت نزولی افتاده و قرمز است، نیازمند یک گشایش هستیم. این گشایش می‌تواند با آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران محقق شود و شاهد کنترل و حتی کاهش تورم باشیم. لذا این بحث‌های وزرا که بعضا هم در تضاد با هم است؛ مثلا یکی خواستار حذف ارز ترجیحی است و دیگری برعکس؛ یا اینکه رییس‌جمهور یک حرف زده و معاون اقتصادی او حرف دیگری می‌زند، نشان از مهم‌ترین مساله اقتصادی کشور و آن هم اینکه باید در حوزه برجام گشایش ایجاد شود تا اقتصاد بیشترین بهره را از حوزه سیاست خارجی ببرد.»
آفت عدم هماهنگی
حسین کنعانی‌مقدم، دبیرکل حزب سبز هم اگرچه اصولگرا است و از همان جریانی که اکنون قدرت را در دولت و مجلس به دست دارند، نمی‌تواند چشمش را روی ایرادات موجود ببندد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «این رویه دولت متاثر از آن است که تیم اقتصادی دولت تیم پرستاره‌ای است که تا حالا با هم بازی نکرده‌اند. یعنی کار تیمی و مشترک نداشته‌اند و حالا وقتی وارد زمین بازی شده‌اند به لحاظ عدم هماهنگی و عدم‌بلد بودن بازی مشترک، هر یک سعی می‌کنند به صورت فردی عمل کنند. نتیجه هم همین وعده‌ها وشعارهایی است که ما را به یاد دوران انتخابات ریاست‌جمهوری می‌اندازد.»
وی افزود: «به نظر می‌رسد که دولت باید یک اقدام جدی انجام دهد. دوره گفتاردرمانی تمام شده و مردم منتظر شاخص‌های اجتماعی هستند. بنا بر برنامه پنج ساله ششم قرار بود که تورم، نرخ بیکاری، نرخ رشد، نرخ سرمایه‌گذاری خارجی و… به هشت درصد برسد. این قانون است و باید اجرا شود و مردم هم آن را لمس کنند.»
کنعانی‌مقدم تاکید کرد: «آقای رییسی حتما باید فکری به حال تیم اقتصادی خود و وعده وعیدهایی که می‌دهند کنند، در غیر این صورت اعتماد مردم نسبت به وعده‌های دولت از دست خواهد رفت.»
فال نیک
جواد امام مدیرعامل بنیاد باران اما این وعده وعیدهای وزرای دولت را به فال نیک می‌گیرد! او متوجه وضعیت موجود و اقدامات دولت هست اما ابراز امیدواری می‌کند که شاید این وعده‌ها ناشی از نگاه مثبتی باشد که آنها به احیای برجام پیدا کرده‌اند!
او در پاسخ به این سوال «جهان‌صنعت» که چرا مقامات مسوول در دولت هنوز سرگرم بیان وعده‌ها هستند؟ گفت: «به خاطر اینکه دولت در یک جزیره دیگر زندگی می‌کند. دولت با آنجایی که مردم زندگی می‌کنند و با مشکلات آن درگیر هستند، بیگانه است. این نوع ادبیات نمک روی زخم مردم پاشیدن است چون هیچ تطبیقی با واقعیات جامعه ما ندارد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: «حتی اگر قرار باشد به دوران انتخابات و وعده‌ها برگردیم هم مشکلات دولت بیشتر خواهد شد چون بیش از نیمی از مردم در آن انتخابات شرکت نکرده و به اینها رای ندادند. حداقل این بود که بتوانند در این مدت گره‌ای از مشکلات مردم باز کنند و از دشواری‌های زندگی در عرصه اقتصاد و معیشت کاسته شود.»
وی در نهایت ابراز امیدواری کرد که «این صحبت‌ها ناشی از نگاه مثبتی باشد که نسبت به احیای برجام ایجاد شده است» و گفت: «قطعا احیای برجام و پذیرش FATF می‌تواند گشایش‌هایی را ایجاد کند تا حداقل وضع زندگی مردم از این که هست بدتر نشود.»
ناگزیر به خوشبینی
شاید نگاه جواد امام و گرامی‌مقدم که تقریبا با او هم‌نظر است، خوشبینانه به نظر برسد اما باید خوشبین بود و بهتر است مثل آنها امیدوار بوده و منتظر باشیم که وعده‌های مدیران در پرتو تغییر دیدگاه‌هایشان نسبت به موضوعات حوزه سیاست خارجی عملی شوند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :