تصمیم ۴۱ هزار میلیارد تومانی برای قیر

به گزارش جهان صنعت نیوز:  پیش از این دولت استدلال کرده بود که این مصوبه صرفا برای سال جاری اجرایی می‌شود و حتی در بودجه امسال با استفساریه به تصویب رسید، با این حال به نظر می‌رسد، مصوبه شیرین قیر تهاتری باعث شده که این مصوبه برای سال آینده هم تکرار شود. از سویی، اجرایی شدن مصوبه قیر تهاتری در ماه‌های پایانی سال با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی، رقابت برای خرید وکیوم باتوم (ماده اولیه تولید قیر) را افزایش داده به طوری که طی روزهای گذشته قیمت وکیوم باتوم برخی پالایشگاه‌ها در بورس کالا تا ۴۵ درصد رشد کرده است.

تردیدی نیست که پیامد این اتفاق در ماه‌های آتی در مصالح ساختمانی و قیمت‌های ساخت‌وساز هم تاثیر زیادی برجای خواهد گذاشت، هرچند در کلان ماجرا افزایش قیمت قیر باعث می‌شود که قیمت تمام‌شده پروژه‌های عمرانی هم گران‌تر تمام شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که معاملات وکیوم باتوم پالایشگاه بندرعباس با ۴۵ درصد رقابت به قیمت ۸۰۰/۵۸۹/۱۱ تومان، وکیوم پالایشگاه تهران با ۳۸ درصد رقابت‌، به قیمت‌۱۰۰/۵۴۴/۱۰ تومان و وکیوم باتوم پالایشگاه آبادان با ۴۲ درصد رقابت به قیمت ۷۰۰/۸۲۳/۱۰ تومان معامله شده است.

بنا به گفته فعالان این بازار، الزام بورس کالا به عرضه وکیوم به روش حراج باز دلیل این افزایش قیمت بوده است. این در حالی است که عرضه وکیوم باتوم پالایشگاه‌های کشور تا این مقطع نسبت به دوره مشابه سال گذشته  ۱۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.

محسن ورزشکار در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از قیمت قیر متاثر از قیمت وکیوم باتوم است، بنابراین افزایش قیمت وکیوم باتوم اثر مستقیمی بر روی قیمت قیر خواهد گذاشت. بنابراین رقابت‌هایی که در اثر عرضه وکیوم باتوم در بورس کالا اتفاق افتاده است بر قیمت قیر اثر خواهد داشت.

او اضافه کرد: در معاملات بورس کالا، قیمت پایه وکیوم باتوم بندرعباس هشت میلیون تومان بوده، اما پس از حراج در بورس کالا، این محصول با قیمت بیش از ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شده که نشان از تقاضای بالا و رقابت برای خرید بوده که نهایتا باعث افزایش ۴۵ درصدی قیمت وکیوم باتوم شده است.

این کارشناس قیر با اشاره به تولید سالانه شش میلیون تن تولید وکیوم باتوم توسط پالایشگاه‌ها تصریح کرد: میزان تقاضای داخلی وکیوم باتوم کمتر از دو میلیون تن است، با این حال به دلیل آنکه مصوبه قیر تهاتری در سه ماهه پایانی سال اجرایی شده، رقابت برای خرید وکیوم باتوم افزایش یافته است.

وی افزود: این در حالی است که  اگر این قانون به صورت یکنواخت از ابتدا تا انتهای سال اجرایی می‌شد، یعنی از فروردین تا اسفند به تدریج مصوبه تهاتر قیر رایگان اجرا می‌شد، این افزایش اتفاق نمی‌افتاد و اثر زیادی بر قیمت نمی‌گذاشت اما به دلیل تاخیر در تصویب آیین‌نامه‌های اجرایی در ماه‌های پایانی سال این افزایش اتفاق افتاده است و پالایشگاه‌ها ملزم هستند که وکیوم باتوم تهاتری را تحویل  بدهند.

ورزشکار تصریح کرد: این ناهماهنگی باعث کمبود عرضه و افزایش تقاضا شده که نتیجه آن موجب افزایش رقابت در بازار و افزایش قیمت‌ها شده است.

او با تاکید بر اینکه لزوما مصوبه قیر تهاتری باعث افزایش قیمت نشده است، تاکید کرد: براساس قانون بودجه ۱۴۰۰ مصوبه قیر تهاتری باید طی یک زمان‌بندی اجرایی می‌شد؛ یعنی سازمان برنامه برای تصویب آیین‌نامه اجرایی آن یک فرصت یک ماهه داشت تا آیین‌نامه اجرایی به دستگاه‌ها ابلاغ می‌شد. اما سازمان برنامه آنقدر با تاخیر این آیین‌نامه را تهیه کرد که باعث شد در ماه‌های پایانی سال فشار زیادی به پالایشگاه‌ها برای تهیه وکیوم باتوم وارد شود.

وی افزود: از سویی عرضه وکیوم باتوم نسبت به سال قبل ۱۵ درصد کاهش یافته است و همین کاهش عرضه هم دلیل اصلی افزایش قیمت شده است.

این کارشناس قیر با اشاره به اینکه ۹۵ درصد مصارف قیر برای آسفالت است، عنوان کرد: مصارف قیر در ساخت‌وساز و املاک چندان افزایش زیادی نخواهد داشت، چون مصارف این بخش زیاد نیست، با این حال بی‌تاثیر هم نیست.

او افزود: بیش از شش میلیون تن قیر در کشور تولید می‌شود که بیش از نیاز داخل است؛ حال آنکه مصرف داخل ما کمتر از ۵/۱ تا ۲ میلیون تن است. از سویی مصرف‌کنندگان قیر عمدتا نهادهای دولتی و عمومی هستند. از آنجا که  ما تولیدکننده قیر هستیم و از سویی مصارف قیر، عمومی است می‌توان به صورت بهینه‌تر آن را مدیریت قیمت کرد. یعنی می‌توان ترتیباتی اتخاذ کرد که قیر مصرفی در پروژه‌های عمرانی متاثر از تغییرات قیمت ارز و نفت کوره خلیج فارس نباشد و قیمت اجرای پروژه‌های عمرانی را بالا نبرد.

مصوبه قیر تهاتری از کجا رسید؟

اگرچه در سال‌های اخیر همواره مصوبه قیر تهاتری در قوانین سنواتی بودجه لحاظ می‌شد، اما در قانون بودجه سال جاری این موضوع بدون ذکر تاریخ واریز وزارت نفت را مکلف کرد تا مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان از محل جزو ۲ بند «ب» تبصره ۱ ماده واحده قانون بودجه ۱۴۰۰، مواد اولیه قیر وی بی (وکیوم باتوم)، نفت خام را به صورت ماهانه در اختیار پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها قرار داده و در حساب‌های فیمابین خود و خزانه‌داری کل کشور تسویه نماید.

مهر در این رابطه نوشت: «این بند از قانون بودجه امسال سبب شد تا برداشت وزارت نفت از آن، اجرای پروسه در نیمه دوم سال باشد و وزارت نفت که از واگذاری نفت به پالایشگاه‌ها برای تولید وکیوم باتوم در نیمه نخست سال طفره رفت، در شش ماهه دوم این مصوبه را اجرایی کند.

در حالی که انتظار می‌رفت این مصوبه برای سال آینده تکرار نشود، اما روز گذشته رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ اعلام کرد که کمیسیون تلفیق بودجه مجددا وزارت نفت را مکلف کرده تا معادل ۱۵۰ هزار میلیارد ریال نفت خام مازاد بر سقف را به صورت ماهانه در اختیار پالایشگاه‌ها قرار دهد. بر این اساس، سال آینده در صورت موافقت نمایندگان مجلس با مصوبه امروز کمیسیون تلفیق بودجه، روزانه ۴۱ میلیارد تومان و ماهانه ۲۵۰/۱ میلیارد تومان قیر تهاتری در اختیار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار خواهد گرفت.

تبعات کمبود وکیوم باتوم در بازار

در همین حال حامد حسینی کارشناس قیر هم در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: از آنجا که وکیوم باتوم به عنوان ماده اولیه قیر در بهای تمام‌شده قیر سهم ۹۳ تا ۹۶ درصدی دارد، در نتیجه قیمت قیر نیز بر همین اساس تعیین می‌شود. بنابراین زمانی قیمت وکیوم باتوم افزایش پیدا می‌کند، قیمت قیر هم به همان میزان افزایش پیدا می‌کند.

او با بیان اینکه امسال پالایشگاه‌ها نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد عرضه خود را کاهش دادند، اظهار داشت: این کاهش تولید باعث شد که در بازار با کمبود وکیوم باتوم رو‌به‌رو شویم. از سویی حدود ۴۰۰ هزار تن از تولید وکیوم باتوم به صورت قیر تهاتری قرار است صرف پروژه‌های عمرانی داخل کشور بشود و این مقدار هم از بازار قیر داخلی و صادراتی حذف شده و به ارگان‌ها و پروژه‌های دولتی اختصاص می‌یابد.

 حسینی تصریح کرد: در حال حاضر کمبود عرضه توسط پالایشگاه‌ها مشکل ایجاد کرده است. از سویی  به دلیل افزایش قیمت نفت و قیمت جهانی نفت کوره قیمت وکیوم باتوم با افزایش روبه‌رو شده است. چون قیمت وکیوم باتوم تابعی از قیمت نفت کوره جهانی است.

وی افزود: بنابراین اگر از دید قیر تهاتری نگاه کنیم، چون آن حجم از قیر تهاتری از دسترس شرکت‌ها خارج شده، بنابراین شرکت‌ها بخشی از موادی را که در دسترس داشتند از دست داده‌اند. در حالی که باید پالایشگاه‌ها بیشتر تولید می‌کردند و از سهم تولیدکنندگان عادی در بازار کم نمی‌کردند.

این کارشناس قیر تاکید کرد: از سویی امسال پالایشگاه‌ها ۱۵ درصد هم کمتر تولید کردند، در حالی که می‌توانستند کمبود تولید را جبران کنند، چون پالایشگاه‌ها توان تولید دارند، اما این کار را نکردند.

او با بیان اینکه قیمت وکیوم قیر تهاتری هفت میلیون و پانصد هزار تومان مصوب شده است، گفت: برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، دولت می‌تواند مصوبه قیر تهاتری را طی زمان‌بندی از ابتدای سال اجرایی کند. از سویی پالایشگاه‌ها از میزان تولید خود کم نکنند و در نهایت اگر بناست که قیمت به صورت دستوری باشد، بهتری است مزایا و معایب این قیمت‌گذاری به دقت بررسی شود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدن