انحصارگرایان جواب مردم را بدهند

محمدصادق جنان‌صفت *

دیروز گروهی از فعالان صنعتی در بخش خصوصی با مقام رهبری دیدار کردند و ۱۴ نفر از آنها درباره مسائل گوناگون صنعت ایران در رشته‌های مختلف نکاتی را توضیح دادند. مقام رهبری نیز دیدگاه‌های خود را درباره برخی از انحصارگرایان جواب مردم را بدهند.

مهم‌ترین مسائل صنعت ایران به اطلاع افکار عمومی و نیز مدیران نهادهای حکومتی و شهروندان و همچنین فعالان صنعتی رساندند.
درباره نکات یادشده از سوی مقام رهبری می‌توان از جنبه‌های متفاوت نوشت و توضیح داد. نوشته حاضر درباره دو نکته برجسته‌تر این نکات به صورتی خلاصه روشنگری خواهد کرد. یکی از نکات بااهمیت در سخنان مقام رهبری تاکید صریح بر وضعیت وخیم شاخص‌های کلان اقتصادی مثل نرخ رشد منفی سرمایه‌گذاری و نیز رشدهای پایین تولید ناخالص داخلی است که حالا باید دولت سیزدهم بیشترین توجه‌اش به مثبت کردن این شاخص‌ها باشد و به جای اینکه در فعالیت‌های کوچک و پوپولیستی متوقف شود راه را برای بهبود شاخص‌های کلان باز کند. نکته بعدی در سخنان مقام رهبری که البته پیش از این نیز بارها تبیین شده بود این بود که نهادهای حکومتی نباید در جزییات فعالیت‌های صنعتی درگیر شوند و دخالت کنند و تنها در سیاستگذاری‌های حمایتی تعریف‌شده باید پایشان به دخالت‌ها باز شود. نکته سوم در سخنان دیروز اما اشاره صریح به دو صنعت بود که نارضایتی شهروندان را به دنبال داشته است. صنعت خودرو در ایران اتفاقا مصداق همان دخالت‌های بیش از اندازه نهادهای حکومتی و ده‌ها دستگاه دولتی در این فعالیت است و از آن مهم‌تر انحصاری است که از اوایل دهه ۱۳۷۰ با قانون خودرو در این صنعت ایجاد شده است. واقعیت این است که دخالت‌های دولت‌ها در تعیین مدیران و نیز در بخش‌های جزیی موجب شده است این صنعت با توجه به سابقه نیم‌سده‌ای در ایران از نظر کیفیت با چالش جدی روبه‌رو باشد که البته نباید این را تنها در عملکرد این یا آن مدیر خلاصه کرد. اتفاقا این صنعت در نقطه‌ای متوقف شده است که راه ورود تکنولوژی روزآمد و نیز استفاده از دانش روز بنگاه‌های بزرگ بسته شد و یک بازار بدون رقیب در اختیار خودروسازان قرار گرفت.
اما مقام رهبری به صنعت لوازم خانگی نیز اشاره صریح داشتند و تاکید کردند که با وجود حمایت دولت در سال‌های اخیر از کارخانه‌های داخلی اما شهروندان از قیمت‌ها و نیز از کیفیت نازل این صنعت ناراضی هستند. به نظر می‌رسد همه افرادی که در این باره در این دو- سه سال آدرس اشتباه داده و بازار انحصاری درست کردند و شهروندان را از آزادی انتخاب خرید کالا محروم کردند باید پاسخگو باشند و به مردم بگویند چرا از این فرصت استثنایی تنها برای افزایش درجه انحصار استفاده کردند. با توجه به اینکه مقام رهبری مخالفتی با حضور شرکت‌های خارجی ندارند به نظر می‌رسد برای اینکه بازار لوازم خانگی از انحصار بنگاه‌های ناکارآمد پاکیزه شود می‌توان به برگشت بنگاه‌های تولید‌کننده بزرگ امیدوار بود تا شهروندان از رقابت‌ها بتوانند به رضایت بیشتری برسند.