چه واکسنی برای بوستر (دوز) مناسب و بهتر است؟
پرهام هرسنی *انتخاب نوع واکسن در «دوز» سوم واکسیناسیون موجب ابهامات و سردرگمی‌هایی برای هموطنان در همه‌گیری کرونا شده است. علت این سردرگمی بیش از همه در توزیع نامتوازن واکسن‌های تولید خارجی و نیز فراوانی نسبی برخی تولیدات واکسن‌های داخلی دارد.
یافته‌ها و مشاهدات میدانی گویای آن است که روندهای واکسیناسیون در ایران هر چند دیرهنگام، بیشتر از نوع واکسن‌های خارجی نظیر: اسپوتنیک‌وی روسی، آسترازنکای کره‌ای، سینوفارم چینی ووهانی و در برخی موارد هم از نوع واکسن تولید داخلی به ویژه «کو برکت» بوده است. در این ارتباط به نظر می‌رسد روندهای واکسیناسیون با وجود تعدد واکسن‌های موجود، بیشتر سینوفارم چینی از جنس ووهانی آن بوده و همین مساله وسواس‌ها و نگرانی‌هایی را از منظر ایمنی واکسیناسیون برای هموطنان ایجاد کرده است. چراکه واکسن‌های سینوفارمی که لااقل به افراد سالمند بالای ۶۰ سال تزریق شده، اثربخشی لازم را نداشته و در مواردی هم که برخی افراد به وسیله سینوفارم ووهانی واکسینه شده‌اند، یا دوباره مبتلا و یا آنکه منجر به فوت آنها شده است. در شرایط حاضر نگرانی از اثر بخشی واکسن‌ها در بوستر (دوز) موجب این نگرانی شده است که انتخاب چه واکسنی در «دوز» سوم یا همان «یادآور» برای واکسینه شدن در برابر کرونا ویروس بهتر است؟
در پاسخ به نگرانی‌ها باید گفت که، مبنا و انتخاب تزریق واکسن در «دوز» سوم یا همان بوستر باید بر مبنای انتخاب واکسن‌های تزریقی در دوزهای اول و دوم باشد. برای نمونه، اگر ترزیق واکسن در نوبت اول و دوم فایزر یا مدرنا یا آسترازنکا و یا سینوفارم بوده است، ترجیح و بهتر آن است که در نوبت سوم واکسن‌ها از همان نوع اول و دوم باشند. انتخاب واکسن همنوع در ترزیق «دوز» سوم به جهت آن است که بدن قدرت «آداپته» و انطباق‌پذیری بیشتری برای تولید «آنتی‌بادی»های موجود ضدکرونا را دارد.
شواهد آزمایشگاهی و مشاهدات بالینی در مدیریت پاندمی کرونا نشان داده‌اند که، بخش کمی از سلول‌های دستگاه ایمنی با نام لنفوسیت‌های بی و تی که دارای نوعی حافظه طولانی‌مدت هستند، پادتن‌ها یا آنتی‌بادی‌های منطبق با آن واکسن انتخابی از نوع اول را تولید می‌کنند، در نتیجه مقدار آنتی‌بادی‌ها یک بار دیگر علیه عامل بیماری‌زا افزایش می‌یابد و بدن دوباره با عامل بیماری‌زا یعنی ویروس کرونا محافظت می‌شود. در واقع از منظر ایمنی‌شناسی می‌توان گفت که از رهگذر تزریق واکسن‌های هم نوع، مقدار لنفوسیت‌های بی با راهیابی به غدد لنفاوی و ارتقا و پخش آن به همه نقاط بدن سبب می‌شود که آنتی‌بادی‌های قوی‌تر در برابر ویروس کرونا تولید شود. بنابر این و تحت این شرایط، بدن در برابر بیماری کرونا از مصونیت بیشتری برخوردار می‌شود.
در ایران انتظارات از روندهای طبیعی و نرمال واکسیناسیون طبق الگوی واکسیناسیون در کشور‌های توسعه‌یافته به جهت غیرهمگن بودن واکسن‌های موجود، کمی با دشواری و پیچیدگی همراه است. لذا و از آنجا که توزیع متوازن واکسن‌های همنوع در مراکز واکسیناسیون دچار نوسان است، بهتر آن است که هموطنان دچار نگرانی و هراس و جزر‌ومد‌های توزیع متوازن یا غیرمتوازن واکسن نشوند، با این هدف که انتخاب آنها بخواهد برای واکسینه شدن در دوز سوم یا بوستر بر اساس انتخاب‌های اول و دوم و به عبارتی مشابه تزریق واکسن‌های دوز اول و دوم باشد.
* پژوهشگر پزشکی اجتماعی
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :