ماجرای ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری که ژاپن به حساب نیکو واریز کرد

به گزارش جهان صنعت نیوز:  سیدمهدی حسینی کارشناس ارشد حوزه نفت در این رابطه گفته است: «فاز ۱۱ پارس‌جنوبی که این همه داستان دارد سال ۸۳ با توتال قرارداد داشت، قرار بود همراه با آن پارس‌ال‌ان‌جی ساخته شود و فقط ۱۰ میلیون تن به چین صادر شود، اما هنوز بعد از ۱۷ سال هنوز به جایی نرسیده است. سال ۸۳ فاز ۱۳ با شل قرارداد داشت و قرار بود گاز تولیدی به ال‌ان‌جی تبدیل و به بازارهای دور صادر شود، اما اجرا نشد. برای توسعه آزادگان یک قرارداد دو میلیارد دلاری با ژاپن منعقد کردیم، حتی برای اینکه فقط وارد مذاکره با این کشور شویم چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به حساب نیکو واریز کردند که پول داشته باشد پروژه را فاینانس کند، این بیانگر عزت در مذاکرات و روابط خارجی ماست و نشان می‌دهد ژاپن تا چه حد علاقه‌مند است که فقط با ما حرف بزند، اما به مشکل خوردیم، بازار و خط قرمزها تغییر کرد و ژاپن را از پروژه اخراج کردند تا چینی‌ها ورود کرده و سپس خارج شوند. اکنون ما فقط ۱۰۰ هزار بشکه از این میدان تولید داریم، سال ۲۰۰۵ بازار عوض شد، قیمت نفت از ۲۰ دلار به ۷۰ و ۸۰ و تا ۱۰۰ دلار رسید. درست است که رقم دو میلیاردی باید بالا برود اما دلیل نمی‌شود که پروژه از دست برود، باید موضوع حل می‌شد نه اینکه ژاپن را اخراج کنیم. سال‌ها معطل شویم، بعد چین را وارد کنیم که کار را درست انجام ندهد و به جای ۱۲ دکل ۴ دکل مستقر کند و کار عقب بماند تا اکنون این عراق باشد که در میدان مشترک مجنون به جای ما ۲۶۰ هزار بشکه تولید داشته باشد.»

این کارشناس ارشد حوزه انرژی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به روابط ایران و ترکیه اشاره کرده و می‌گوید: «ترکیه از دهه‌های قبل برنامه داشته که به یک ‌هاب صادراتی نفت و گاز تبدیل شود، البته در حوزه نفت چندان موفق نبوده اما در بخش گاز بسیار خوب عمل کرده است، حتی چند سال قبل در نظر داشت در پارس‌جنوبی هم با ایران همکاری کند تا تولید گاز داشته باشد؛ در حالی که به لحاظ پتانسیل این ایران است که باید‌ هاب باشد. از سویی، ترکیه برنامه‌ریزی وسیعی داشته و چندین خط لوله اجرا کرده، یک خط لوله واردات گاز از ایران دارد، با آذربایجان برای واردات گاز و از سوی دیگر صادرات به اروپا قرار گذاشته است. بنده قبلا پیشنهاداتی مطرح کردم که گاز خزر به جای آذربایجان از طریق ایران به ترکیه ارسال شود اما این‌گونه نشد و اکنون گاز از آذربایجان دریافت می‌کند، ضمن اینکه با روسیه هم مذاکرات زیادی داشته و احداث چندین خط را برنامه‌ریزی کرده که معروف‌ترین خط نیز نورداستریم است که از دریای سیاه عبور می‌کند، بنابراین ترکیه چندین خط را برای مصرف داخلی و هم ترانزیت از طریق مدیترانه و یونان به اروپا دارد و برنامه گسترش خطوط از آذربایجان و خزر را نیز در دستور کار دارد.»

حسینی تاکید کرد: «امروز ترکیه یکی از قطب‌های مهم و موفق ترانزیت گاز در منطقه است، اخیرا رژیم صهیونیستی هم در بخش‌های دریایی و آف‌شور تا سواحل لبنان گاز کشف کرده و این منبع  دیگری است که ترکیه علاقه‌مند است در ترانزیت آن نقش اصلی داشته باشد، یعنی از روابطی که با رژیم صهیونیستی دارد، استفاده کرده است. بنابراین تقریبا مونوپل ترانزیت هم از روسیه، ایران و آذربایجان و هم رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است، به عبارت دیگر به همان اندازه‌ای که ما در همه حوزه‌های انرژی بد عمل کردیم ترکیه نقش خود را به جهت حفظ منافع ملی و ترانزیت گاز به خوبی ایفا کرده که اکنون ما حرفی برای گفتن نداریم. حتی زمانی که بحث از صادرات گاز شده همیشه خودمان مانع شده‌ایم در حالی که ما هم می‌توانستیم همین بازی ترانزیت را داشته باشیم.»

این کارشناس انرژی بر این باور است که ایران برای گاز برنامه بلندمدت و اساسی ندارد. او می‌گوید: «بزرگ‌ترین ذخایر گازی دنیا را داریم، ذخایر فی‌النفسه قدرت است، اما بیزینس نیست، باید گاز از زیرِ زمین خارج شود و آنقدر هم زیاد باشد که با مصارف بی‌ربط و همچنین با ملاحظه تزریق گاز به تمام میادین نفتی؛ سهم بزرگی در صادرات دنیا داشته باشیم. اما وقتی بحث از صادرات می‌شود اروپا هم وارد بازی می‌شود. ما به لحاظ ذخایر اول یا دوم جهانیم، اما سهم‌مان از مجموع صادرات منهای واردات تقریبا نزدیک صفر است، یعنی با این قدرت گازی سهمی در بازار صادراتی نداریم، در حالی که اکنون کشورهایی مثل انگلیس و هلند چندین برابر کوچک‌تر از ما در صادرات گاز به اروپا سهم دارند، الجزایر که چهار درصد گاز دنیا را در اختیار دارد سهم بزرگی در صادرات دارد. در آسیا اندونزی هم صادرات گاز دارد، استرالیا در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی روی آب‌های عمیق و اقیانوسی داشته و امروز جزو صادرکنندگان به بازارهای آسیای شرقی است، روسیه هم که بازار اروپا را در انحصار خود دارد و به کسی اجازه ورود نمی‌دهد.

وی یادآور شد: کشورهای جنوب خلیج‌فارس مثل امارات، کویت و عمان تشنه گاز هستند، ما با یک خط لوله کوتاه ۱۰۰ کیلومتری می‌توانیم به همه این کشورها متصل شویم، بارها مذاکره کردیم و تفاهمنامه امضا کردیم اما هیچ کدام را اجرا نکردیم. نمی‌توان گفت این تعلل‌ها عمدی است، اما فرصت‌ها را به نفع دیگران از دست می‌دهیم. همین موضوع باعث شده دیگران ‌هاب و محور منطقه برای صادرات و بازاریابی گاز شوند و یا امارات از آمریکا گاز وارد کند. دردآور است که همسایه هم‌مرز بزرگ‌ترین دارنده گاز دنیا از آمریکا گاز وارد کند. قرار بود امارات در پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری کند، مشروط به اینکه ما بخشی از گاز را به آنها بفروشیم اما اجرایی نشد، اینها مشکلاتی است که به دلیل عدم راهبرد صادرات گاز داریم و میدان را به نفع قطر، ترکیه و روسیه واگذار کردیم.