افول سرمایه‌گذاری در بخش معدن
به گزارش جهان صنعت نیوز: بر اساس گزارش بهمن ۱۴۰۰ دفتر آمارهای صنعت، معدن و زیربنایی مرکز آمار ایران، داده‌های مربوط به متغیرهای صنعتی، اقتصادی معادن در حال بهره‌برداری کشور از جمله تعداد معادن، اشتغال، شاخص قیمت تولیدکننده، ارزش‌افزوده و ارزش سرمایه‌گذاری برای بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ ارائه شده است. بررسی و تحلیل کارشناسی اتاق تهران از داده‌های مزبور نشان می‌دهد بیشترین ارزش‌افزوده معادن کشور در سال ۱۳۹۹ توسط معادن استخراج سنگ‌آهن و سنگ مس با مجموع سهم ۸۶ درصد تولید شده است. ۷۱ درصد از ارزش‌افزوده معادن در سال ۱۳۹۹ در معادن دو استان کرمان و یزد تولید شده است. تعداد معادن کشور و اشتغال به کار گرفته شده در آنها طی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹، روندی افزایشی داشته است، روند عمومی تغییرات ارزش‌افزوده اسمی و واقعی معادن طی این بازه زمانی، هر دو افزایشی بوده و متوسط رشد سالانه ارزش‌افزوده اسمی و واقعی معادن موردنظر در این گزارش طی این دوره، به ترتیب حدود ۷۲ درصد و ۲۴ درصد بوده است، رشد سرمایه‌گذاری اسمی طی دوره مورد بررسی مستمر و مثبت، ولی روند رشد سرمایه‌گذاری واقعی در همین دوره، کاهنده و نزولی است. متوسط رشد سالانه سرمایه‌گذاری واقعی در معادن کشور طی بازه موردنظر، منفی ۱۸ درصد است، نسبت سرمایه‌گذاری به ارزش‌افزوده در سال ۱۳۹۹ به کمترین رقم طی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ یعنی ۴ درصد رسیده که با توجه به تضعیف شدید سرمایه‌گذاری در این حوزه، نگران‌کننده است.
ترکیب معادن در حال بهره‌برداری
بررسی‌ها نشان می‌دهد ۶۲ درصد از کل معادن در حال بهره‌برداری به استثنای معادن نفت، گاز، اورانیوم و خاک رس شامل معادن استخراج سنگ‌آهن، سنگ مس، سرب و روی، زغال‌سنگ، شن و ماسه، سنگ‌های تزئینی، سنگ آهک و سنگ طلا، با دارا بودن ۸۴ درصد از کل اشتغال معادن، حدود ۹۷ درصد از کل ارزش‌افزوده معادن را تولید می‌کنند. در سال ۱۳۹۹ در گروه معادن مزبور بیشترین تعداد متعلق به معادن استخراج شن و ماسه با ۱۴۶۳ معدن، بیشترین اشتغال متعلق به معادن استخراج سنگ‌آهن با رقم ۲۹۷۸۳ نفر و بیشترین ارزش‌افزوده تولیدشده متعلق به معادن استخراج سنگ‌آهن با رقم ۳/۶۸ هزارمیلیارد تومان است. بیشترین ارزش‌افزوده معادن کشور در سال ۱۳۹۹ توسط معادن استخراج سنگ‌آهن و سنگ مس با مجموع سهم ۸۶ درصد، تولید شده است.
ترکیب استانی معادن در حال بهره‌برداری
۴۶ درصد از کل تعداد معادن در حال بهره‌برداری به استثنای معادن نفت، گاز، اورانیوم و خاک رس در استان‌های خراسان‌رضوی، فارس، کرمان، اصفهان، آذربایجان‌شرقی، خراسان‌جنوبی، مرکزی و یزد قرار دارند که سهم این معادن از کل اشتغال معادن در حال بهره‌برداری در سال ۱۳۹۹ حدود ۶۸ درصد و سهم آنها از کل ارزش‌افزوده معادن ۹۱ درصد است. در سرال ۱۳۹۹، بیشترین تعداد معادن در حال بهره‌برداری کشور در استان خراسان‌رضوی با رقم ۵۶۷ معدن، بیشترین تعداد شاغلان و بالاترین ارزش‌افزوده معدنی متعلق به استان کرمان به ترتیب با ارقام ۳۰۴۴۹ نفر و ۱/۶۸ هزار میلیارد تومان بوده است. ۷۱ درصد از ارزش‌افزوده معادن در سال ۱۳۹۹ در معادن دو استان کرمان و یزد تولید شده است.
تعداد و اشتغال معادن
روند عمومی تغییرات اشتغال معادن در حال بهره‌برداری کشور طی شش ساله منتهی به ۱۳۹۹، افزایشی مستمر بوده به نحوی که میانگین رشد سالانه اشتغال در این دوره حدود ۷/۵ درصد است. این موضوع برای روند تغییرات تعداد معادن نیز صادق است با این تفاوت که در مقاطعی مانند سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ از تعداد معادن فعال کاسته شده است. میانگین رشد سالانه تعداد معادن در حال بهره‌برداری طی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ حدود ۱/۲ درصد است. به طور متوسط هر معدن فعال کشور در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۱ نفر نیروی شاغل داشته که این رقم در مقایسه با سال ۱۳۹۴ حدود ۳ نفر افزایش یافته است.
ارزش‌افزوده معادن
شاخص قیمت تولیدکننده معدن بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، از رقم ۱۰۴ در سال ۱۳۹۴ به ۵۳۲ در سال ۱۳۹۹ افزایش قابل توجهی داشته که اثرات این موضوع در افزایش ارزش‌افزوده اسمی معادن و ۸/۱۴ برابرشدن آن در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۴ نیز مشاهده می‌شود. در صورت حذف آثار تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده در این بخش، تغییرات ارزش‌افزوده واقعی معادن، قابل استخراج و بررسی است.
مطابق بررسی‌ها، ارزش‌افزوده واقعی معادن نیز طی دوره مورد بررسی به استثنای سال ۱۳۹۷، روند مستمر افزایشی، البته با سرعتی به مراتب کمتر از رشد ارزش‌افزوده اسمی، داشته به نحوی که میانگین رشد سالانه ارزش‌افزوده واقعی در این بازه زمانی ۲۴ درصد بوده است.
سرمایه‌گذاری در بخش معدن
با وجود روند افزایشی سرمایه‌گذاری اسمی در بخش معادن طی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹، روند سرمایه‌گذاری واقعی در معادن در حال بهره‌برداری طی این بازه زمانی، نزولی است. سرمایه‌گذاری واقعی انجام‌شده در معادن در سال ۱۳۹۹ حدود ۰۳/۱ هزارمیلیارد تومان اعلام شده که کمتر از رقم مشابه در سال ۱۳۹۴ است. میانگین سالانه رشد سرمایه‌گذاری واقعی طی دوره مورد بررسی، منفی ۱۸ درصد است. متغیر مهم دیگر مربوط به سرمایه‌گذاری، نسبت سرمایه‌گذاری به ارزش‌افزوده است که این نسبت برای معادن در حال بهره‌برداری کشور از ۳۵ درصد در سال ۱۳۹۴ به کمترین رقم یعنی ۴/۴ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده و مشابه سرمایه‌گذاری واقعی، طی سال‌های مورد بررسی روند نزولی داشته است.
لینک کوتاه :