شافعی برای اتاق فداکاری کند

محمد عرب‌محمدی *

غلامحسن شافعی رییس کنونی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران پس از علینقی خاموشی بیشتر از هر کس دیگری ریاست اتاق را برعهده داشته و دارد. این بازرگان مشهدی که سال‌های درازی است ریاست اتاق مشهد را نیز در اختیار دارد با توجه به رفتار محافظه‌کارانه و اینکه دنبال دردسر نبوده یک رییس مناسب با توجه به مجموعه شرایط سیاسی کشور به حساب می‌آمد. وی به همین دلیل بارها در نشست‌های علنی هیات نمایندگان اتاق ایران با انتقاد اعضای اتاق روبه‌رو می‌شد که در تقابل با نهادهای حکومتی مثل دولت، مجلس و قوه قضاییه جرات لازم را برای اثبات و احقاق بخش خصوصی ندارد. البته این فشارها و نیز تغییر رفتار برخی از نهادها راه را برای گفتن برخی از واقعیت‌های تلخ از سوی وی باز کرد و رییس اتاق با لحنی آرام اما مصمم در این سال‌های تازه‌سپری‌شده انتقادها به دولت را در نشست‌های عمومی طرح و نیز راه‌حل را ارائه می‌داد. با این همه شماری از اعضای اتاق ایران باور دارند که غلامحسین شافعی در این سال‌های کرونایی بیش از پیش منفعل شده و وظایف خود را به عنوان رییس اتاق با جدیت لازم و کافی انجام نداده است. از سوی دیگر اما تنها نهاد بخش‌خصوصی که برای تاسیس و اداره آن قانون خاص تهیه و تصویب شده است با دولت‌های ناسازگار مثل دولت‌های احمدی‌نژاد و نیز دولت‌های بی‌تفاوت مثل دولت دوم روحانی و نیز مجلس‌های با گرایش‌های گوناگون روبه‌رو بوده و هست. به طور مثال در حالی که مجلس‌های تحت ریاست علی لاریجانی به ویژه شخص رییس و نیز روسای کمیسیون‌های اقتصادی مجلس با اتاق رفتاری مدارا‌جویانه و حتی پیش‌برنده داشتند و همکاری بسیار گسترده‌ای میان دو نهاد اتاق و مجلس رخ داد تا جایی که رییس اتاق ایران به مجلس می‌رفت و در صحن علنی مجلس سخنرانی می‌کرد اما مجلس یازدهم از چند ماه پس از شروع به کار با اتاق از در تقابل برآمد. برخی اعضای مجلس یازدهم تا جایی پیش رفتند که تغییر قانون اتاق را در دستور کار قرار دادند و پیش‌نویس آن نیز نوشته شد که با نقد رسانه‌ها و نیز روشنگری اقتصاددانان و کارشناسان روبه‌رو شد و بحث‌های این مقوله تا اندازه‌ای فروکش کرد. اما از چند هفته پیش و با افشاگری و انتشار سخنان شافعی در یک نشست خصوصی گروهی، از سوی کسانی که گویا آرامش اتاق را نمی‌پسندند و نیز به راهبرد و روش اداره اتاق از سوی شافعی انتقاد جدی دارند، حالا کار به جایی رسیده است که موجودیت اتاق زیر سوال رفته و به بهانه حرف‌های شافعی تصمیم‌های سختی برای اتاق در حال اتخاذ است که می‌تواند فلسفه نیرومند شدن بخش خصوصی را با چالش جدی روبه‌رو کند. سلب اختیار قانونی اتاق در مسیر کسب درآمدهای قانونی که به صورت داوطلبانه از سوی اعضا پرداخت می‌شود نخستین گام برای نابودی اتاق و کاهش نیروی تاثیرگذاری بخش‌خصوصی است. این تصمیم اتخاذ شده به بهانه حرف‌های ریاست اتاق چیزی جز دولتی کردن بیشتر امور نیست. در این وضعیت که ریاست اتاق به نوعی از آنچه گفته بود عقب‌نشینی کرده و تصریح می‌کند سخنانش تقطیع شده است اما مجلس باز هم بر اتخاذ تصمیم‌های سخت اصرار دارد یک راه احتمالی وجود دارد. این راه‌حل احتمالی و منطقی این است که غلامحسین شافعی با راهبرد صیانت از نهاد خصوصی ایران و جلوگیری از آسیب دیدن کلیت اتاق و اینکه این نهاد با تنش‌های بیشتر مواجه نشود از ریاست اتاق استعفا و اجازه دهد رییس تازه‌ای با استفاده از اساسنامه قانونی اتاق برای مدت باقی مانده با سرعت کافی انتخاب شود و راه آشتی با مجلس باز شود. این فداکاری آقای شافعی می‌تواند در تاریخ ثبت شده و نام او را در میان فداکاران بخش‌خصوصی جای دهد. بدیهی است ایستادگی وی و رسیدن کار به نقطه‌ای که بود و نبود او با تلاش اتاق گره بخورد او را در افکار عمومی بازرگانان، صنعتکاران و معدنداران یک چهره مثبت نشان نخواهد داد. آقای شافعی توجه داشته باشد عقب‌نشینی‌های غیرمنطقی در برابر هجوم نهاد قانونگذاری تمامی ندارد و اگر وی تصور می‌کند با لابی‌گری گروه‌ها و افرادی از اصولگرایان قدیمی برای خود و اتاق مصونیت خریداری می‌کند سخت در اشتباه است. ادامه این روش می‌تواند کلیت نهاد اتاق را با آسیب جدی مواجه کند.