سودای خودکفایی در بی‌آبی/امکان خودکفایی در تولید برنج وجود ندارد
به گزارش جهان صنعت نیوز: آن‌طور که از صحبت‌های وزیر جهاد کشاورزی بر می‌آید، دولت سیزدهم به دنبال خودکفایی در تولید برنج است و اتفاقا به همین دلیل با قرارگاه خاتم قراردادی را امضا کرده است. سیدجواد ساداتی‌نژاد گفته با توجه به ظرفیتی که کشور در تولید برنج دارد نباید واردات برنج داشته باشیم و با طرحی که در سه استان شمالی داریم، با افزایش دوره کشت به راحتی می‌توان مقدار مورد نیاز کشور را تولید کرد. وی همچنین در سفری که به استان گیلان داشته است، با اشاره به انعقاد قرارداد میان جهاد کشاورزی و قرارگاه سازندگی خاتم برای افزایش تولید برنج، بیان کرد: پیش‌بینی می‌کنیم که از محل تهاتر نفت سه میلیارد دلار یا مبلغی بیش از ۹۰ یا ۱۰۰ میلیارد تومان برای این منظور طی پنج سال هزینه شود و توافقات اولیه انجام شده و در این سفر ۷۰۰ میلیارد تومان برای این کار گذاشته شده است.
این اقدام وزارت جهاد کشاورزی از جهت سپردن مسوولیت افزایش تولید برنج به مجموعه‌ای بی‌ارتباط با این حوزه در حالی در جای خود قابل تامل است که گفته می‌شود امکان خودکفایی در تولید برنج نیز در کشور وجود ندارد و دست کم سالانه باید ۷۵۰ هزار تن وارد کشور شود. بر همین اساس کارشناسان و فعالان حوزه برنج بعد از شنیدن خبر اختصاص۷۰۰ میلیارد تومان به قرارگاه خاتم برای کشت برنج شوکه شده‌اند و معتقدند وزارت کشاورزی طرح خودکفایی برنج را به تشکیلاتی سپرده که در این زمینه تخصص لازم را ندارد. حتی برخی از کارشناسان اظهار امیدواری می‌کنند که این خبر در حد شایعه باشد و واقعیت نداشته باشد.
اگرچه صحبت‌های وزیر جهاد کشاورزی در این رابطه بر این موضوع صحه می‌گذارد. در این راستا کارشناسان اعلام می‌کنند که چطور می‌شود وزارت کشاورزی از سازمان‌های تحقیقاتی، اجرایی و کشاورزی و همچنین کارشناسان قدیمی و باسابقه در این بخش بهره نگیرد و طرح خودکفایی برنج را به نهادی بدهد که در این زمینه تخصص لازم را ندارد. بر این اساس دبیر انجمن برنج ایران اعلام کرد: به نظر من امکان افزایش عملکرد در واحد سطح و همچنین آب برای افزایش سطح کشت وجود ندارد، پس امکان خودکفایی نیز وجود نخواهد داشت، فقط با اصلاح مصرف و کاهش ضایعات برنج می‌توان به خودکفایی در بخش تولید رسید.
در بی‌برنامگی مصرف آب سرآمد هستیم
دبیر انجمن برنج ایران اظهار کرد: زمانی‌که خبر تخصیص ۷۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه را خواندم، شوکه شدم. وزارت کشاورزی از کارشناسان قدیمی و باسابقه در این بخش بهره نگرفته و طرح خودکفایی برنج را به نهادی داده است که در این زمینه تخصص لازم را ندارد. جمیل علیزاده‌شایق ضمن رد امکان خودکفایی تولید برنج در کشور گفت: اواخر دهه ۶۰ گروهی تحقیقاتی از کارشناسان زبده و کاربلد برنج، ۱۶ استان برنج‌خیز کشور را بررسی کردند و این بازدید‌ها در نهایت به تالیف گزارش «طرح تعیین مناسب‌ترین مناطق کشت برنج» شد.وی با بیان اینکه محدودیت منابع آب و زمین امکان خودکفایی تولید برنج را از ما گرفته است، خاطرنشان کرد: وقتی وزارت کشاورزی گزارش خودکفایی در زمینه تولید برنج را می‌نوشت ما به آنها پیشنهاد دادیم که واژه نسبی را به خودکفایی اضافه کنند و سخن از خودکفایی نسبی را طرح کنند.
این فعال اقتصادی با اشاره به کند بودن عملکرد در واحد سطح گفت: آمار تولید برنج دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن در سال است و از سال ۹۵ به بعد میزان سطح زیر کشت برنج بالا رفت. این در حالی است که میزان تولید و عملکرد افزایش پیدا نکرد. حال سوال این است که در این سال‌ها معرفی ارقام پرمحصول از سوی موسسه برنج چه فایده‌ای داشت؟
دبیر انجمن برنج ایران میزان سطح زیر کشت برنج را ۵۲۰ تا ۶۲۰ هزار هکتار عنوان کرد و افزود: ایران در طول تاریخ کشور پرآبی نبوده است اما در بی‌برنامگی مصرف آب سرآمد هستیم. در واقع با برنامه‌ریزی مناسبی در کشور سدسازی نکردیم و بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی استفاده کردیم.
پیشنهاد احداث آب‌بندان‌های کوچک
به گفته علیزاده‌شایق انجمن برنج سال‌هاست که پیشنهاد احداث آب‌بندان‌های کوچک را به جای احداث سدسازی به وزرا در دولت‌های مختلف داده است. شالیزهای مازندران و گیلان در گذشته با آب‌بندان‌ها آبیاری می‌شدند. در هر روستا یکی از مزارع که گودتر از دیگر مزارع بود آب پر می‌کردند و آخرین زمینی که کشت می‌شد زمینی بود که آب‌بند شده بود از سوی دیگر در آن آب‌بندان‌ها پرورش ماهی و اردک نیز انجام می‌شد.وی تصریح کرد: اگر میزان تولید سالیانه را با سطح زیر کشت تقسیم کنیم متوجه خواهیم شد که متوسط عملکرد برنج در ازای هزینه‌ای که شد تغییر نکرده است. در ۱۴۰۰ با اوج کم‌آبی‌ها میزان سطح زیر کشت در بسیاری از استان‌ها کاهش پیدا کرد اما در برخی استان‌های دیگر کم‌آبی‌ها سطح زیرکشت را کاهش نداد. به عنوان مثال کم‌آبی‌ها باعث شد وزارت کشاورزی اطلاعیه بدهد که در خوزستان کشاورزان کشت برنج انجام ندهند اما استانداری و رییس سازمان کشاورزی این استان اعلام کرد به پشتوانه ما برنج بکارید.وی با بیان اینکه حداکثر سطح زیرکشت در خوزستان ۶۰ هزار هکتار است، افزود: سطح زیر کشت خوزستان درحال حاضر ۲۰۰ هزار هکتار شده است. در استان گلستان سال‌هاست که سطح زیر کشت مناسب در این استان ۱۴ هزار هکتار است اما در عمل به ۸۰ هزار هکتار نیز رسیده است؛ البته سطح زیرکشت استان‌های مازندران و گیلان بعد از انقلاب افزایش چندانی نداشته است.
امکان خودکفایی وجود نخواهد داشت
دبیر انجمن برنج ایران خاطرنشان کرد: دشت مغان، اردبیل، کردستان و کرمانشاه بدون بررسی‌های لازم وارد چرخه تولید برنج شده‌اند اما بعد از مدتی از چرخه تولید کنار می‌روند. به نظر من امکان افزایش عملکرد در واحد سطح و همچنین آب برای افزایش سطح کشت وجود ندارد، پس امکان خودکفایی نیز وجود نخواهد داشت، فقط با اصلاح مصرف و کاهش ضایعات برنج می‌توان به خودکفایی در بخش تولید رسید چراکه امکان افزایش تولید در شرایط فعلی وجود ندارد.
این فعال اقتصادی با اشاره به طعم خوش واردات برنج، گفت: زمانی‌که وزارت بازرگانی مسوول واردات برنج شد مصرف سرانه برنج برای هر فرد را ۴۶ کیلو عنوان کرد که این رقم با واقعیت مطابقت نداشت و این مساله به‌دلیل سود واردات طرح شد. از این‌رو سازمان بازرسی کل کشور پا درمیانی و در این زمینه ورود کرد و با دعوت از کارشناسان زبده در این زمینه و بعد از تحقیقات میدانی مصرف سرانه را ۳۶کیلوگرم اعلام کرد.به گفته وی، با توجه به میزان مصرف سرانه، سالیانه به ۳ میلیون تن برنج نیاز داریم که از این میان ۲میلیون و ۲۵۰ هزار تن آن در کشور تولید می‌شود و نیاز به واردات ۷۵۰ هزار تن برنج داریم اما وقتی سالیانه بیش از ۱ میلیون تن برنج وارد کشور می‌شود به این معنی است که ضایعات را بالا برده‌ایم.
باید عملکرد‌ها در واحد سطح را بالا ببریم
علیزاده شایق اضافه کرد: برای تامین ۷۵۰ هزار تن نیاز کشور به برنج باید عملکرد‌ها در واحد سطح را بالا ببریم و این مهم را موسسه تحقیقات برنج باید انجام بدهد. باید ارقام پرمحصولی کاشته شود که به ذائقه ایرانی‌ها خوش بیاید. پس باید به سمت کشت برنج‌های پرمحصول باکیفیت برویم. در حال حاضر کیفیت ارقام پرمحصولی که موسسه تحقیقات برنج اعلام می‌کند افزایش پیدا کرده است.
علیزاده شایق با اشاره به ورود قرارگاه خاتم برای خودکفایی در محصول برنج، گفت: زمانی‌که من خبر تخصیص ۷۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه را خواندم شوکه شدم. وزارت کشاورزی بر سازمان‌های تحقیقاتی، اجرایی و کشاورزی مدیریت دارد چطور می‌شود از کارشناسان قدیمی و باسابقه در این بخش بهره نگیرد و طرح خودکفایی برنج را به نهادی بدهد که در این زمینه تخصص لازم را ندارد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: یک ماه پیش وزارت کشاورزی حکم مجری طرح افزایش تولید برنج کشور را امضا کرد و ما از این انتصاب خوشحال شدیم چراکه به نظر من این فرد در این بخش تجربیات کافی را دارد. این در حالی است که هنوز جوهر این حکم خشک نشده است که این طرح را به قرارگاه خاتم واگذار کرده‌اند. اینجا این پرسش مطرح است که تکلیف موسسه تحقیقات برنج، مدیر کل کشاورزی گیلان، مازندران و کشاورزی و دیگر نهادهایی که سال‌ها در این بخش فعالیت داشتند، چه خواهد شد.
وی گفت: من خوش‌بین هستم که این خبر از اساس شایعه باشد و واقعیت نداشته باشد. از سال ۵۲ تا ۹۲ هر جا دیدم چیزی به من تحمیل می‌شد و با تفکر من همخوانی نداشت، از آن سمت استعفا دادم.
دبیر انجمن برنج کشور همچنین خاطر نشان کرد: زمانی‌که ساداتی‌نژاد وزیر کشاورزی شد از همه انجمن‌های زراعی دعوت کردند که با وی ملاقاتی داشته باشند. حال جای تامل دارد که از انجمن‌ها دعوت می‌کنند که پای کار بیایند اما در عمل کار دیگری می‌کنند.
لینک کوتاه :