شمشیر دولبه شفافیت برای قالیبافی‌ها
به گزارش جهان صنعت نیوز: در مجالس قبلی هم بارها بحث شفاف شدن آرای نمایندگان مطرح شده و دست آخر تبدیل به قانون نشده است. مجلسی‌ها به دلایل مختلف که بعضی از آنها منطقی و برخی هم بهانه‌جویی به نظر می‌رسد، تاکنون به این کار رضایت نداده‌اند. در مجلس یازدهم نیز به نظر می‌رسد که هم آش همان آش باشد و هم کاسه همان کاسه، لذا خیلی نمی‌توان و نباید به ثمربخشی طرحی که روزهاست در دستور هفتگی مجلس بوده اما جزو دستور روزانه نشده، دل خوش کرد.
آنچه سبب می‌شود سرانجام این طرح در مجلس مستقر بیشتر مورد توجه باشد آن شعارها و وعده‌هایی است که آقایان به خصوص طیف نزدیک به قالیباف قبل از راه‌یابی به مجلس و پس از آن مطرح کرده‌اند. محمدباقر قالیباف که حداقل هفته‌ای یک توئیت در وصف شفافیت و فواید آن می‌نویسد، تاکنون موفق نشده مخالفان شفافیت در مجلس تحت مدیریت خود را راضی کند! همین هم برای او و همفکرانش یک چالش سیاسی مهم ساخته است. بالاخره یا باید جوابی برای بدنه حزب‌اللهی جریان اصولگرا که با اعتماد به همین وعده‌ها به آنها رای داده بودند، داشته باشند یا اینکه پای وعده‌ها ایستاده و مخالفان را راضی کنند.
نکته اما اینجاست که شفافیت بالاخره در حرف و کلام زیباست، در عمل و واقعیت اما حتما برایشان دردسرهایی خواهد داشت. پذیرش دردسرهایی مثل شفاف شدن مسائل مالی و… همچنین پاسخگویی به سرمایه اجتماعی در واقع از طرح مورد بحث برای رییس مجلس و حامیانش در جبهه اصولگرایی یک تیغ دولبه ساخته است.
ضرورت فشار از بیرون مجلس
بسیاری از سیاسیون و تحلیلگران در جبهه اصولگرایی منتظر تحقق وعده دهان‌پر‌کن «شفافیت» بوده و معتقدند که وکلای ملت باید در ازای رای که از مردم گرفتند، پاسخگو بشوند. مثلا محمدصادق کوشکی، فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» تاکید کرد: «مجلس محلی است که وکلای مردم آنجا حضور دارند و این یعنی مردم حق دارند که بدانند وکیل آنها چگونه رای می‌دهد، چقدر حقوق می‌گیرد، چه عملکردی داشته، چه قدر در مجلس حضور داشته و فعال بوده و… به این خاطر که موجودیت وکیل به موکلان او بستگی دارد. مردم هم همان موکلان هستند و نمایندگان با رای آنها به کرسی مجلس رسیده‌اند لذا شفافیت، حداقل وظیفه نمایندگان در قبال مردم است.»
او گفت: «دانستن جزئیات حتی حقوق یا هدایایی که نمایندگان دریافت می‌کنند، ساعت کاری و همه فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند، حق مردم است. ضمن اینکه این موضوع بر سلامت و کیفیت مجلس نیز اثرگذار است.»
وی با اشاره به اینکه «تا امروز این امکان متاسفانه فراهم نبوده و بخشی از حق مردم ضایع شده است» گفت: «باید این تضییع حق جبران شود و مردم بتوانند بر همه جزئیات عملکرد نمایندگان خود اشراف و نظارت داشته باشند.»
کوشکی ادامه داد: «این وسط اما در خود مجلس نیروهایی هستند که با تحقق این امر مخالفت می‌کنند لذا لازم است که این مساله با فشار رسانه‌ها و افکار عمومی پیش برود چون به هرحال درون مجلس- چه مجلس فعلی و چه مجالس قبل – افرادی هستند که با بهانه‌های مختلف و رنگارنگ اجازه نداده‌اند این شفافیت ایجاد و این حق موکلین استیفا شود.»
این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه «فکر می‌کنم نیروهای مخالفت شفافیت در مجلس به قدری موفق بوده‌اند که تا حالا این موضوع اجرایی نشده» تاکید کرد: «باید از بیرون مجلس و از طریق رسانه‌ها و افکار عمومی فشار آورد تا این حق استیفا شود و مصوبه تصویب شود تا ما هم به سوی یک مجلس سالم و باکیفیت برویم.»
چالش اعتمادسازی
برخی دیگر از اصولگرایان نگاه ملایم‌تری داشته و اگرچه بر اهمیت شفافیت و عمل به وعده‌های انتخاباتی تاکید دارند، اما راهی هم برای توجیه بی‌پاسخ ماندن این وعده باقی می‌گذارند. این گروه به حضور مخالفان این مساله در مجلس اشاره کرده و می‌گویند که بالاخره باید دید زور کدام گروه می‌چربد. امیررضا واعظ آشتیانی، فعال سیاسی اصولگرا را باید در این گروه قرار داد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «بحث شفافیت آرا از نظر نیروهایی که در ادوار گذشته در مجلس بوده‌اند، محسنات و معایبی دارد. از آنجا که به نظر آنها ایرادات این طرح بیشتر بود، تاکنون تصویب نشده است. در مجلس فعلی اما در این زمینه انتظار بیشتری وجود دارد چراکه ما شاهد بودیم برخی نمایندگان این مجلس آن زمانی که می‌خواستند از مردم رای بگیرند، می‌گفتند که ما موافق شفافیت آرا هستیم و با همین وعده‌ها توفیق پیدا کردند. لذا حداقل انتظاری که از آنها می‌رود این است که وفای به عهد کنند. یعنی حتی اگر فکر می‌کنند این طرح ایراداتی هم دارد، چون شعار آن را داده و به تعبیری، نان آن را خورده‌اند، باید به این شفافیت آرا رای مثبت بدهند.»وی افزود: «هرچند که اگر این موضوع تصویب شود در آینده مشکلاتی ایجاد کند، آن افرادی که در اقلیت قرار گرفته و مخالف شفافیت آرا بوده‌اند خواهند گفت که ما پیش‌بینی تبعات را کرده بودیم. با این وجود آنچه مسلم و مشخص است این است که هر موضوع و طرح یا لایحه‌ای نکات مثبت و منفی دارد. مساله حائزاهمیت این است که تبعات مثبت آن چقدر در اعتمادسازی به وعده‌های کاندیداها نقش دارد. طبیعتا نامزدهای انتخاباتی باید از اول مراقب بوده و از آنجا که شعارها با واقعیت فاصله دارد، نباید خیلی وعده و وعید بدهند.»این فعال سیاسی اصولگرا با اشاره به اینکه «طرح شفافیت آرا تبدیل به یک چالش شده است» گفت: «یک بار هم رد شده و دوباره از سوی برخی نمایندگان طرح شده است. بالاخره اما باید تکلیف این موضوع را روشن کنند. یا باید پایبند به شعارهای خود بوده و به شفافیت رای بدهند یا نه. اگرچه به هرحال این احتمال هم وجود دارد که زور گروه موافق شفافیت به مخالفان نرسد و در اقلیت باشند.»
تلاش بی‌فایده
برخی دیگر از تحلیلگران نیز خاصه در جریان اصلاحات اساسا مشکلات مجلس را خیلی بیش از آن می‌دانند که با شفاف شدن آرا حل‌شدنی باشد. مثلا علی‌محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با بیان اینکه «خانه از پای‌بست ویران است، خواجه در بند نقش ایوان است» گفت: « این بنا از پایه ویران است و ما در فکر ظاهر بنا هستیم. به نظر من تا انتخابات آزاد برگزار نشود، کارکرد حزبی در انتخابات فعال نباشد، تا انتخابات رقابتی نباشد، تا حکومت در انتخابات دخالت کرده و برخی را به عنوان نامزد معرفی کند، موضوع شفافیت آرا و این حرف‌ها همه تشریفاتی است.»
وی افزود: «باید مجلس برخاسته از اراده مردم شکل بگیرد. وقتی مجلی برخاسته از اراده مردم باشد اصلا نیازی به شفافیت آرا نیست چون نمایندگان حتما با اتکا بر منافع مردم رای می‌دهند. نمایندگان مردم در آن شرایط، وکیل مردم، همچنین پاسدار و حافظ منافع مردم خواهند بود. وقتی نماینده با رای مردم به مجلس نرفته باشد، اینکه آرای او شفاف باشد، فایده‌ای ندارد. اتفاقا این شفافیت آرا آنها را در یک موضع محافظه‌کاری بیخودی انداخته و سبب می‌شود در جاهایی که ممکن است یک رای درست بدهند، هم رای ندهند.»
نمازی تاکید کرد: «به نظر من اینها یک‌سری تشریفات است. تا وقتی که نظارت استصوابی اجازه برگزاری انتخابات آزاد را ندهد نباید مردم را با بحث شفافیت آرا سرگرم کرد. در کجای دنیا و کدام نظام دموکراتیک شفافیت آرا وجود دارد که اینجا تبلیغ می‌شود؟!»
وی در پاسخ به اینکه آیا شفاف شدن آرای نمایندگان از برخی مشکلات و حواشی در مجلس نمی‌کاهد؟ گفت: «شاید شفاف شدن آرا تا حدی کمک‌کننده باشد و حواشی و ایرادات را کنترل کند اما همان‌طور که گفتم خانه از پای بست ویران است؛ این مجلس نماینده مردم نیست و به جای اینکه بخواهیم قدری از عیب‌های این مجلس بکاهیم، به فکر اصلاح اصولی باشیم. ضمن اینکه این بحث شفافیت آرا عملا قابل اجرا نیست. به این خاطر که یک لایحه یا یک طرح ممکن است بیست ماده داشته باشد که باید هر یک از آنها جداگانه به رای گذاشته شود. ملت باید بیکار پای رادیو بشینند و ببینند که کدام نماینده به کدام ماده چه رای داده است؟! حتی چاپ کردن آن هم منطقی نیست. این کار اصلا شدنی نیست.»
احتمال حذف طرح
شفافیت آن‌طور که کوشکی می‌گوید موجب سلامت و ارتقای کیفیت مجلس شود یا آن‌طور که نمازی معتقد است، به کار نیامده و فایده‌ای نداشته باشد؛ معلوم خواهد شد اگر این طرح تصویب شود. این‌طور که به نظر می‌رسد اما این امر به این سادگی‌ها محقق نشده و حتی ممکن است که این پرونده بدون اینکه به نتیجه برسد، مختومه اعلام شود. شاهدش توضیحاتی که دیروز سمیه محمودی سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در تشریح آخرین وضعیت طرح مورد ارائه کرد. او گفت: «این طرح یکی از اولین طرح‌هایی بود که در مجلس یازدهم تدوین و به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس به عنوان کمیسیون تخصصی ارجاع شد. کمیسیون تدوین بلافاصله به طرح ورود کرد اما به‌دلیل اینکه طرح مذکور نواقصی داشت، کارگروه با حضور کارشناسان برای ارزیابی طرح تشکیل شد که در نهایت گزارش کمیته مربوطه در کمیسیون بررسی و تصویب و به جلسه علنی ارجاع شد.»
وی با بیان اینکه اکثریت نمایندگان موافق این طرح هستند، ادامه داد: «اما این طرح چون مربوط به تغییر آیین‌نامه داخلی مجلس است نیاز به دوسوم آرای نمایندگان داشت که با اختلاف دو تا پنج رای این طرح تصویب نشد.»
محمودی اضافه کرد: «زمانی که طرحی در جلسه علنی رد شد از دستورکار خارج می‌شود اما بر اساس ماده ۱۳۰ آیین‌نامه داخلی مجلس می‌توان مجددا طرحی را که رد و از دستورکار خارج شده با امضای ۵۰ نماینده دوباره در دستورکار قرار داد.»
وی با ابراز اینکه نمایندگان دوباره درخواست کردند که طرح شفافیت آرا در دستورکار قرار گیرد، گفت: «در نتیجه این طرح دوباره برای انجام اصلاحات به کمیسیون تدوین آیین‌نامه ارجاع شد و اعضای کمیسیون بلافاصله اقدامات لازم را انجام دادند البته نکته‌ای از طرح حذف نشد بلکه چند مورد از جمله شفاف شدن مصوبات و تصمیمات هیات‌رییسه به طرح اضافه شد.»
نماینده شهرضا در مجلس بیان کرد: «در نهایت پس از جمع‌بندی در کمیسیون، طرح برای در دستورکار قرار گرفتن تقدیم هیات‌رییسه مجلس شد؛ البته چند هفته‌ای است که طرح شفافیت آرا از سوی هیات‌رییسه در دستور کار هفتگی قرار می‌گیرد اما در دستور کار روزانه قرار نگرفته است. در صورتی که طرح شفافیت آرا مجددا از سوی نمایندگان رد شود، طرح به‌طور کلی از دستور کار مجلس خارج می‌شود.»
لینک کوتاه :