پیشتازان رالی صعودی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در همین حال گفته می‌شود در صورت حصول توافق، این گروه‌های ریالی بازار خواهند بود که به دلیل کاهش فشارهای اقتصادی با شتاب بیشتری نسبت به صنایع دلاری رشد خواهند کرد. در این میان خودرویی‌ها و بانکی‌ها به عنوان پیشتازان رالی صعودی بورس در پسابرجام معرفی می‌شوند؛ به ویژه آنکه دستیابی به توافقی که راه‌های نقل و انتقال پول و تجارت را بازگشایی کند، به سرعت اثر خود را بر روند سودسازی و کاهش هزینه‌ها و زیان این گروه‌ها بروز خواهد داد. فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» عنوان می‌کند ممکن است بازار سرمایه نسبت به توافق واکنش مثبت نشان دهد اما برای دستیابی به نتایج بلندمدت توافق و گشایش‌های اقتصادی ناشی از رفع تحریم، لازم است دولت انضباط مالی را در پیش بگیرد و مشکلات اقتصادی و بنگاه‌ها را به صورت ریشه‌ای حل و فصل کند.
گروه‌های بانکی و خودرویی در بازار سرمایه ایران همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده‌اند؛ با این حال اما به دلیل سایه تحریم‌های چندین‌ساله بر اقتصاد ایران و مذاکرات بلندمدت هسته‌ای، این گروه‌ها بیش از آنکه از سوی سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت مورد توجه قرار گیرند، نوسانگیران و معامله‌گران کوتاه‌مدت بازار را به سوی خود جلب کرده‌اند. اثرگذاری تحریم‌ها بر این گروه‌ها از جنبه‌های مختلفی آنها را به ورطه زیان‌سازی انداخته است؛ به ویژه خودرویی‌ها طی سال‌های گذشته عموما در صورت‌های مالی خود به جای سود، زیان شناسایی کرده‌اند و از همین رو سرمایه بازیگران بازار با نگاه بلندمدت را از دست داده‌اند.
بدین ترتیب خودرویی‌ها از یک سو به واسطه تحریم‌ها از مزایای تجارت بین‌المللی بینصیب مانده‌اند و از سوی دیگر تحریم‌ها هزینه تامین مواد اولیه را برای آنها افزایش داده است. در نتیجه این دو عامل، خودروسازان در چرخه معیوبی قرار گرفته‌اند که آنها را از تامین سرمایه بلندمدت از مسیر بازار سرمایه نیز بینصیب کرده است. وضعیت گروه بانکی را هم از منظر صورت‌های مالی نمی‌توان چندان مطلوب ارزیابی کرد؛ به ویژه آنکه این صورت‌ها عموما حاکی از زیان انباشته بانک‌هاست و معمولا از شفافیت اطلاعاتی نیز فاصله زیادی دارند. عدم شفافیت صورت‌های مالی بانک‌ها نیز سرمایه‌گذاران بلندمدت را از این گروه دور کرده و آن را به سمت معاملات با نگاه نوسانگیری سوق داده است.
با این حال اما بانکی‌ها حتی در زمان تحریم از وضعیت بهتری نسبت به خودرویی‌ها برخوردار هستند و از حمایت‌های نسبی دولت بهره می‌برند. به هر روی اکنون با توجه به خبرهای مثبتی که از وین مخابره می‌شود به نظر می‌رسد این گروه‌ها بتوانند در نقطه جذابی برای سرمایه‌گذاران با دید کوتاه‌مدت و میان‌مدت قرار گیرند. بر این اساس در صورت تداوم توافق به دست آمده و جامعیت آن، می‌توان در سال‌های آتی و با جبران زیان بازیگران این گروه‌ها، شاهد کوچ سرمایه‌گذاران بلندمدت به این شرکت‌ها نیز بود. ناظران اقتصادی یکی از مزایای مهم توافق در وین برای گروه خودرویی را بازگشایی مسیرهای بین‌المللی تجارت و تسهیل بهره‌مندی این شرکت‌ها از فناوری‌های روز و مشارکت با غول‌های خودروسازی جهان می‌دانند. پیش از این نیز در توافقی که دولت یازدهم به ثمر رسانده بود، قرار بود شرکای قبلی خودروسازان در کنار شرکای جدید خارجی به ایران بازگردند.
در سایه این توافق بنا بود تکنولوژی‌های روز جهانی در خودروسازی‌های ایرانی به کار گرفته شود. این روند خوشبینی‌های زیادی را نسبت به آینده این شرکت‌ها ایجاد کرد و سبب اقبال بازار سرمایه به این صنایع نیز شد؛ با این حال اما کارشکنی‌های داخلی و بین‌المللی در آن مقطع، این فرصت طلایی را از خودرویی‌ها سلب کرد! اکنون اما امید می‌رود در سایه رفع تحریم‌ها، خودروسازان بتوانند مجددا در یک همکاری بین‌المللی از مسیرهای آسان‌تر و کم‌هزینه‌تری قطعات و تکنولوژی‌های نوین وارد کرده و با کاهش هزینه‌های نقل و انتقال پول و مواد اولیه، در میان‌مدت زیان را به سود بدل کنند. این روند درباره گروه بانکی نیز صادق خواهد بود. به ویژه آنکه در صورت حصول توافق، هزینه نقل‌و‌انتقالات بانکی بین‌المللی به شدت کاهش خواهد یافت و در همین حال منابع بلوکه شده برخی بانک‌ها در کشورهای دیگر آزاد خواهد شد که این ارقام به روشنی خود را در صورت‌های مالی بروز خواهند داد.
مسیر سهام خودرویی‌ها و بانکی‌ها
طی روزهای گذشته و در سایه انتشار خبرهای نسبتا مثبت از وین انتظار آن می‌رفت که سهام خودرویی‌ها و بانکی‌ها که به طور سنتی نسبت به توافق واکنش مثبتی نشان می‌دهند، مورد توجه اهالی بازار قرار گیرد. با این حال اما طی این مدت شاهد سرخپوشی اغلب نمادهای این گروه‌ها بوده‌ایم. این در حالی بود که در طول روزهای سبز بازار سرمایه در هفته دوم بهمن‌ماه، سهام این گروه‌ها به ویژه خودرویی‌ها با رشد مواجه بودند. با این حال روز شنبه سرخپوشی نمادهای این گروه اهالی بازار را غافلگیر کرد. بدین ترتیب در حالی که نماد خودرو به عنوان یکی از لیدرهای گروه خودرویی از پنجم (آغاز رشد شاخص کل) تا دوازدهم بهمن‌ماه حدود ۷/۱۳ درصد صعود کرده بود، با عقبگرد روزهای گذشته دچار بازدهی منفی ۶ درصدی شده است. در همین حال خساپا نیز به عنوان دیگر نماد مورد توجه خودرویی طی این مدت نوسانات افزایشی سپس کاهشی را تجربه کرده است. بر این اساس خساپا از پنجم بهمن‌ماه تا شانزدهم روندی افزایشی داشته و بازدهی مثبت ۱۵ درصدی را نصیب سهامداران خود کرده است. با این حال اما طی دو روز گذشته این نماد هم کاهشی شده و بازدهی منفی ۶/۵ درصدی را ثبت کرده است. در میان بانکی‌ها هم سهام بانک تجارت از پنجم بهمن‌ماه تا شانزدهم صعودی بوده و بازدهی ۶/۱۸ درصدی را ثبت کرده است اما طی دو روز گذشته با کاهش مواجه شده و دست‌کم چهار درصد زیان به بار آورده است. در مثالی دیگر از گروه بانکی می‌توان به وبملت اشاره کرده که در بازه پنجم تا شانزدهم بهمن‌ماه رشد ۸۶/۱۴ درصدی داشته است اما طی دو روز گذشته عقبگرد ۸/۲ درصدی را تجربه کرده است. کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌کنند عرضه سهام خودرویی در هفته جاری عموما به دلیل شناسایی سود پس از یک هفته رشد بوده است. در همین حال برخی نظرات نیز حاکی از اثرگذاری دومینووار ریزش لیدرهای صادرات‌محور بر سهام خودرویی‌ها و بانکی‌هاست. از روز شنبه و با کاهش نرخ دلار بازار سرمایه شاهد نزول اغلب سهم‌های بزرگ صادرات‌محور بوده است.
لزوم حل ریشه‌ای مشکلات بنگاه‌ها
فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه در این‌باره به «جهان‌صنعت» می‌گوید: «با مفروضات مختلفی می‌توان روند گروه‌های خودرویی بانکی پس از توافق را تحلیل کرد. یکی از فرضیات این است که گشایش‌های ارزی پس از توافق، منجر به تامین مواد و قطعات مورد نیاز هم از نظر مونتاژ و هم از نظر تولید صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی شود. حتی شاید در مواردی صنایع قطعه‌سازی ما به آن معنای واقعی که با عنوان خودکفایی از آن نام می‌بریم، نتوانسته باشند که این نظرات را تامین کنند که پس از توافق می‌توانند مشکلات خود را حل کنند.» او می‌افزاید: «اما به نظر من قبل از این موضوع یکی از نکات بسیار مهمی که لازم است به آن توجه شود، نه اختصاصا درباره صنعت خودرو، بلکه در خصوص انتظاراتی است که فعالان بازار سرمایه دارند. به خصوص افراد مبتدی و کم تجربه به این موضوعات فکر می‌کنند و تصورشان این است که با گشایش‌هایی که پس از توافق برجام حاصل می‌شود به هر شکل ممکن ورود منابع ارزی باعث یک سری اتفاقاتی، ازلحاظ بهبود شرایط اقتصادی در کشور می‌شود. اما نکته قابل توجه این است که شرایط و انضباط مالی و ساختار مدیریت منابع مالی ما باید به ترتیبی عملکرد بهینه داشته باشد که حتی با ورود منابع اندک هم این آثار مثبت در شرایط اقتصاد، قابل رویت باشد.»
مانع‌تراشی بی‌انضباطی مالی دولت
آقابزرگی اظهار می‌کند: «سال‌ها و روزهایی را داشته‌ایم که در کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار منابع ورودی حاصل از صادرات داشته‌ایم اما با وجود این وضعیت شاخص‌های اقتصادی، تورم و رشد اقتصادی نسبت به ۱۰ سال پیش‌تر از آن رشد قابل‌توجهی نداشتند. در واقع گستردگی هزینه‌های دولت و بزرگ شدن دولت خود یک وضعیت خاص را در اقتصاد ما ایجاد کرده است و این نیاز به ساماندهی دارد.» این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار می‌کند: «به طور مثال اقتصاد ایران مانند بیماری است که یکی از رگ‌هایش پاره شده و ما با وارد کردن واحد‌های خون سعی می‌کنیم این بیمار را بهبود ببخشیم؛ در صورتی که مشکل از رگ است یعنی میزان انضباط مالی و هزینه‌های ما در سطح کلان آنچنان فزاینده است که هر قدر واردات و اتصال به چرخه اقتصاد بین‌الملل و ورود منابع ارزی شاید پاسخگو نباشد از جمله همین صنعت خودرو؛ از همین رو در شرایط حاضر این قابلیت پیش‌بینی به صورت مطلق وجود ندارد.» وی اضافه می‌کند: «اگر ما چنین شرایطی داشته باشیم با این وضعیت تعرفه، مالیات و یا هرگونه محدودیت و قیمت‌گذاری که در حال حاضر به صنایع خودروسازی ما بالغ بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان زیان وارد کرده است، هرسازوکاری ازجمله توافق برجامی نتواند مشکلات را حل کند. چه بسا همین اتفاقی که اکنون افتاده و یک دونرخی بین بازار آزاد محصول و نرخ درب کارخانه وجود دارد و باعث گرفتاری صنایع خودرو شده است مجدد تکرار شود. بنابراین نه تنها در صنعت خودرو بلکه در خیلی از صنایع، واکنش بسیار سطحی است که بورس ما الان نشان می‌دهد و انتظار دارد با هر گشایش سیاسی و توافقات احتمالی نرخ ارز به سرعت پایین آید؛ نرخ ارز که کاهشی شود بلافاصله بهبودی در شرایط کسب و کار ایجاد می‌شود. البته عمدتا بورسی‌ها نگرانی‌هایی ناشی از کاهش نرخ ارز دارند. من نمی‌خواهم بگویم توافق صورت نمی‌گیرد بلکه شاید به هر قیمتی که شده توافق صورت گیرد ولی تبعات و نتایج آن، این چنین که ما فکر می‌کنیم، نخواهد بود.»
رشد سود عملیاتی بانکی‌ها
آقابزرگی در ادامه عنوان می‌کند: «شرکت‌ها یا صنایعی که عمدتا ارتباط مستقیمی با کامودیتی و نرخ ارز ندارند مثل صنعت بیمه، بانک و لیزینگ جزو صنایع ریال‌محوری هستند که با افزایش گردش مالی و چه بسا کاهش هزینه‌های ناشی از گردش مالی و دسترسی به منابع ریالی بیشتر، با این مفروضات و به شرط کاهش نرخ ارز احتمالا دارندگان منابع ارزی اعم از شرکت‌ها و اشخاص حقیقی را ترغیب خواهند کرد.» وی می‌افزاید: «گردش مالی ناشی از جذابیت تسعیر ارز که موجب روان‌سازی خواهد شد اگر نرخ ارز کاهشی شود، موجب بهبود وضعیت سود عملیاتی این صنایع خواهد شد.» او تاکید می‌کند: «این نتیجه به شرط کاهش نرخ ارز و کاهش اختلاف بین ارز دولتی و نرخ ارز آزاد حاصل خواهد شد و گردش مالی این صنایع ریال‌محور افزایش پیدا می‌کند؛ چون هزینه‌های ثابت از پیش تعیین شده دارند در نتیجه سود عملیات این صنایع افزایش پیدا خواهد کرد.»
لینک کوتاه :