رونمایی از شهر موشکی با مصرف داخلی

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه *

همه شواهد نشان می‌دهد که توافق در شرف امضا است؛ حتی آزمایش موشکی و رونمایی از شهرهای پهپادی و موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. اولا برخلاف خیلی از مانورهای نظامی گذشته در ایران، این رونمایی جدید سپاه بیشتر مخاطب داخلی دارد تا خارجی. به این خاطر که تحریم‌هایی که قرار است برداشته شود، شامل تحریم‌های سپاه نیز می‌شود. ضمن اینکه دولت مستقر هم به سپاه نزدیک است و به عبارتی این توافق یک توافقی است که از سوی همان مخالفان برجام صورت می‌گیرد.

اما دلیل اینکه از این شهر موشکی درست در هنگامه سفر گروسی رونمایی می‌شود، این است که دغدغه‌هایی در ایران متاثر از تحولات اوکراین شکل گرفته مبنی بر اینکه هرگونه توافق، ممکن است سامان و قابلیت‌های دفاعی کشور را تضعیف کند. می‌دانیم که اوکراین در سال ۱۹۹۴ میلادی در بوداپست سومین زرادخانه دنیا را داشت که در توافقی که فدراسیون روسیه یعنی میرا‎ث‌دار ضعیف شوروی سابق با آمریکا و کشورهای غربی بست، تحویل داده شد. تضمین‌های امنیتی هم به اوکراین داده شد اما ما اکنون می‌بینیم که مورد حمله قرار گرفته است.

به نظر من ایران با این اقدام، یعنی رونمایی از شهرهای موشکی و پهپادی می‌خواهد نشان دهد که هرچند توافق در شرف انجام است، اما این توافق تضعیف‌کننده توان دفاعی ایران نیست چون توان دفاعی ایران متعارف است و بر بنیاد بمب هسته‌ای قرار نگرفته است. از ابتدا هم اینطور نبوده و ایران هم در عمل و هم در رویارویی‌های جدید با آمریکا، مثل سقوط پهپاد ایرانی و حمله به عین‌الاسد این را نشان داده است لذا این اقدام بیشتر مخاطب داخلی دارد و برای توجیه کسانی است که نگران هستند توافق با غرب در نهایت زیرپای ایران را از نظر دفاعی خالی می‌کند.

موضوع قابل توجه دوم، خود سفر آقای گروسی است. سفر گروسی عملا یک ضلع از دو ضلع اصلی توافق احیای برجام را مشخص می‌کند. یک ضلع لغو تحریم بود که شواهد نشان می‌دهد درباره آن توافق شده است. ضلع دوم مسائل هسته‌ای است که ایران سعی می‌کند با سفر گروسی پرونده PMD و مسائل احتمالی را کاملا ببندد تا پرونده ایران از دستور کار اضطراری شورای حاکم خارج شود و یک روند عادی به خود بگیرد که در نهایت هر مساله‌ای یک گشایش منفی در حوزه دیپلماسی رسمی یا دیپلماسی عمومی علیه ایران ایجاد نکند. ضمن اینکه آژانس هم ادعا می‌کند وظیفه فنی دارد باید بررسی کرده و گام‌های ایران که بعد از خروج ترامپ از برجام برداشته شده را ارزیابی کند، همچنین باید قابلیت فنی اقدامات ایران را بررسی کرده و گزارش آن را تا خرداد ماه ارائه دهد.

مجموعه این شرایط نشان می‌دهد که نشانه‌های مثبت از توافق بیشتر است. ضمن اینکه ایران هم سعی کرده موضوع ایران را به عنوان یک پرونده هسته‌ای ببندد و زیربار برجام‌های جدید مثل برجام موشکی، منطقه‌ای یا حقوق‌بشری نرود. خیلی‌ها مطرح می‌کنند که ایران این را به عنوان یک واکنش به خواسته‌های منطقه‌ای دوستان آمریکا مطرح می‌کند که سعی دارند ایران در منطقه هم در سازوکاری حرکت کند که ناشی از دغدغه‌های آنهاست. می‌توان گفت که با وجود همه این شرایط، از سفر گروسی گرفته تا ادعاهایی که مطرح شده و رونمایی از دو شهر موشکی و پهپادی بیش از آنکه علامت‌های منفی مشاهده شود، علامت‌هایی از جدی شدن توافق در شرایط کنونی مشاهده می‌شود.

* رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم