ناهماهنگی نهادها مانع توسعه گردشگری سلامت

به گزارش جهان صنعت نیوز:  برخی برآوردها درآمد حاصل از گردشگری سلامت را تا سه برابر بیشتر از گردشگری عادی برآورد می‌کند. همچنین گردش مالی حاصل از گردشگری سلامت در جهان ۴۳۹میلیارد دلار اعلام شده است که رقم قابل‌توجهی است. افزون بر این گردشگرانی که با هدف درمان و پزشکی به کشور مقصد می‌روند عمدتا فاقد پوشش بیمه‌ای هستند که همین امر باعث می‌شود نقش بسیار مثبتی در درآمدزایی و ورود ارز به کشور مقصد داشته باشند.

با وجود تمام این مزایا اما در کشور ما گردشگری سلامت توفیقی که می‌بایست را حاصل نکرده است. در همین رابطه سیدمحمد کاظم‌خلدی‌نسب مشاور معاونت گردشگری و دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر کشور به «جهان‌صنعت» می‌گوید به دلیل هماهنگ نبودن دستگاه‌های مختلف اعم از وزارت میراث و وزارت بهداشت و سایر نهادهای مربوطه امکان پیشرفت مورد نظر در حوزه گردشگری سلامت تاکنون حاصل نشده است.

ظرفیت بالای گردشگری سلامت در کشور

چندین عامل ایران را به مقصدی مناسب برای گردشگری سلامت و پزشکی تبدیل می‌کند که از آن میان می‌توان به ارزان بودن، حاذق بودن پزشکان و امکانات مناسب بیمارستان‌های ایران اشاره داشت.

در حال حاضر در کشور ما به سبب تفاوت نرخ دلار و ریال هزینه‌های پزشکی اعم از جراحی‌های زیبایی و سایر موارد به مراتب ارزان‌تر از سایر نقاط جهان است و همین امر ایران را به مقصدی ارزان برای کسانی که قصد انجام عمل‌های جراحی دارند تبدیل می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر جراحی بینی در ایران هزینه‌ای تا ۹۰درصد کمتر از همان جراحی در آمریکا دارد. همچنین تمایل ایرانیان به تحصیل پزشکی و میزان بالای تقاضا در زمینه جراحی بینی باعث شده بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های ایران جدیدترین دستگاه‌ها و فناوری‌های جهان در این حوزه را خریداری کرده و استفاده کنند.

تعداد زیادی از جراحان ایرانی نیز تحصیلات خود را در دانشگاه‌های معتبر غربی و یا دانشگاه‌های شناخته‌شده ایران انجام داده‌اند و از جایی که روزانه به طور میانگین سه عمل جراحی انجام می‌دهند تبدیل به پزشکانی حاذق شده‌اند.

 فراموش نکنیم که بیش از ۳۳ درصد گردشگران سلامت در جهان با هدف انجام عمل و یا اقدامات پزشکی مربوط به حوزه زیبایی سفر می‌کنند. براساس اعلام دکتر ابراهیم رزم‌پا رییس پنجمین کنگره بین‌المللی انجمن راینولوژی ایران شایع‌ترین عمل جراحی زیبایی در ایران جراحی بینی است و بر همین اساس ایران رتبه اول را در این زمینه دارد و از نظر تعداد اعمال جراحی پلاستیک نیز کشور ما جزو پنج کشور اول دنیاست.

با توجه به تعداد بالای جراحی‌های پلاستیک و زیبایی بینی در ایران پزشکان ایرانی تجربه‌ای سرشار در این حوزه داشته و با مهارتی که در حوزه جراحی پلاستیک کسب کرده‌اند می‌توانند بیش از پیش مورد توجه گردشگران سلامتی که برای اهداف جراحی پلاستیک سفر می‌کنند و تعدادشان نیز کم نیست قرار گیرند.

همچنین باتوجه به پیشرفت‌های چشمگیر صورت‌گرفته در زمینه کاشت مو در ایران، کشورمان در این عرصه نیز حرف‌هایی برای گفتن دارد و با نظر به استفاده از فناوری سلول‌های بنیادی برای کاشت مو، ایران جزو کشورهای شاخص در خاورمیانه در زمینه کاشت مو طبقه‌بندی می‌شود.

مراجعه به آمار موجود مشخص می‌کند که گردشگری سلامت تا پیش از شیوع کرونا در ایران ظرفیت بالای خود را به نمایش گذاشته است.

ورود ۶۰۰هزار گردشگر سلامت به کشور و ایجاد درآمد ارزی بیش از میلیارد دلاری فقط در چهار ماهه اول سال ۱۳۹۸ گویای آن است که ایران حرف‌های زیادی برای گفتن در عرصه گردشگری سلامت و پزشکی دارد. با وجود این توان و ظرفیت بالای کشور در عرصه گردشگری سلامت اما این موضوع آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است و باعث شده که عرصه را به رقبای منطقه‌ای واگذار کنیم.

ناهماهنگی دستگاه‌ها عامل عقب‌ماندگی

در این سال‌ها در سایه کم‌توجهی صورت‌گرفته به گردشگری سلامت و گردشگری پزشکی در ایران، کشورمان از رقبای منطقه‌ای خود بسیار عقب مانده است. همین امر باعث شده کشوری مثل اردن که فقط ۸۰ بیمارستان در آن وجود دارد و به لحاظ پزشکی از ایران خیلی عقب‌تر است بتواند چهار برابر ایران درآمد در حوزه گردشگری سلامت داشته باشد.

سیدمحمدکاظم خلدی‌نسب مشاور معاونت گردشگری و دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر کشور در خصوص علل عملکرد ضعیف کشور در حوزه گردشگری سلامت و عقب ماندن از کشورهای  منطقه و برنامه‌های وزارت میراث برای بهبود وضعیت فعلی به «جهان‌صنعت» می‌گوید: ما یک شورای راهبردی گردشگری سلامت داریم که در این شورا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و وزارت بهداشت عضو هستند. همچنین تفاهمنامه‌ای نیز بین وزارت میراث و وزارت بهداشت به امضا رسیده است تا در چارچوب برنامه‌ریزی‌شده برای پذیرش بیمارانی که از کشورهای مختلف می‌آیند اقدام شود.

وی می‌افزاید: در اصولی که اعلام کرده‌ایم گفته‌ایم که محتویات را دفاتر خدمات مسافرتی به عنوان ارکانی که بتوانیم بر آنها نظارت کنیم و اگر تخلفی داشته باشند با آن برخورد کنیم برعهده خواهند داشت. همچنین سعی کرده‌ایم برای ارائه برنامه‌ریزی مناسب خصوصا در مورد بیمارانی که از کشورهای مختلف می‌آیند تسلط داشته باشیم و نظارت کنیم. (اما) یک معضل جدی که برای ما وجود دارد آن است که نیاز به همکاری بیشتر وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های مرتبط داریم. برای مثال گلایه‌ای که عمدتا مطرح می‌شود آن است که یک راننده تاکسی تمام کارهای گردشگر سلامت را انجام می‌دهد و این موضوع باید سازماندهی شود.

مشاور معاونت گردشگری ادامه می‌دهد: ورود وزارت کشور، تاکسیرانی و سایر نهادهای مرتبط به این مساله خیلی مهم است. ما در جلسات آتی که برگزار می‌کنیم این مساله را مورد تاکید قرار خواهیم داد که بتوانیم گردشگران سلامتی را که وارد کشورمان می‌شوند به مراکزی هدایت کنیم که با رضایت کامل و سلامت به کشورشان برگردند و این موضوع بسیار مهمی است. توجه داشته باشید که صنعت گردشگری صنعتی است که عمدتا بر مبنای هماهنگی است و اکثر حوزه‌ها و خدماتی که ارائه می‌شود مرتبط با دستگاه‌های مختلف است لذا با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهیم امیدواریم دستگاه‌های مختلف در چارچوب وظایف خود خدمات و امکاناتی را که برای توسعه گردشگری (سلامت) لازم است را ارائه کنند تا انشاءالله همه کشور از فواید آن بهره‌مند شوند و هم مصرف‌کننده و هم خدمات‌دهنده رضایت کامل داشته باشند.

جای خالی تشکل‌های گردشگری سلامت

نبود هماهنگی بین دستگاه‌ها اما تنها مشکل در راه توسعه گردشگری سلامت در کشور نیست و نبود تشکل‌های مستقل و قدرتمند در حوزه گردشگری سلامت نیز باعث شده تا مطالبه‌های فعالان در این حوزه آن‌طور که باید و شاید پیگیری نشده و به نتیجه نرسد.

در همین خصوص دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت با اشاره به مشکلات گردشگری سلامت ایران می‌گوید که عدم وجود تشکل حرفه‌ای گردشگری سلامت و فقدان برنامه استراتژیک گردشگری سلامت در کشور از موانع مهم پیش روی توسعه گردشگری سلامت هستند.

امین حقیقت در تشریح این مشکل ساختاری می‌افزاید: عدم حضور شرکت‌های بیمه و تسهیل‌گر بین‌المللی در کشور به دلایل متعدد از جمله تحریم، عدم وجود سامانه الکترونیکی قوی و فقدان سیستم کارآمد حمل و نقل ریلی و هوایی از نقاط مرزی از موانع پیش روی گسترش گردشگری سلامت هستند.

وی می‌افزاید: توجه نکردن و نداشتن اهتمام لازم به تولید بسته‌های استاندارد جهت ارائه به گردشگران سلامت، توجه نکردن به تدوین سند اعتباربخشی بین‌المللی بیمارستان‌ها، استفاده نکردن از ظرفیت انجمن‌های دوستی ایران و سایر کشورها، فقدان کتابچه راهنما و مرجع در گردشگری سلامت و برگزار نکردن نمایشگاه‌ها و همایش‌های معرفی توانمندی‌های گردشگری سلامت ایران از دیگر موانع هستند.

دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت بر این نظر است که  نبود تشکل حرفه‌ای گردشگری سلامت زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان بازوی اجرایی، نبود توانایی عملیاتی اجرایی کافی در وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی، فقدان برنامه استراتژیک گردشگری سلامت در کشور، اختصاص نیافتن تسهیلات در تبلیغات و بازاریابی گردشگری سلامت و فقدان هتل-بیمارستان و ضوابط آن از جمله مشکلات اساسی بر سر راه توسعه گردشگری سلامت هستند.

