«گو» روستایی با خانه‌های توپی‌شکل

به گزارش جهان صنعت نیوز:  خانه‌های اهالی این روستای کوچک از حصیر ساخته شده و آداب و رسوم آنها از صنایع‌دستی که در خانه‌هایشان به کار می‌برند تا جزئیات سبک زندگی‌شان بسیار جالب توجه است.

دوری ساکنان «گو» از مناطق شهری و ارتباط کم آنها با شهرهای بزرگ سبب شده تا فرهنگ این مردم دست‌نخورده باقی بماند و همین امر این روستای کوچک را به مقصد مناسبی برای طرفداران گردشگری قومی تبدیل کرده است.

در این شماره «جهان‌صنعت» سعی می‌کنیم شما را هرچه بیشتر با ویژگی‌های فرهنگی و قومی و جاذبه‌های گردشگری روستای گو شهرستان کنارک استان سیستان‌وبلوچستان آشنا کنیم.

کلبه‌های توپی‌شکل روستا

در نگاه اول کلبه‌های روستای «گو» با سقف‌های مدورشان آدم را به یاد «ایگلو» یا همان خانه‌های اسکیمویی می‌اندازند. البته کلبه‌های روستای «گو» بزرگ‌ترند و سقف آنها هم به جای یخ از شاخه‌های نخل و حصیر ساخته شده است. در زبان بلوچی به این خانه‌های مدور حصیری به سبب شکل ظاهری‌شان «تیپ» می‌گویند که معنای آن توپ است.

حصیرهای به کاررفته در سقف «تیپ» به خوبی ساکنان آن را در برابر آفتاب سوزان سیستان‌وبلوچستان محافظت می‌کند. داخل کلبه‌های روستا معمولا با آویزها و تزئینات دستبافت و رنگارنگ آذین شده است و در محیط دور آن نیز زیرانداز و بالشت‌های رنگی برای نشستن و استراحت فراهم است.

در تیپ یا همان کلبه‌های حصیری روستای گو خبری از فرش‌های ماشینی نیست. در این روستا زنان شاخه‌های سفت و خشک نخل‌های وحشی را با ظرافت هرچه تمام‌تر به هم گره زده و فرشی از جنس طبیعت می‌بافند و به عنوان زیرانداز در تیپ‌هایشان پهن می‌کنند.

نخل‌های زینتی کوتاه در بیابان‌های بلوچستان بسیار به چشم می‌خورند. در گویش محلی به این نخل‌های وحشی «پیش» می‌گویند. وجود این نخل‌های وحشی باعث شده از سالیان دور بافت مصنوعات حصیری در این منطقه مورد توجه قرار گیرد.

حصیربافی یکی از صنایع‌دستی روستای گو و در دیدی وسیع‌تر کل استان سیستان‌وبلوچستان است که قدمتی طولانی دارد و با زندگی مردم این استان آمیخته شده است.

هنر حصیربافی البته تنها هنر مردمان بلوچ نیست بلکه آنها لباس‌های زیبایی را نیز با هنری که از اجدادشان یاد گرفته‌اند درست می‌کنند که بسیار جالب توجه است.

لباس مردم بلوچ

پوشش مردان و زنان بلوچ بسیار ساده است و البته طوری ساخته شده که برای اقلیم و آب و هوای گرم سیستان‌وبلوچستان بسیار مناسب است.

مردان بلوچ معمولا یک پیراهن بلند و شلوار گشاد و بسیار پرچین می‌پوشند و دستار یا لنگی نیز بر دور سر خود می‌پیچند که اغلب سفیدرنگ است.

کفش یا پاپوش مردان بلوچ نیز سواس نام دارد. کف و روی این صندل از برگ نوعی درخت خرما ساخته می‌شود. در روستای «گو» اکثر مردان همین سواس‌ها را به پا دارند که غالبا خودشان آنها را درست می‌کنند.

لباس‌های زنان بلوچ اما جزئیات بیشتری نسبت به لباس مردان دارد و اینجاست که هنر بلوچ خودنمایی می‌کند. در دوخت و تزئین لباس‌های زنانه بلوچی از هنر منحصر‌به‌فرد سوزن‌دوزی و پریوار‌دوزی بلوچ استفاده می‌شود.

هنر سوزن‌دوزی روی پیش‌سینه، سر‌آستین، جیب بلند در جلو و همچنین حاشیه شلوار انجام می‌شود و نقوشی هنرمندانه را ثبت می‌کند.

در روستای گو زنان خود کار سوزن‌دوزی و تزئین لباس‌ها را انجام می‌دهند و نقش‌های هنرمندانه‌ای را بر لباس‌ها می‌نشانند.

جالب است بدانید رنگ و نقش این تزئینات سوزن‌دوزی شده در مناطق مختلف بلوچستان تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. دستار زنان بلوچ نیز روسری مستطیل‌شکلی است که توسط هنر بلوچی و پریوار‌دوزی تزئین می‌شود. زیورآلات دست‌ساز بلوچی که با هنر‌های سنتی و اصیل بلوچستان ساخته می‌شوند تکمیل‌کننده لباس زنان این خطه است.

استفاده از رنگ‌های متنوع فقط مختص به لباس زنان بلوچ نیست بلکه حتی رختخواب‌های این مردم نیز از رنگ‌های روشن و متفاوت تهیه می‌شود. برخی بر این باورند که تنوع رنگی لباس و سایر جنبه‌های زندگی در بلوچستان به دلیل طبیعت یکرنگ و خاکی منطقه است و در واقع تلاش سازندگان آن محصولات هنری این بوده که با بازی رنگ زیبایی بصری و تفاوت را رقم بزنند.

آداب و سنن اهالی روستا

زبان اهالی روستای «گو» بلوچی است. جالب است بدانید که زبان بلوچی با زبان‌های تاتی، کردی، گیلکی و تالشی نزدیکی زیادی دارد ویکی از زبان‌های ایرانی شمال باختری محسوب می‌شود.

اکثر ساکنان روستای گو یا کار دامداری کرده و یا در نخلستانی که در نزدیکی روستاست کار می‌کنند.

اهالی این روستای بلوچ‌نشین آداب و رسوم جالب توجهی دارند از جمله آنکه حتما پیش از صرف غذا آفتابه و لگن می‌آورند تا پیش از صرف غذا همه دست‌هایشان را بشویند و البته براساس سنت رایج خوردن غذا هم با دست انجام می‌شود و خبری از قاشق و چنگال نیست.

یکی از غذاهای روستای گو که بیشتر برای مهمانی‌ها درست می‌کنند «نارشت» است که همراه برنج سرو می‌شود و معمولا از سیب زمینی، مرغ محلی، آب و روغن تهیه مى‌‌شود. در این روستا به جای لیوان از کاسه‌های فلزی برای خوردن آب استفاده می‌شود که در زبان بلوچی به آن «معدن» می‌گویند. ظروف غذای اهالی گو استیلی است و روی آنها نقش‌های هنرمندانه‌ای ثبت شده است. این ظروف معمولا وارداتی هستند و از پاکستان وارد کشور می‌شوند.

یکی از جنبه جدایی‌ناپذیر زندگی مردم گو موسیقی سنتی بلوچی است که نوای آن در مراسم عروسی و بزم و در زمان غم و شادی شنیده می‌شود.

در این منطقه ‌سازی بادی به نام «دونلی» رواج دارد که از دو نی متصل به هم ساخته شده و نوازنده با دمیدن همزمان در این دو نی آواهای جان‌نوازی شبیه به موسیقی‌های هندی و پاکستانی را ایجاد می‌کند. در روستای «گو» خبری از تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی نیست و به همین علت در بعضی از شب‌ها اهالی روستای با نواختن دونلی و دست زدن خود را سرگرم می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های جالب توجه بلوچ‌ها به طور عام و ساکنان روستای «گو» به شکل خاص، احترامی است که برای گیاهان و حیوانات قائل هستند و همین امر باعث شده این مردمان ارتباط نزدیک و مسالمت‌آمیزی با طبیعت اطرافشان داشته باشند.

در نهایت باید گفت که کمبود امکانات رفاهی، نبود جاده ماشین‌رو و نبود معلم زن برای آموزش به دختران روستای «گو» بزرگ‌ترین مشکلات این روستا هستند که با رفع شدن این مشکلات می‌توان امیدوار بود وضعیت زندگی در این روستا بهبود یافته و در مرحله بعد به یک مقصد گردشگری پرطرفدار تبدیل شود.

دوستداران فرهنگ اقوام ایرانی در داخل و خارج کشور بدون شک مشتاق آشنایی با فرهنگ و سنن این مردمان بلوچ هستند و چنانچه زیرساخت‌های اولیه برای گردشگری در این روستای متفاوت فراهم شود می‌تواند هم برای اهالی روستا درآمدزا باشد و هم حرکت چرخ صنعت گردشگری را در بلوچستان اندکی تندتر کند.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنی