اشتغالزایی صنعتی روی کاغذ
به گزارش جهان صنعت نیوز: این آمارها در حالی ارائه شده است که اوایل امسال نیز مسوولان وزارت صمت تاکید کرده بودند قصد دارند صد هزار شغل صنعتی در خلال سال‌جاری ایجاد کنند. به عنوان مثال علی رسولیان معاون وزیر صمت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در فروردین ماه امسال اعلام کرده بود: چهل و یک هزار و پانصد شغل جدید در سال ۹۹ ایجاد شده که در مقایسه با سال ۹۸، به میزان ۳۰ درصد رشد داشته است. بر همین مبنا قرار است امسال ۳۵۰۰ طرح با برآورد اشتغال ۵۵هزار‌نفری در بنگاه‌ها و شهرک‌های صنعتی اجرایی شود و از آنجا که حدود ۱۰ هزار بنگاه اقتصادی با پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۰ درصد در شهرک‌های صنعتی وجود دارد، اگر به طور متوسط ۲۰ شغل در این واحدها به وجود بیاید، ما به اشتغال ۲۰۰ هزار نفری خواهیم رسید!
رسولیان یک ماه بعد هم در حاشیه بازدید از شهرک‌های صنعتی شهریار و ملارد و ناحیه صنعتی دهک بار دیگر ضمن تاکید بر احیای واحدهای راکد و افزایش ظرفیت تولید بنگاه‌ها، گفته بود که به زودی قرار است به صد هزار شغل در شهرک‌های صنعتی برسیم، چراکه اکنون ۴۸ هزار و ۱۲۰ واحد تولیدی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقر هستند که ما توانسته‌ایم در طول یک‌سال گذشته به میزان هزار واحد به تعداد آنها اضافه کنیم.
جواز تاسیس، معیار دقیقی برای اشتغالزایی نیست
بررسی آمار و ارقام ارائه شده از سوی وزارت صمت در خصوص اشتغال صنعتی و نیز پیشرفت‌هایی که در این حوزه در طول یک‌سال گذشته ایجاد شده است، حاوی نکات مهمی است که نیاز به تحلیل و راستی‌آزمایی جدی دارند. یکی از این نکات مهم برآورد ایجاد چند صد هزار شغل برمبنای صدور جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری است. طبق آمار وزارت صمت همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد از ابتدای امسال تا آذر ماه برای ۴۶۸۲ بنگاه پروانه بهره‌برداری صادر شده که در نتیجه آن ۱۰۰ هزار و ۷۰۷ نفر اشتغال صنعتی ایجاد شده است. از سوی دیگر پیش‌بینی شده با اجرای پروژه‌هایی که جواز تاسیس آنها در هشت ماهه امسال صادر شده، برای بیش از ۶۲۱ هزار نفر نیز فرصت شغلی ایجاد شود.
در همین رابطه لازم به ذکر است که میزان صدور جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری معیار دقیقی برای ایجاد شغل صنعتی نبوده و تنها در سطح برآوردها کفایت می‌کند. چراکه مهم‌ترین معیار در این خصوص میزان به بهره‌برداری رسیدن جواز‌های تاسیس و تقاضاهای سرمایه‌گذاری است. یعنی ممکن است برای یک واحد تولیدی جواز تاسیس صادر شود، اما این واحد تولیدی برای راه‌اندازی و نصب ماشین‌آلات خود و یا تجهیز کارگاه مدت زمان نامشخصی طول بکشد تا به تولید واقعی و بهره‌وری برسد.
برآوردهای خوشبینانه
نکته دوم در مورد ظرفیت اشتغال‌سازی شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تقریبا ۳۰ درصد از ظرفیت شهرک‌های صنعتی خالی است، این امر سوای تولید زیر ظرفیت واحدهای تولیدی به واسطه مشکلات و موانع موجود است. لذا با در نظر گرفتن این عامل و اگر بخواهیم میزان اشتغال ایجاد شده در سایه احیای ۱۵۰۰ واحد راکد در سال گذشته را که اعلام شد در حدود ۲۴ هزار نفر بوده در نظر بگیریم، این نتیجه حاصل می‌شود که عمده این بنگاه‌ها از نوع کوچک و متوسط بوده و اگر تمامی مشکلات آنها به منظور تثبیت کار و تولیدشان برطرف شود، زیر ۱۵ نفر توان اشتغالزایی خواهند داشت. به همین منظور است که به گفته کارشناسان بحث ایجاد فرصت شغلی در سایه احیای واحدهای راکد و نیز ایجاد ۲۰۰ هزار شغل با تکمیل ۱۰ هزار بنگاه اقتصادی که ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند، به میزان زیادی حاصل برآوردهای خوشبینانه از شرایط و واقعیت‌های میدانی بخش تولید کشور است.
۱۵ سال درجا زده‌ایم
از سوی دیگر بررسی میزان بیکاری و تعداد افرادی که در طول دو سال گذشته شغل خود را از دست داده‌اند، گویای این نکته مهم است که میزان پیشرفت‌های صورت گرفته که در آمارهای رسمی مطرح می‌شود، قادر به پر کردن خلاء معضل بیکاری نبوده است. اخیرا وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که در کشور ۵/۲ میلیون نفر بیکار مطلق وجود دارد و ۵/۱۴ میلیون نفر نیز شغل مناسب ندارد. در واقع طبق آخرین آمار وزارت کار، علاوه بر ۵/۲ میلیون بیکار مطلق، ۲/۲ میلیون نفر اشتغال ناقص داشته و دو میلیون نفر نیز ناامید از یافتن کار هستند. همچنین به موازات اینکه ۷/۹ میلیون نفر با اشتغال کم‌درآمد مواجه هستند حدود ۵/۴ میلیون نفر نیز در مشاغل غیررسمی و فاقد بیمه فعالیت می‌کنند.
این آمارها در حالی مطرح می‌شود که سال گذشته مرکز اطلاعات و آمار راهبردی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی اعلام کرد که در بهار سال ۱۳۹۹ بالاترین ریزش شغل در بخش صنعت بدون احتساب بخش ساختمان و معدن طی ۱۵ سال اخیر صورت گرفته است، به طوری که در این بازه ۵۳۳ هزار و ۹۹۲ نفر از تعداد شاغلان در این بخش کاسته شده است. همین امر به گفته کارشناسان نشان می‌دهد در شرایطی طبق برنامه‌ها و امکانات تخصیص داده شده باید در طول این ۱۵ سال (بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۹) در حدود ۳ میلیون شغل در بخش صنعت ایجاد می‌شد که واقعیت‌ها حاکی از آن است که با ریزش ۵۳۴ هزار نفری مشاغل صنعتی در طول این مدت پیشرفتی حاصل نشده است. به همین دلیل است که بررسی آمارها و ارقام ارائه شده از سوی نهادها و دستگاه‌های دولتی نشان می‌دهد که تنها رویش‌ها در زمینه ایجاد شغل در بخش صنعت مورد توجه قرار گرفته و ریزش‌های قابل تامل و اساسی در این میان نادیده انگاشته شده است، کمااینکه بررسی‌های میدانی نیز نشان می‌دهد بخش قابل ملاحظه‌ای از افرادی که شغل خود را در بخش صنعت از دست داده‌اند به واسطه سختی کار، قراردادهای کوتاه‌مدت و حقوق اندک تمایل چندانی برای بازگشت به این بخش نداشته و بیشتر به سمت مشاغل خدماتی مانند رانندگی در اسنپ و غیره کشانده می‌شوند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :