احتمال توافق در وین بیشتر از شکست

به گزارش جهان صنعت نیوز:   مقامات غربی معتقدند که چند قدم بیشتر نمانده و ایران نیز همچنان اصرار دارد که توافق با تصمیمات سیاسی آمریکایی‌ها محقق می‌شود. پیش‌بینی آینده این مذاکرات کار سختی است اما تحلیلگران داخلی اغلب خوش‌بین هستند. مثلا قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین در وزارت خارجه معتقد است که حتی اگر در روزهای آتی به نتیجه نرسند، احتمال ادامه مذاکرات در دور دیگری وجود دارد.

* اخباری که از وین می‌رسد، موجب ترسیم چشم‌انداز روشنی نیست. شما وضعیت را چطور تحلیل می‌کنید؟

اختلافات و نکاتی باقی مانده که صراحتا اعلام نشده اما ظاهرا ایران به لغو تحریم اشخاص عالی‌رتبه و سپاه پاسداران تاکید دارد و شاید درباره اینکه چه کسی گام اول را بردارد، توافق نشده است. از طرف آمریکا هم مسائلی به‌جا مانده که قرار است مدیرکل آژانس انرژی اتمی در سفر به تهران به آن بپردازد و آن سه مرکزی که مدعی هستند باید تعیین وضعیت شود را مورد بازرسی قرار دهد. همین‌طور بحث سطح اورانیوم بالاتر از پنج درصد مطرح است. هیچ طرفی اعلام نکرده که موارد اختلافی چیست اما حدس می‌زنم که این موارد باشد.

به اضافه اینکه قضیه اوکراین و مناقشه غرب و روسیه هم شاید روی این، اثر گذاشته باشد. نمی‌گوییم که این مساله به صورت مستقیم روی مذاکرات اثرگذار است اما به صورت غیرمستقیم سبب می‌شود که ایران انتظار داشته باشد در این شرایط، دست طرف مقابل خالی‌تر از قبل از مناقشه باشد.

* فکر می‌کنید علت اینکه خبر دقیقی منتشر نمی‌شود، چیست؟ آیا این، نشانه نزدیک شدن به توافق است؟

ظاهرا توافق این بوده که تا وقتی مذاکرات به نتیجه نرسیده، طرفین از درز دادن اطلاعات به بیرون خودداری کنند تا طرف‌های ثالثی که ممکن است بر روند مذاکرات اثر بگذارند، فعال نشوند. ضمن اینکه طرف ایرانی در دادن اطلاعات، ضعیف عمل می‌کند و از این رو ما خیلی اطلاعات دقیقی نداریم.

در عین حال ممکن است که مسائل باقی مانده کاملا به تصمیمات سیاسی مرتبط باشد و در سطوح کارشناسی هر دو طرف ایرانی و آمریکایی شاید قادر به تصمیم‌گیری درباره آن نباشند. به این دلیل که مثلا برداشتن تحریم‌های غیرهسته‌ای مثل خروج نام سپاه از لیست سازمان‌های تروریستی به قانون کاتسا مربوط است و کنگره هم باید درباره آن نظر بدهد. همچنین مسائل دیگری وجود دارد که نیاز به تصمیم رییس‌جمهور آمریکا دارد و… واضح است که تا این مسائل حل‌وفصل نشود، آن توافقاتی که در جلسات شده و روی کاغذ آمده، مورد اطمینان نیست و هر لحظه ممکن است که توافق انجام شود یا نشود. در واقع اینجا نوعی نبرد بین اراده‌ها وجود دارد و مساله این است که کدام طرف اراده برای سریع‌تر رسیدن به توافق داشته باشد. این بازی که بین اراده‌ها وجود دارد، شاید رسیدن به توافق را قدری مشکل کرده باشد.

* طرف غربی در روزهای اخیر مدام تهدید کرده که اگر توافق حاصل نشود، سراغ راه‌های جایگزین می‌روند. فکر می‌کنید منظور از راه‌های جایگزین چیست؟

بحث افزایش تحریم‌ها و بردن پرونده ایران به شورای امنیت است. همچنین بحث اسنپ بک است و… آژانس هم گزارش داده که ایران از مرحله مورد نیاز برای ساخت بمب عبور کرده است لذا احتمالا یکی از راه‌های جایگزین آنها بردن پرونده ایران به شورای امنیت و فعال کردن مجدد تحریم‌های بین‌المللی است. البته شاید الان وقت مناسبی برای غربی‌ها نباشد لذا ممکن است که ضمن افزایش یک سری تحریم‌ها و برخی تهدیدات، به مذاکرات برای مدت دیگری ادامه دهند. یعنی در یک دور جدید مذاکرات قرار بگیریم تا شرایط تغییر کند. به هرحال به نظر می‌رسد که طرف ایران به نسبت قبل از بحران اوکراین شرایط را برای افزایش توقعات خود مناسب‌تر می‌بیند. شاید هم منتظر شود که سرنوشت آن وضعیت مشخص شود. بالاخره یک قمار است و این وضعیت ممکن است که به نفع یا به ضرر ایران تمام شود.

* با این اوصاف آینده این مذاکرات را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟

کار یک کارشناس پیش‌بینی شرایط نیست. ارزیابی من این است که شاید انتظارات طرف ایرانی تغییرکرده است. یعنی شاید در ابتدای بحران اوکراین وضعیت را به گونه‌ای دیده و الان به گونه‌ دیگری می‌بیند. لذا با تغییر شرایط، احتمال می‌دهم که تمایل طرف ایرانی برای توافق بیشتر شود و احتمال رسیدن به توافق بیشتر از احتمال شکست آن باشد. به هرحال جایگزینی غیراز برجام نیست. جایگزین آن برای ایران و طرف مقابل، رفتن به شورای امنیت و افزایش بحران‌هاست لذا طرفین سعی می‌کنند که در این وضعیت از افزایش بحران جلوگیری کنند. حتی اگر فعلا توافق حاصل نشود، مذاکرات را به صورت جسته و گریخته ادامه خواهند داد.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی