انقلاب سوسیالیستی ششم بهمن ۱۳۴۱

به گزارش جهان صنعت نیوز: در دهه ۱۹۵۰ که با دهه ۱۳۴۰ شمسی مقارن بود ایران نقش مهمی در جغرافیای سیاسی جهان داشت و در درون جریان سیاسی به رهبری غرب فعالیت می‌کرد و البته از شوروی سابق با وجود دوستی با نظام سیاسی وقت آرزوی سوسیالیستی کردن ایران را در سر می‌پروراند. در اواخر دهه ۱۳۳۰ بود که در آمریکا مجادله‌ای برای نگهداشتن شاه یا جایگزین کردن امینی درگرفت و نتیجه نبرد این شد که شاه بماند اما در مسیر تازه‌ای عمل کند و از دل این اندیشه بود که برپا کردن انقلاب سفید بیرون آمد. انقلاب سفید در ششم بهمن ۱۳۴۱ با شش اصل انقلابی رسما رونمایی شد و تا اواسط نیمه ۱۳۵۰ همچنان بر اصول آن اضافه می‌شد و به ۱۹ اصل رسیده بود. شماری از اصول انقلاب سفید به گمان کسانی که با اندیشه‌های انواع افراد و گروه‌های چپ‌گرای ایرانی آشنایی دارند همان‌هایی است که در اندیشه و اراده و خواست خلیل ملکی رهبر جبهه سوم چپگرایان دیده می‌شود. ملی کردن جنگل‌ها و مراتع، بردن مدیریت دولتی به روستاها پس از تقسیم اراضی بزرگ مالکان و دولتی کردن تولید و توزیع محصولات با تاسیس شرکت‌های سهامی زراعی، تقسیم سهام کارخانه‌های دولتی و خصوصی میان کارگران، ملی کردن تمام منابع آب‌های زیرزمینی، مشارکت دادن کارگران در سود کارخانه‌ها، مبارزه با فساد و مبارزه با گرانفروشی و… بیشتر به اجرای آرمان‌های سوسیالیستی و پوپولیستی شباهت داشت تا اینکه در مسیر توسعه سرمایه‌داری باشد.

انقلاب سفید از بالا به پایین

محمدرضا عدم تعادل‌های جدی در اندیشه‌های اقتصادی و نیز روند کسب‌وکارها پدیدار کرد و با وجودی که ۱۶ سال بعد انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و مقرر شد بنیان‌های تازه‌ای برپا شود اما در اقتصاد و در اندیشه اقتصادی در برخی از همان اصول درجا زده شد. به طور مثال می‌توان به قیمت‌گذاری دستوری که یکی از اصول انقلاب سفید بود، تقسیم اراضی در اوایل انقلاب و نیز ملی کردن بانک‌ها و مصادره صنایع اشاره کرد. انقلاب از بالا به پایین یا توسعه آمرانه بدون آزادی اقتصادی در هیچ دوره‌ای از تاریخ و در هیچ سرزمینی پایان خوش‌فرجامی نداشته است. در فقدان آزادی اقتصادی هر انقلاب در حوزه اقتصاد با شکست روبه‌رو می‌شود. حالا در آستانه برگزاری جشن‌های انقلاب اسلامی باید بیندیشیم و اقتصاد ایران را واکاوی کنیم.