روس‌ها در دام
به گزارش جهان صنعت نیوز: اصولگرایان از آنجایی که برد پوتین را حتمی می‌دانند، خود را رسما در ارتش او قرار داده و از یک سو با معرفی اوکراین به عنوان نماد اعتماد به غرب، به رقیب سیاسی خود در داخل طعنه می‌زنند. از سوی دیگر هم به سایر کشورهای دنیا که موضعی برخلاف میل آنها گرفته‌اند، هشدار می‌دهند که تا دیر نشده به فکر بوده و با اصلاح مواضع خود، جای بهتری در دنیای بعد از این جنگ برای خود انتخاب کنند!
در مقابل اصلاح‌طلبان چنان در محکوم کردن جنگ و تجاوز نظامی به خاک یک کشور دیگر پیش می‌روند که یادشان می‌رود دست ایران به واسطه مذاکرات احیای برجام که هم‌اینک هم در وین جاری است، زیر سنگ روس‌ها است و روی حمایت‌های آنان حساب شده است. بگذریم از نگاه به شرقی که با تغییر دولت در ایران حاکم شده و نزدیکی و صمیمیتی که برقرار است و آقایان را در اتخاذ موضع علیه روسیه به رودربایستی می‌اندازد.
مجادله رسانه‌ای
بروز و ظهور این بگومگو و اختلاف‌نظر بین طیف‌های مختلف سیاسی را در فضای مجازی و رسانه‌ای شاهدیم. مثلا «کیهان» تیتر می‌زند «اوکراین ۴۸ ساعت هم دوام نیاورد!» و بعد می‌نویسد: «آمریکا باز پشت متحدش را خالی کرد، غربگراها عبرت بگیرند» یا «فرهیختگان» کاریکاتوری می‌کشد که نشان دهد زلینسکی در حال سقوط است و بایدن نیز اگرچه لباس سوپرمن پوشیده اما وضعیت بهتری ندارد! «شهروند»، «وطن امروز»، «صبح نو» و «خراسان» و… هم در همین راستا عمل می‌کنند؛ یکی سابقا کمدین بودن رییس‌جمهور اوکراین را به سخره می‌گیرد و دیگری فرصت را مناسب می‌بیند که بر اهمیت افزایش موشک‌ها تاکید کند!
در مقابل «شرق» تجمعات مقابل سفارت‌ها در تهران را مرور می‌کند تا معلوم شود که در ایران مردم با اوکراین هم‌دردی می‌کنند اما مجوز برگزاری تجمع ندارند. یا «زیباکلام» جلد روزنامه‌های اصولگرا را در اینستاگرام خود منتشر کرده و به جای آنها از مردم اوکراین عذرخواهی می‌کند.»
توصیه‌های عجیب
از آنجایی که شرح این مجادله جناحی فایده‌ای ندارد، از آن عبور می‌کنیم. نکته محل تامل اما توصیه‌های اصولگرایان است. توصیه آنها به جریانات داخلی و اصلاح‌طلبان این است که از وضعیت اوکراین عبرت گرفته و دست از غرب‌گرایی بردارند. جدای از اینکه اتهام غرب‌گرایی چقدر وارد است یا اینکه اعتماد به غرب واقعا چقدر زیان دارد؛ باید پرسید که اگر بنا به عبرت گرفتن است، چرا نباید به تجربه تاریخی روابط ایران با روسیه نگریسته و از آن هم عبرت گرفت؟
توصیه دیگر آنها اما بر این اساس که روسیه برنده این میدان خواهد بود. شاهد اینکه عبدالله گنجی مدیرمسوول همشهری در توئیتر خود نوشته: «اگر برنده جنگ اوکراین (جنگ روسیه و غرب) منجر به دستاوردهای جدی برای روسیه شود و قدرت او را جهانی جلوه دهد؛ کشورهایی که وسط لحاف هستند (مصر، ترکیه، صهیونیست‌ها و…) در دو قطب‌بندی جدید مجبورند خود را مجدد جایابی کنند. اگر تحریم روسیه حداکثری باشد چین مامور بی‌اثر کردن آن خواهد شد. تنش جدید.»
اطمینان خاطری که آقایان به ظفرمندی پوتین در این کارزار دارند اما از نظر کارشناسان و تحلیلگران محل تردید است، لذا باید پرسید که واقعا ایران در این میانه جایابی دقیقی کرده است؟
اشتباه استراتژیک
پیرمحمد ملازهی تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» به این سوالات پاسخ داده است. او در انتقاد از موضع ایران در قبال حمله روسیه به اوکراین پرداخت و گفت: «ایران به نظر من در این قضیه اشتباه استراتژیکی مرتکب شد چون حمایت از اشغال یک کشور تحت هر عنوانی که باشد، درست نیست. ضمن اینکه رویه آقای پوتین به نحوی است که هیچ تضمینی وجود ندارد تا در بلند‌مدت خود ایران هم به همین سرنوشت دچار نشود.»
وی در پاسخ به اینکه «موضع رسمی و اعلامی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از پوتین نبود اما این برداشت ایجاد شده که ایران از روس‌ها حمایت می‌کند، چطور باید این برداشت را اصلاح کرد، آیا لازم است که ایران رسما اقدام روس‌ها را محکوم کند؟» گفت: «محکوم کردن اقدامات روسیه برای ایران دشوار است و شاید واقع‌بینانه نباشد چون ایران درگیر مذاکرات هسته‌ای است و حمایت روسیه هم برایش خیلی مهم است اما اگر سیاست طالبان و افغانستان را در این قضیه ببینیم، مشخص می‌شود که ایران واکنش مناسبی نداشته است. طالب که هیچ تجربه سیاسی هم ندارد موضعی گرفت که می‌توان گفت از موضع ایران مثبت‌تر است. صحبت آقای رییسی با پوتین بلافاصله بعد از این حمله به دنیا این پیام را می‌دهد که ایران از روسیه حمایت می‌کند. درست است که ایران رسما از روسیه حمایت نکرده اما واقعیت این است که ایران، سوریه و حوثی‌های یمن به نحوی از روسیه حمایت کردند و تلقی دنیا این است که ایران در کنار پوتین است. اصلاح آن هم با محکوم کردن و اینها نیست. بهترین راه به نظرم ایجاد تعادل در روابط ایران با شرق و غرب است. اگر بر اساس منافع ملی و نه مسائل ایدئولوژیک و ضدیت با غرب عمل شود، می‌توان به این نتیجه رسید.»
روسیه در دام
ملازهی درباره اینکه «نگاه جریان اصولگرا مبنی براینکه جنگ اوکراین در نتیجه اعتماد به غرب بوده و باید از آن عبرت گرفت، چقدر درست است؟» گفت: «اصولگرایان بر ضرورت عدم اعتماد به غرب تاکید کردند و وضعیت فعلی اوکراین را مثال می‌زنند. این مساله مهم و روشن است که غربی‌ها به خاطر اوکراین یا هر کشور دیگری وارد جنگی که آینده آن مشخص نیست، نخواهند شد. آنها منافع‌محور عمل می‌کنند. اما روس‌ها هم بدتر از آنها هستند و باید این را در نظر داشت. به نظر من بهترین سیاست برای ایران بی‌طرفی بود اما متاسفانه نتوانستند ارزیابی درستی از شرایط منطقه و جهان داشته باشند.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی تحلیل گروهی که معتقدند روسیه برنده این جنگ خواهد بود و در قامت یک ابرقدرت جهانی ظاهر می‌شود را رد کرد و با اشاره به اینکه «وضعیت به نحوی نیست که فکر کنیم حتما روس‌ها برنده این جنگ هستند» گفت: «به نظر من روس‌ها در دام افتاده‌اند. شاید در کوتاه‌مدت برنده باشند اما نمی‌توان اطمینان داشت که آنها برنده جنگ با اوکراین هستند. همین حالا در اوکراین یک جنگ چیرکی علیه روس‌ها در حال شکل‌گیری است و اگر اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها سلاح‌های موثری در اختیار گروه‌های مختلفی که مقاومت می‌کنند، قرار دهند روس‌ها نمی‌توانند کاری پیش ببرند، حتی اگر بتوانند دولت را ساقط کنند و یک دولت دست‌نشانده روی کار بیاورند با همان سرنوشتی روبه‌رو می‌شوند که اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان داشت.»
لزوم واقع‌بینی
وی افزود: «در این شرایط سیاست واقع‌بینانه و تامین‌کننده منافع ملی ایران قرار گرفتن در کنار پوتین نبود. لازم است که این رویکرد در آینده اصلاح شود تا کمتر ضرر کنیم اما واقعیت این است که این نگاه در بعضی مسوولان وجود دارد که چون اوکراین به غرب اعتماد کرده و غرب پشت اوکراین را خالی کرده، کار به اینجا رسیده است. در جاهای دیگر هم همین طور است، غربی‌ها به خاطر یک کشور دیگر جنگی را که ممکن است به جنگ هسته‌ای هم برسد، راه نمی‌اندازند. به خصوص که پوتین شخصیت خاصی دارد و نمی‌توان روی او حساب کرد.»
به این ترتیب، روشن است که واقع‌بینی حلقه مفقوده اغلب موضع‌گیری‌های داخلی است. نه اصولگرایانی که پوتین را برنده و خود را شریک شادی او می‌دانند و نه اصلاح‌طلبانی که انتظار دارند، جمهوری اسلامی ملاحظات سیاسی و سیاست خارجی خود را کنار بگذارد و رودر روی پوتین بایستد؛ به قدر کافی واقع‌بین نیستند. مجادله‌ای که هم در رسانه‌ها و حساب‌های کاربری خود در فضای مجازی راه انداخته‌اند، متاثر از همین نقیصه است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :