بورس در سیاهچاله بی‌اعتمادی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در این میان طی هفته‌های اخیر نرخ بهره بین‌بانکی و نرخ بازدهی اوراق دولتی نیز که به عنوان متغیرهای مهم در روند معاملات بازار سرمایه شناخته می‌شدند، در مسیر کاهشی قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر طی هفته‌های گذشته ستاد اقتصادی دولت هم ۱۰ بند حمایتی را همراستا با بودجه ۱۴۰۱ برای بهبود وضعیت بورس تصویب کرد که پیش‌بینی می‌شد بتواند بازار را به حرکت درآورد. اگرچه این مصوبات توانست شاخص کل را برای چند روز سبز نگه دارد، اما طی دو هفته اخیر بازار مجددا به مسیر نزولی بازگشته و به نظر می‌رسد هیچ‌کدام از این متغیرهای مثبت نتوانسته‌اند اثر ملموسی در ترمیم بی‌اعتمادی سهامداران برجا بگذارند. طی هفته گذشته ارزش معاملات خرد همچنان کمتر از سه هزار میلیارد تومان بوده و از سوی دیگر روند خروج پول از بازار نیز تداوم داشته است. پرندیس کوثری تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» به بررسی علل رکود بازار با وجود رسیدن به سطح ارزندگی پرداخته و مهم‌ترین عامل وضعیت کنونی را بی‌اعتمادی معامله‌گران می‌داند.
پایان آذرماه بود که احسان خاندوزی وزیر اقتصاد بر صفحه تلویزیون ظاهر شد و از تصویب بسته‌ای ۱۰بندی در ستاد اقتصادی دولت با هدف حمایت از بورس خبر داد. این مصوبات ۱۰گانه البته غالبا در راستای بندهای مرتبط با بازار سرمایه و شرکت‌های بورسی مندرج در لایحه بودجه ۱۴۰۱ ارزیابی می‌شدند و برخی انتقادها نسبت به فرمول نرخ خوراک صنایع را پوشش می‌دادند. در همین حال برخی از این بندها نیز ناظر بر سیاست‌های بانک مرکزی در تعیین نرخ بهره بین‌بانکی و همچنین حمایت از صندوق تثبیت بازار سرمایه بودند. این بسته حمایتی توانست برخی امیدها برای بهبود بازار را در میان معامله‌گران زنده کند به نحوی که بازار سرمایه پس از مدت‌ها خروج پول، توانست در نخستین روز معاملاتی فصل زمستان، شاهد ورود ۲۴۰ میلیارد تومان نقدینگی باشد. در همین حال شاخص کل بازار نیز در حالی که در بیست و هشتم آذرماه روی پله یک میلیون و ۲۹۱ هزار واحدی ایستاده بود، تا ششم دی ماه روندی صعودی را در‌پیش‌گرفت و توانست قله ۴/۱ میلیون واحدی را در این روز فتح کند. با این حال اما با وجود رشد حدودا یک‌هفته‌ای شاخص کل، ورود پول به بازار تنها یک روز دوام آورد و از دوم دی ماه تاکنون بازار سرمایه هر روز شاهد خروج نقدینگی بوده است. این در حالی است که از هفتم دی ماه، ورق شاخص کل بورس نیز برگشت تا مجددا در کانال ۳/۱ میلیون واحدی قرار گیرد. از آن زمان تاکنون شاخص کل با نوسان روبه‌رو بوده و در نهایت در جا زده است. به نحوی که رز گذشته نیز با کاهش ۶۵۷ واحدی روبه‌رو شد و در ارتفاع یک میلیون و ۳۶۲ هزار و ۴۳۸ واحد قرار گرفت. در کنار شاخص کل، شاخص هم‌وزن هم وضعیت چندان مطلوبی را تجربه نکرده است. این شاخص مهم که نشان‌دهنده وضعیت صنایع کوچک و متوسط بازار است طی روزهای اخیر نزولی بوده است. اما آنچه مورد توجه ناظران بازار قرار گرفته است، ارزش اندک معاملات خرد بازار سرمایه حتی در روزهای رشد شاخص کل پس از تصویب بسته حمایتی دولت بوده است. در حالی که تحلیلگران بازار سرمایه اغلب سهم‌های بازار را برای سرمایه‌گذاری جذاب توصیف می‌کنند اما حتی با اهرم وعده حمایتی دولت هم بازار سرمایه نتوانسته است رونق سابق را بازیابد. بر این اساس طی هفته‌های گذشته ارزش معاملات خرد در بهترین حالت از مرز چهار هزار میلیارد تومان عبور کرده است. این در حالی است که طی روزهای اخیر این شاخص نیز روند نزولی داشته و به سطح دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. طی مدت اخیر تراز ورود پول هم منفی بوده و بازار غیراز نخستین روز دی ماه در تمامی روزها خروج پول را تجربه کرده است. در حالی بازار سرمایه در مدار تزولی به سر می‌برد که طی ماه گذشته نرخ‌های بهره بین‌بانکی و اوراق دولتی با کاهشی ملموس روبه‌رو بوده‌اند. در همین حال نرخ دلار عموما باثبات بوده و فاصله نرخ نیمایی و آزاد این ارز نیز در روزهای گذشته کاهش یافته است. در این میان اغلب سهم‌های هم پس از اصلاح طولانی‌مدت ۵/۱ سال گذشته، جذاب شده‌اند و در نقطه ورود قرار گرفته‌اند. مصوبات حمایتی دولت نیز از دیگر سو نوید روزهای بهتری را برای بازیگران بازار سرمایه در سال آینده می‌دهد. با این حال اما با وجود تمامی اهرم‌های رشد بازار، معامله‌گران همچنان برای ورود دوباره به داد‌وستدها مردد هستند. کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که دولت هنوز نتوانسته اعتماد از دست رفته مردم را بازسازی کند و از همین رو همچنان از نقدینگی تازه به عنوان سوخت موتور معاملات بازار سرمایه خبری نیست.
بی‌اعتمادی، سرعت‌گیر رشد بورس
پرندیس کوثری کارشناس بازار سرمایه به تاثیر عمیق بی‌اعتمادی سهامداران بر روند رکودی بازار سرمایه اشاره کرد و در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: «برای بررسی علت رکود بازار باید به دوران عقب بازگشت، زمانی که رشدهای بی‌رویه و غیرمنطقی باعث خدشه‌دار شدن اعتماد سهامداران شد. اگر با افرادی که در ماه‌های مرداد و شهریور سال ۱۳۹۹ وارد بورس شدند صحبت کنیم کاملا متوجه می‌شویم که اکنون تمام این افراد از بورس فراری هستند و این ترس به صورت دومینویی ادامه داشته است، به نحوی که افرادی که چند ماه آخر سال ۹۹ وارد بازار شده‌اند همه را از بازار فراری می‌دهند و به دیگران هم توصیه می‌کنند که به هیچ عنوان وارد بازار سرمایه نشوند.» کوثری تصریح کرد: «در تمام این ۱۶ سالی که من در بورس فعالیت داشته‌ام بالا و پایین‌های زیادی را در بازار دیده‌ام ولی هیچ‌گاه چنین روندی که امروزه با آن در بازار سرمایه مواجه هستیم را ندیده بودم.» کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: «شاهد تورم زیادی در سطح جامعه بوده‌ایم، اما در مقابل، بازار سرمایه نزولی بوده و ارزش سهام کاهش یافته است.» وی می‌افزاید: «بی‌ارزش بودن سهم‌ها در حالی است که تولید و فروش شرکت‌ها هیچ مشکلی ندارند و گزارش‌های خوبی هم ارائه می‌دهند.» کوثری در رابطه با عوامل تشدید بی‌اعتمادی در میان سهامداران اضافه کرد: «از سوی دیگر به وعده‌هایی هم که داده‌اند عمل نکرده‌اند و از همین رو دیگر هیچ وعده‌ای هم کاری را از پیش نمی‌برد و تاثیری ندارد.» کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «فکر نمی‌کنم کسی نسبت به ارزندگی سهام شک داشته باشد، در حال حاضر قیمت سهم‌ها به گونه‌ای نیست که برای سرمایه‌گذاری ارزنده نباشند، اما تصمیم‌های شتابزده، نادرست و غیرکارشناسی تکرارشونده در واقع کمک به ادامه ریزش ناشی از عدم اعتماد بوده است.»
راهکارهای بهبود روند بازار
کوثری در ادامه به سیاست‌های اشتباه اعمال‌شده در بازار سرمایه اشاره و عنوان کرد: «طی دو سال گذشته اشتباه‌هایی برای حمایت از بازار سرمایه صورت گرفته است، از جمله اینکه پولی که در دوره‌های مختلف به بازار تزریق کرده‌اند، وارد سهام شرکت‌های بزرگ کرده‌اند. نظر من این است که سهام شرکت‌های بزرگ که شناوری بالایی هم دارند و از آن زمان به این سو شناوری آنها افزایش هم یافته است، به راحتی قابل کنترل نیست، حتی اگر ارزنده باشند.» کارشناس بازار سرمایه افزود: «شرکت‌های تولید‌کننده کوچک بسیار زیادی داریم که در شاخص هم‌وزن قرار می‌گیرند و ارزنده هم هستند. می‌توان با تزریق پول کم این شرکت‌ها را نگه داشت و برای آنها کف‌سازی کرد. با معاملات خوب و درست، تزریق پول و ارائه دیتاهای مناسب از این شرکت‌ها چه از منظر تکنیکال و چه از منظر بنیادین در سطح گسترده، می‌توان تشویق کرد که در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.» کوثری تاکید کرد: «باید به این شیوه پول از طریق سهام کوچک وارد بازار سرمایه شود نه از طریق سهام بزرگ. تعداد این دست از سهم‌ها زیاد است اما به پول زیادی نیاز ندارند.» او تصریح کرد: «زمانی که سهام‌های کوچک جمع شوند خودبه‌خود اعتماد به بازار برمی‌گردد و فروشندگان سهام بزرگ هم کم می‌شوند، زیرا سهام بزرگ ما از نظر بنیادی مشکلی ندارند و مشکل آنها شناوری بالای آنهاست که قابل جمع شدن نیست.» کوثری تاکید کرد: «در سهام بزرگ حقوقی‌ها هم فروشنده هستند و باید کمی حقوقی‌ها در این سهم‌ها محدود شوند.» وی افزود: «همچنین باید به سهامداران حقیقی که قصد خرید سهام کوچک را دارند میدان بدهند و با قوانین دست‌و‌پاگیر جلوی فعالیت آنان را نگیرند. این دست از اقدامات با رشدهای غیرمنطقی و غیراصولی سهم خیلی متفاوت است.» کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «بسیاری سهم‌های کوچک ارزنده در این بازار وجود دارند که می‌توانند رشدهای مناسبی هم داشته باشند. با توجه به تورمی که اکنون وجود دارد P/E حدود ۵ و ۶ چه معنایی دارد؟ ما شاهد معاملات در سهم‌هایی باP/E حدودا ۲ و ۳ هم هستیم!» کوثری تاکید کرد: «در گذشته هم به ما ثابت شده که وقتی رشد بازار از سهام کوچک شروع می‌شود بعد از مدتی سهام بزرگ هم بدون نیاز به تزریق پول زیاد شروع به حرکت می‌کند.» وی افزود: «اعتماد به این شکل به بازار سرمایه بازمی‌گردد.» کوثری در پایان تصری کرد: «اگر قرار باشد به همین منوال و با سیاست‌هایی که در پیش گرفته شده جلو برویم با توجه به اینکه مذاکرات هم کش‌دار شده است، بازار با ابهام روبه‌رو است، اما از آنجا که دلار را چه به صورت دستوری یا طبیعی صعودی می‌بینم، خیلی به روند بازار خوش‌بین نیستم و التهاب بازار را ادامه‌دار ارزیابی می‌کنم. با این حال فکر می‌کنم از اوایل سال آینده یا اواخر امسال بازار می‌تواند رشد خود را آغاز کند.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