حقیقت در تشریح راهکارهای عملیاتی رفع موانع گسترش گردشگری سلامت نیز می‌گوید: تقویت جایگاه گردشگری سلامت استان‌ها، تقسیم کار تخصصی هر دستگاه و جلوگیری از تداخل وظایف و اختیارات، ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از رفتارهای سلیقه‌ای در گردشگری پزشکی و ایجاد گردش اطلاعات و آمار دقیق از راهکارهای پیش‌رو هستند.

دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت با اشاره به برنامه‌های در دست اقدام این شورا برای حل مشکلات می‌گوید: برنامه‌ریزی در جهت تشکیل نشست‌های منطقه‌ای در حوزه گردشگری سلامت و استفاده از زیرساخت‌ها و توانمندی‌های پزشکی کشور جهت ارائه خدمات به گردشگران، بازبینی شیوه‌نامه اجرایی و رفع ابهام اخذ مجوزهای شرکت‌های حرفه‌ای در حوزه گردشگری سلامت در جهت استانداردسازی و ارتقای کیفیت خدمات فعالان، آموزش گردشگری در زمینه تالیف منابع و تدوین محتوای آموزشی برای مدیران موسسات و شرکت‌های فعال در گردشگری سلامت از جمله اقداماتی است که برای رفع این مشکلات انجام شده است.

وی یادآور می‌شود که بهترین بستر برای جلوگیری از باندبازی در گردشگری سلامت، اعتباربخشی ارائه‌دهندگان خدمات است، یعنی باید به نحوی حمایت کنیم که تمامی فعالان برای سود بیشتر از چارچوب‌ها پیروی کنند. تحقق این امر نیازمند عزم جدی  وزارت بهداشت و آژانس‌های گردشگری است و این مسیر خود به خود راه را بر دلالان خواهد بست.

تصویر منفی رسانه‌های غربی از ایران

گردشگری سلامت نیز از سایر حوزه‌های گردشگری جدا نیست و نگاهی به گزارش‌های جهانی گویای آن است که تصویرسازی منفی غربی‌ها از ایران از یک سو و کم‌کاری داخلی در جهت معرفی حوزه گردشگری سلامت کشورمان  باعث شده که ایران در حوزه گردشگری سلامت چندان مورد توجه قرار نگیرد.

یکی از مشکلات اصلی در راه توسعه گردشگری و گردشگری سلامت در ایران آن است که به دلیل کمبود محتوای رسانه‌ای مناسب چه در حوزه گردشگری و چه در زمینه معرفی بیمارستان‌ها و خدمات پزشکی ایران بخش قابل توجهی از گردشگران سلامت آن‌طور که باید و شاید خدمات گردشگری سلامت در کشورمان را نشناسند و تحت تاثیر تبلیغات منفی رسانه‌های غربی که ایران را کشوری عقب‌افتاده معرفی می‌کنند قرار بگیرند.

ایجاد یک برنامه تبلیغاتی منظم برای معرفی مراکز درمانی ایران به زبان‌های مختلف و معرفی پزشکان متخصص ایرانی و سازوکار  مراقبت‌های بهداشتی نوین در کشورمان می‌تواند در زمینه بهبود نگاه جهانی برای توسعه گردشگری سلامت در کشور راهگشا باشد.

از سوی دیگر نبود مدیریت جامع در حوزه گردشگری که تعاملی کامل با سایر بخش‌ها داشته باشد امکان هماهنگی و برنامه‌ریزی کلان در حوزه گردشگری سلامت و پزشکی را از میان برده است.

براساس گزارش MTI (شاخص گردشگری پزشکی)، ایران جزو ۳۰ کشور مقصد مورد ارزیابی در سال ۲۰۱۶ نبوده است. این در حال است که در ارزیابی که در خصوص ارزش جهانگردی پزشکی توسط IMTJ  صورت گرفته، کشورمان عنوان دهمین کشور برتر را کسب کرده است. به بیان دیگر ایران با وجود توان بالقوه و ظرفیت بالا در حوزه گردشگری سلامت در این سال‌ها نتوانسته عملکرد قابل قبولی را ارائه دهد و به عنوان یک مقصد شناخته‌شده و موفق در حوزه گردشگری سلامت و پزشکی خود را مطرح کند.

نگاه کلی به وضعیت موجود مشخص می‌کند که برای توسعه گردشگری سلامت در کشور می‌بایست چند اقدام به موازات یکدیگر و به صورت همزمان صورت گیرد. ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف خصوصا وزارت بهداشت و وزارت میراث، توسعه فعالیت انجمن‌های مستقل در حوزه گردشگری سلامت و تبلیغات رسانه‌ای بین‌المللی جهت معرفی مراکز و خدمات درمانی ایران مجموعه اقداماتی است که برای بهبود وضعیت فعلی و به فعلیت رساندن توان بالقوه کشور در حوزه گردشگری سلامت می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه