ماجراجویی در ییلاقات تالش

به گزارش جهان صنعت نیوز: سکونتگاه مردم تالش از جنوب‌شرقی جمهوری آذربایجان آغاز شده و تا شمال‌غربی استان گیلان و استان اردبیل در کشورمان ادامه دارد. بخش شمالی تالش طی عهدنامه‌های ننگین گلستان و ترکمانچای از آن جدا شده و به روسیه ملحق شدند و هم‌اکنون تحت حاکمیت جمهوری آذربایجان قرار دارد اما بخش جنوبی آن همچنان در اختیار کشور ما قرار دارد و برای بازدید از آن نیازی به صرف هزینه‌های زیاد و گرفتن پاسپورت و ویزا ندارید.

یکی از نکات جالب در خصوص تالشی‌ها زبان آنهاست؛ چراکه این زبان را نزدیک‌ترین زبان زنده به زبان باستانی اوستایی قلمداد می‌کنند. در این گزارش قصدمان این است که ییلاقات اطراف تالش، جاذبه‌های اطراف این ییلاقات و سبک زندگی عشایر این منطقه را بررسی کنیم که هر یک از این موارد سرشار از رمز و رازهایی شنیدنی است که کمتر از آنها سخن گفته شده است.

* کته‌چول ییلاقی در مرز دو استان

در مرز استان‌های اردبیل و گیلان می‌توان تجربه‌ای متفاوت از گشت و گذار در شمال کشور داشت. جایی که خبری از دریا و جنگل نیست و تا چشم کار می‌کند علفزار و دشت همه‌جا را فرا گرفته است.

با عبور از طبیعت بکر اردبیل و دشتزارهایی که با کوه‌های مرتفع در افق محصور شده‌اند می‌توان به محل استقرار عشایر تالشی استان گیلان رسید. سفر را از همین نقطه آغاز می‌کنیم. از مناطق ییلاقی و مرزی اردبیل، جایی که دشت‌های آن محل چرای اسب‌های آزاد و گل‌های رنگ و وارنگ است.

«کته‌چول» یا به فارسی سنگ‌چاله یکی از ییلاقات زیبای تالش است که با یک پیاده‌روی هفت تا هشت‌ساعته می‌توان با گذر از دشت‌های فراخ اردبیل به آن رسید.

در ییلاق کته‌چول اکثر عشایر به زبان آذری تکلم می‌کنند و فقط افراد کهنسال ییلاق اندکی تاتی یا تالشی می‌دانند. یکی از علل نفوذ زبان آذری در ییلاق‌های تالش کوچاندن آذری‌ها به این مناطق به دستور شاه‌عباس اول صفوی و نادرشاه بوده است.

در گذشته عشایر تالشی برای عبور از قشلاق و رسیدن به ییلاق کته‌چول سه تا چهار روز پیاده‌روی می‌کردند و بعد از عبور از مسیرهایی دشوار به این منطقه می‌رسیدند حال اما استفاده از خودرو این کار را به مراتب راحت‌تر کرده است.

معدود خانه‌های چوبی با سقف‌های شیروانی مزین شده‌اند تا تصاویری زیبا از سادگی و نزدیکی به طبیعت در ییلاق کته‌چول را شاهد باشیم. اقتصاد عشایر این منطقه مبتنی بر دام است. گوسفند و گاو به عنوان دام در این مناطق نگهداری می‌شوند اما از آنجا که نگهداری گاو دردسر کمتری دارد اکثرا ترجیح می‌دهند که گاو را به عنوان دام اهلی نگهداری کنند. برای حفاظت از ییلاقات در این منطقه محوطه‌ بزرگ دور منطقه را با چوب و سیم خاردار محدود می‌کنند تا مانع ورود حیوانات به کنار خانه‌های ییلاقی شوند.

نواختن ساز نی در میان عشایر این منطقه همچنان رواج دارد و در این ییلاق می‌توانید شاهد نواختن نی توسط برخی از چوپانان باشید.

دشت‌ها و تپه‌های اطراف این منطقه همواره مملو از علف است و البته گل‌های زرد و سرخی که در میان این علف‌ها رویش کرده جلوه‌ای زیبا به این منطقه می‌دهد. هوای منطقه حتی در فصول گرم سال خنک و حتی در برخی موارد مه‌آلود است و همین امر زیبایی و حس و حال اثرگذار این منطقه را دوچندان می‌کند.

در ییلاقات تالش سیاه چادر هم بنا می‌شود اما شکل این سیاه‌چادرها با سیاه‌چادرهای ایل‌های بختیاری و قشقایی تفاوت زیادی دارد. اندازه آنها بسیار کوچکتر است و ساختار آنها بی‌شباهت به خانه‌های یخی اسکیموها نیست با این تفاوت که ارتفاع آنها بلندتر بوده و طول آنها هم تا حدودی بیشتر است.

کار تولید غذا و لبنیات توسط خود عشایر ییلاق کته‌چول صورت می‌گیرد و باتوجه به نبود الکتریسیته و یخچال برای آنکه بتوان از لبنیات تولیدی برای مدت بیشتری استفاده کرد، بخشی از آن را به پنیر تبدیل کرده و در پوست گوسفند برای مدت طولانی نگهداری می‌کنند.

* سوباتان تماشایی

یکی دیگر از ییلاقات دیدنی تالش اما ییلاق سوباتان است. ییلاق سوباتان از هر نظر یک منطقه تماشایی و شگفت‌انگیز است. کلبه‌های چوبی که در کارت‌پستال‌ها دیده‌اید، اسب‌های آزاد خوشرنگی که این سو و آن سو جست‌وخیز می‌کنند و چشمه‌های زلالی که از دل کوه‌ها بیرون زده‌اند این منطقه را تبدیل به بهشت عکاسان و دوستداران طبیعت کرده است.

در زبان ترکی «سو» به معنی آب و «باتان» به معنی محل فرو رفتن است، بنابراین معنی سوباتان، محل فرو رفتن آب است. در سوباتان چشمه‌ای وجود داشته که آب آن پس از جوشیدن از دل خاک، دوباره در زمین فرو می‌رفته است و برخی بر این نظرند که دلیل نامگذاری سوباتان هم همین امر بوده است.

اگر ماشین آفرود ندارید فکر اینکه بدون تور به سوباتان بروید را از سر بیرون کنید. برای رفتن به ییلاق سوباتان باید ابتدا به شهرستان تالش بروید و از آنجا جاده خاکی به سمت سوباتان را پی بگیرید. جاده به شدت پر‌دست‌انداز بوده و همین امر این جاده نه‌چندان طولانی را به مسیری سخت برای گذر تبدیل می‌کند.

اگر می‌توانید سختی راه را به جان بخرید در اواسط بهار و اوایل تابستان می‌توانید در این منطقه با بهشتی رویایی از طبیعت شمال کشور مواجه شوید.

سوباتان مثل بیشتر ییلاقات کشور دارای چشمه‌های آب طبیعی است که آب خنک و گوارای آنها در فصول گرم سال، مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرد. از چشمه‌های آب سوباتان می‌توان به سید بلاغی، نظیری بلاغی، نومندان بلاغی، ورزان بلاغی، ساری بلاغ و چشمه کلیه سویی اشاره کرد.

آبشار ورزان در چهار کیلومتری غرب سوباتان، از دیگر جاذبه‌های سوباتان است. آب رودخانه ورزان از شاخه‌های اصلی رودخانه لیسار است که در طول مسیرش، آبشاری بلند ایجاد می‌کند. کوه‌های سنگی و چمنزارها و تک‌درخت‌های این منطقه تصاویری خارق‌العاده از طبیعتی بکر را پیش چشم گردشگران به تصویر می‌کشد.

پارک طبیعی جنگلی آلچالق که در ضلع شرقی سوباتان قرار دارد یکی دیگر از دیدنی‌های طبیعی این ییلاق است. بوته‌های کم‌ارتفاع و پرپشت درختچه‌های آلوچه، سیب کال و قره‌گیله در این پارک جنگلی باعث شده که گردشگران در این منطقه علاوه بر عکاسی فرصت پذیرایی از خودشان را هم به دست بیاورند؛ البته باید مراقب باشید که آسیبی به شاخه‌ها و بوته‌ها وارد نکنید. در میان این درختچه‌ها، چمنزار سبز و وسیعی قرار دارد که بسیار زیبا و تماشایی است.

همچنین غار سوباتان در ضلع شمال‌شرقی ییلاق سوباتان واقع شده که به گنج‌خانه معروف است. مردم محلی از قدیم اعتقاد داشته‌اند که در درون این غار، گنج عظیمی وجود دارد اما این اعتقاد در بین جوامع محلی وجود دارد که غار طلسم شده است و شاید به همین دلیل کسی خیلی تمایلی به ورود به آن نشان نداده است.

در ییلاقات تالش جنگل‌ها به دلیل استفاده بیش از حد بعد از مدتی تبدیل به مرتع می‌شوند و مراتع با چرای دام‌ها رو به خشکی می‌گذارند. همین حالا هم می‌توان آثار تبدیل مراتع و جنگل‌ها به مناطق خشک و بی‌آب و علف را در برخی از ییلاقات دید. طبیعی است که اهمیت قائل شدن مردم برای جنگل‌ها و مراتع و پیگیری صحیح مسوولان ذی‌ربط برای حفظ جنگل‌ها می‌تواند این میراث طبیعی را برای ما ابدی کند و این امر باید مورد توجه قرار گیرد.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنی