سخنی با آقای حریری که دوست چین است

محمد بهشتی‌وند *

مجیدرضا حریری حالا پس از مرگ مرحوم اسدالله عسگراولادی بازرگان بزرگ ایرانی‌، چند سالی است که ریاست اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین را برعهده دارد. او در دوره‌ای که مرحوم عسگراولادی زنده بود نایب‌رییس او بود. به این ترتیب وی یکی از آگاه‌ترین بازرگانان و ایرانیانی هست که درباره مناسبات بازرگانی و سیاسی حزب کمونیست چین و نظام سیاسی ایران اطلاعات دارد.

حرف‌ها و داوری‌های حریری درباره چین- همچون رییس فقید و سابق این نهاد- مزه و رنگ و بوی چین‌دوستی می‌دهد و در برابر انتقادهایی که از روش و راهبرد چین به رهبری حزب کمونیست می‌شود، ایستادگی می‌کند و منتقدان را به باد انتقاد می‌گیرد. تازه‌ترین سخنان این بازرگان ایرانی که در صفحه بازرگانی روزنامه «جهان‌صنعت» امروز منتشر شده، گواهی بر این است که وی به باور چین حق دارد ماهیت سندی که برای ۲۵سال ایران برنامه دارد را از دید ایرانیان و به ویژه غربی‌ها پنهان کند چون بیم دارد غربی‌ها به محض اینکه اطلاعات جزیی از این طرح ۲۵ ساله به دست بیاورند با یورش به آن اجازه اجرای طرح را ندهند.

واقعیت این است که این سخن و این داوری نمی‌تواند حقی برای چین ایجاد کند الا اینکه چینی‌ها تصور می‌کنند ایران قرار است در ۲۵ سال آینده تحت رژیم تحریم‌های غرب باقی بماند. آیا چنین چیزی قابل قبول است؟ مگر همین الان که ایران تحت سخت‌ترین رژیم تحریم صادرات نفت است، شرکت‌های چینی با اجازه حزب کمونیست چین از ایران نفت وارد نمی‌کنند و مگر بهای آن را تمام وکمال نمی‌پردازند؟ به این ترتیب توجیه یادشده غیرمنطقی است و نباید قبول کرد یک طرف قرارداد یک سند بیست و پنج ساله تنها به این دلیل که طرف مقابل اقتصاد کوچک‌تری دارد و از لحاظ مناسبات بین‌المللی تحت فشار است، طرف نیرومند شرط عجیب خود را تحمیل کند. آیا در این سند تبصره‌ای گنجانده نشده است که به طور مثال با آرام شدن فضای سیاست خارجی ایران بتوان مفاد قرارداد را حتما در اختیار افکارعمومی قرارداد.

مگر می‌شود سرنوشت اقتصاد یک کشور را در اختیار یک کشور دیگر قرارداد و به بهانه اینکه ایران تحریم است، جزئیات قرارداد در اختیار شهروندان قرار نگیرد و نقد کارشناسانه روی آن انجام نشود؟ نکته دیگر این است که آقای حریری با چنان مهارت و اعتماد به نفسی از ماهیت سند ۲۵ساله صحبت می‌کند که گویا در متن نوشتن قرارداد بوده است یا اینکه این سند به طور کامل در اختیار او قرار دارد. در صورتی که او از این سند اطلاع دقیق دارد که منتقدان را به باد نقد نزدیک به مسخره کردن می‌گیرد، چرا باید دیگران وهمتاهای او از متن سند بی‌اطلاع باشند؟ رانت اطلاعاتی که در این بین بدون تردید وجود دارد آیا برای او و دوستانش در اتاق ایران و چین و دیگرانی که به هر دلیل به متن اصلی و جزئیات سند دسترسی دارند آیا فسادآفرین نیست؟ به نظر می‌رسد اتاق ایران و چین و ریاست این اتاق به همان میزان که احساس می‌شود به چین وفادارند، باید به افکار عمومی ایرانیان نیز احترام بگذارند و در راه افشای جزئیات سند ۲۵ ساله کوشا باشند.