سایه روشن عرضه پرحاشیه سرخابی‌ها/بازی یک‌طرفه
به گزارش جهان صنعت نیوز: به تازگی امام‌جمعه موقت تهران اظهار کرده است که دولت ضمن برنامه‌ریزی برای واگذاری سهام این دو باشگاه به توده‌های مردم، مراقب باشد که افراد خاص سهام این باشگاه‌ها را در اختیار نگیرند! سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد در ادامه خواستار آن شده که برای خرید این سهام محدودیت ایجاد شود! این دست از اظهارات درباره بحث تخصصی عرضه شرکت‌ها در بازار سهام که از سوی سیاستمداران مطرح می‌شود امر تازه‌ای نیست و طی دو سال گذشته بارها تکرار شده است. با این حال اما به نظر می‌رسد هنوز هم اصحاب سیاست از نتایج زیانبار ورود غیرکارشناسی به مباحث تخصصی اقتصاد و بورس که سرمایه توده‌های مردم را به باد داد، درس نگرفته‌اند و این روال همچنان ادامه دارد. برخی تحلیلگران بازار سرمایه با توجه به وضعیت صورت‌های مالی دو باشگاه که به تازگی منتشر شده است، نسبت به عرضه سهام سرخابی‌ها با هدف تامین مالی برای پرداخت بدهی‌های انباشته هشدار داده و نمونه‌های شکست‌خورده عرضه سهام دولتی مانند پالایش یکم را مطرح کرده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدحسن ابوترابی‌فرد امام‌جمعه موقت تهران در خطبه‌های نمازجمعه به بحث عرضه سهام استقلال و پرسپولیس ورود کرده و گفته است: «سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس باید به هواداران آنها در کل کشور واگذار و محدودیت در خرید سهام ایجاد شود. برخی از باشگاه‌های بزرگ دنیا به صورت تعاونی اداره می‌شوند. این اقدام راه را برای حضور و مشارکت مردم در عرصه ورزشی هموار و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.» او همچنین هشدار داده است که سهام باشگاه‌ها به دست افراد خاص نیفتد. بدین ترتیب در حالی که امام‌جمعه تهران خواستار عرضه سهام به هواداران سرخابی‌ها در کل کشور شده، انتخاب و گزینش خریداران را هم مطالبه کرده است؛ امری که در بستر بازار سرمایه جایی ندارد. بر همین اساس بهتر است سازمان خصوصی‌سازی نسبت به تفاوت دو روش واگذاری سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه و واگذاری مزایده‌ای به افراد (که در نمونه باشگاه تراکتورسازی تجربه شد) شفاف‌سازی کند تا برای اهالی سیاست نیز روشن شود که در بستر بازار سرمایه نمی‌توان خریداران سهام را گلچین و برخی کدها را از خرید سهمی منع کرد. جالب توجه آنکه حسین قربانزاده رییس سازمان خصوصی‌سازی نیز در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به اظهارات امام‌جمعه موقت تهران در مورد واگذاری سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس گفته است: «آقای ابوترابی به درستی اشاره کرد که باید دقت کرد تا سهام این دو باشگاه دست افراد خاص نیفتد. ما هم از سه ماه قبل که فرآیند واگذاری سرخابی‌ها را مجددا کلید زدیم، یکی از نکات محوری که مد نظر قرار دادیم، این بود که فرآیند واگذاری حتما به نحوی اتفاق افتد که اولا عموم مردم و به ویژه هواداران در مالکیت و مدیریت این باشگاه‌ها دخالت و مشارکت داشته باشند. از طرفی هم این موضوع مد نظر قرار گرفت که دقت شود تا شخصیت‌های حقوقی که در این واگذاری شرکت می‌کنند و در مدیریت این دو باشگاه سهم مالکیتی خواهند داشت، اهلیت لازم را داشته باشند.» بدین ترتیب عرضه سرخابی‌ها که این دو باشگاه را در آستانه ورود به محدوده شفاف و قابل مشاهده برای عموم قرار داده است، مجددا در حال بازگشت به تاریکخانه انتخابات و انتصابات دولت است تا سازمان خصوصی‌سازی تعیین کند چه کسی اجازه و حق سهامداری سرخابی‌ها را دارد.
پرداخت بدهی باشگاه‌ها از نقدینگی سهامداران
در حالی این حواشی پیش از عرضه سهام بالا گرفته که رییس سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرده است: «در مرحله نخست تلاش کردیم مردم و هواداران در افزایش سرمایه دو باشگاه شرکت کرده و «به صورت حداقلی» مالک سهام دو باشگاه باشند.» پیشتر قربانزاده عنوان کرده بود که تنها ۱۰ درصد از سهام این دو باشگاه معادل مبلغی حدود ۳۵۰ میلیارد تومان در بازار سهام عرضه خواهد شد که در این روش برای کدهای سهامداری سقف هم معین می‌شود. قربانزاده همچنین عنوان کرده است: «پیش‌بینی شده است که بلوک‌های هواداری برای دست‌اندرکاران، کادر فنی، پیشکسوتان و بازیکنان ادوار دو باشگاه در نظر گرفته شود که این موضوع باید به تصویب هیات واگذاری برسد و پس از آن جزئیات اعلام خواهد شد.» او پیشتر این بلوک‌ها را معادل ۵ درصد از کل سهام باشگاه‌ها اعلام کرده بود. این به معنای آن است که در این عرضه‌ها از سیت مدیریتی باشگاه خبری نیست و تنها قرار است هواداران این بار نیز در نقش سهامدار و سرمایه‌گذار، تنها به عنوان منابع تامین مالی سرخابی‌ها که اکنون از جیب دولت تغذیه می‌کنند محسوب شوند تا باری از دوش دولت برداشته شود. به هر روی اما هر راهی را آغازی لازم است و عرضه سرخابی‌ها نیز به شفاف شدن و تابش نور بر تاریکخانه فوتبال منجر خواهد شد. از همین رو برای تقویت این روند، بهتر است همان گونه که تاکنون رییس سازمان خصوصی‌سازی با شفافیت در مورد نحوه و میزان عرضه سهام سرخابی‌ها اطلاع‌رسانی کرده است، این روند همچنان شفاف و روشن و به دور از دخالت‌ها و اظهارنظرهای غیرکارشناسی مقامات سیاسی دنبال شود تا این عرضه منجر به تکرار تجربه تلخ صندوق پالایشی یکم و احساس فریب‌خوردگی در سهامداران و هواداران نشود! چراکه سرمایه‌های اجتماعی ازدست‌رفته به راحتی قابل دستیابی دوباره نیستند.
ماندگاری پول در باشگاه
بهنام صمدی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهان صنعت» عنوان می‌کند: «آنگونه که اعلام شده، قرار است عرضه اولیه این دو باشگاه به صورت صرف سهام انجام شود؛ به این معنا که اگر قرار است عرضه‌ای انجام شود، پول آن در شرکت بماند.» او تاکید می‌کند: «البته باید در این باره شفاف‌سازی شود زیرا هنوز در مورد جزئیات عرضه توضیحات کاملی ارائه نداده‌اند. اما نظر فرابورس بر این بوده که عرضه به صورت افزایش سرمایه از محل صرف سهام باشد مانند نماد تجلی تا پول در مجموعه شرکت باقی بماند.»
ارزشگذاری مبهم
کارشناس بازار سرمایه می‌افزاید: «در این میان اما ارزشگذاری باشگاه‌ها همچنان مورد سوال است. هنوز شفاف‌سازی نشده است که بر اساس کدام دارایی و سودآوری ارزش باشگاه‌ها را حدود سه هزار و سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده‌اند.» تحلیلگر بازار سرمایه ادامه می‌دهد: «بر اساس صورت‌های مالی منتشرشده مشخص می‌شود که این باشگاه‌ها عملا هیچ درآمد و سودآوری خاصی ندارند! در واقع نه درآمد آنها از محل حق پخش مشخص است، نه درآمدهای بلیت‌فروشی و نقل و انتقال بازیکنان در این صورت‌های مالی شفاف است!» صمدی تاکید می‌کند: «این دو باشگاه احتمالا بر اساس برند ارزشگذاری شده‌اند، زیرا بندهای معروفی دارند که از ارزش بالایی برخوردار است، اما در واقع جز در این مورد هیچ درآمد دیگری ندارند.» او تصریح می‌کند: «بر این اساس ممکن است هواداران سهام این باشگاه‌ها را به عشق هواداری بخرند، اما در واقع این باشگاه‌ها هیچ آورده‌ای ندارند، اصلا سودی نخواهند داشت که توزیع کنند! بنابراین این شرکت‌ها عملا فایده‌ای برای بازار سرمایه ندارند.»
حرکت به سمت خصوصی‌سازی
صمدی در ادامه اظهار می‌کند: «اگرچه این عرضه برای بازار سرمایه سودی ندارد، اما برای باشگاه‌ها مفید است.» او توضیح می‌دهد: «اولا این باشگاه‌ها شفاف می‌شوند و دوم اینکه تحت فشار قرار می‌گیرند تا زودتر به بخش خصوصی واگذار شوند و به ویژه مدیریت آنها خصوصی شود.» تحلیلگر بازار سرمایه بیان می‌کند: «در این میان حق پخش، درآمد حاصل از فروش محصولات و بلیت نیز شفاف می‌شود. در همه جای دنیا فروش محصولات باشگاه‌ها پول خوبی عاید باشگاه می‌کند، اما در کشور ما اصلا قانونی به نام کپی‌رایت وجود ندارد و باشگاه‌ها از این درآمد محروم هستند.» صمدی تاکید می‌کند: «به طور کلی حضور باشگاه‌ها در بازار سرمایه اقدام خوبی است، اما به شرط آنکه درآمد داشته باشند، در حالی که این دو باشگاه عملا درآمدی ندارند.»
خرید بی‌فایده برای سهامداران
تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه عنوان می‌کند: «با توجه به وضعیت این باشگاه‌ها صرفا به نظر می‌رسد می‌خواهند عرضه‌ای انجام دهند و آن را در کارنامه خود بگذارند و بگویند که ما باشگاه استقلال و پرسپولیس را بعد از سال‌ها عرضه کردیم و طلسم آن را شکستیم.» صمدی می‌افزاید: «فکر نمی‌کنم این دو باشگاه بنگاه‌های سودآوری باشند که بتوانند کمکی به بازار سرمایه کنند. صرفا احتمالا هیجان بازار را به ویژه در زمان دربی یا بازی‌های بین‌المللی بیشتر خواهند کرد، اما عملا در زمینه سوددهی چیزی به بازار اضافه نمی‌کنند و چیزی دست سهامدار را نخواهد گرفت. می‌توان در این باره داراها را نیز مثال زد.» او اضافه می‌کند: «با این حال استقبال می‌کنیم که این باشگاه‌ها عرضه و شفاف شوند و سهامدار بتواند روی عملکرد آنها و صورت‌های مالی نظارت کند. باشگاه‌های فوتبال هم بنگاه هستند و مشمول همان فرآیندها هستند، اما تا وقتی که درآمدهای این دو باشگاه شفاف نشود که قرار است از چه محلی درآمد کسب کنند، خرید آنها برای سهامدار هیچ فایده‌ای نخواهد داشت!»
تفاوت عرضه سرخابی‌ها با واگذاری تراکتورسازی
تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه با اشاره به اظهارات امام‌جمعه موقت تهران درباره ایجاد محدودیت برای خریداران سهام سرخابی‌ها اظهار می‌کند: «فکر می‌کنم آقای ابوترابی موضوع را کاملا متوجه نشده‌اند. شاید تجربه تلخ واگذاری تراکتورسازی این ذهنیت را ایجاد کرده است. در واگذاری تراکتورسازی شاهد آن بودیم که باشگاه به مجموعه‌ای واگذار شد که در نهایت باشگاه را با بدهی تحویل داد و تنها برای معافیت‌های مالیاتی بهره بردند و بعد باشگاه را رها کردند، اما مساله این است که واگذاری به شکل مزایده است که به این نتیجه می‌انجامد. اما واگذاری سرخابی‌ها قرار است در بازار سرمایه صورت بگیرد. بر این اساس افراد سهام را از روی تابلو می‌خرند و دیگر نمی‌توان معین کرد که چه کسی سهام را بخرد و چه کسی نخرد. در دنیا هم این طور نیست. اینها شرکت‌های سهامی عام هستند و به صورت خرد یا بلوکی سهام آنها روی تابلو عرضه می‌شود. دولت سهم خود را روی تابلو می‌گذارد و هر کسی خواست برمی‌دارد. ضمن اینکه چون این شرکت‌ها سهامی عام می‌شوند بلایی که سر تراکتور آمد سر این باشگاه‌ها نمی‌آید، زیرا فرآیند واگذاری شفاف است و روی تابلو معامله می‌شوند. اگر بخواهیم در مورد صحبت‌های آقای ابوترابی مصداقی صحبت کنیم و بگوییم که منظور ایشان پرهیز از تجربه واگذاری تراکتور بوده است، می‌توان گفت که واگذاری از طریق بازار سرمایه بسیار مشخص و شفاف است و تاکنون در فرآیند واگذاری‌ها از مسیر بازار سرمایه چنین مشکلی پیش نیامده است.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
