بازی دوگانه غرب و ناتو

به گزارش جهان صنعت نیوز:  در شرایطی که حملات زمینی و هوایی نیروهای روسی به شهرهای اوکراین ادامه یافته است، ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهور این کشور از ناتو به دلیل عدم حمایت از ایده برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز خاک اوکراین به شدت انتقاد کرده و گفته اعضای این پیمان در قبال ادامه خونریزی‌ها مسوول هستند.

در چنین شرایطی انتظار می‌رفت ناتو و غرب به حمایت از اوکراین بپردازند، اما  غرب تا امروز به جز ترکیبی از ادعا، تحریم و تلاش‌های دیپلماتیک هیچ حمایتی از اوکراین نکرده است. همان طور که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و دبیرکل ناتو باوجود درخواست‌های مکرر ولودیمیر زلنسکی برای اعلام منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین با این اقدام مخالفت کردند. «نه» ناتو به ایجاد منطقه پرواز ممنوع و اعزام نیرو به اوکراین رییس‌جمهور این کشور را ناامید کرده است.

دبیرکل ناتو در پی نشست فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو این سازمان در بروکسل درباره حمله نظامی روسیه به اوکراین گفت که این سازمان منطقه پرواز ممنوع در اوکراین ایجاد نمی‌کند و هیچ برنامه‌ای برای اعزام نیرو نیز ندارد. ینس استولتنبرگ در نشست خبری خود ولادیمیر پوتین را به توقف فوری جنگ علیه اوکراین و خروج تمامی نیروهای روس از این کشور بدون هیچ پیش‌شرطی فرا خواند.

دبیرکل ناتو همچنین هشدار داد که وضعیت مرگ و ویرانی در اوکراین احتمالا در روزهای آینده وخیم‌تر خواهد شد. استولتنبرگ افزود: ما بخشی از این درگیری نیستیم و مسوولیت داریم که از تشدید و گسترش آن به خارج از اوکراین جلوگیری کنیم زیرا مخرب‌تر و خطرناک‌تر خواهد بود و افراد بیشتری متضرر خواهند شد.

در این میان، شارل میشل، رییس شورای اروپا اعلام کرده که اجرای منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین تصمیمی برعهده ناتو است، اما گامی بیش از حد است و خطر واقعی تشدید تنش و جنگ بین‌المللی سوم را در پی دارد. آمریکا هم با این درخواست اوکراین مخالفت کرده است.

پولیتیکو در یادداشتی دلیل عدم کمک‌های غرب به اوکراین و عدم اعلام منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین به منظور قطع دسترسی جنگنده‌های روسیه به این سرزمین نوشته «چنین دستوری خطرناک است و حتی اوباما هم در اوج درگیری‌ها در سوریه هیچ وقت آسمان سوریه را به منطقه پرواز ممنوع تبدیل نکرد، چرا که در صورت اعلان چنین دستوری، نیرو‌های هوایی کشور اعلام‌کننده منطقه پرواز ممنوع باید علیه هر نیرویی که قانون را نقض کند اقدام نظامی انجام دهند و در اینجا یعنی ماموریتی علیه جنگنده‌های روس.»

نشریه بریتانیایی گاردین نیز در یادداشتی به تحلیل واکنش‌های غرب در برابر حمله روسیه به اوکراین پرداخته و نوشته این بسته به تصمیم کشورهاست که ببینند آیا می‌خواهند به مقاومت اوکراین کمک کنند یا نه، اما چنین کمکی خطر زیادی دارد، چون پوتین در یک سخنرانی رسما به کشور‌های بیرونی هشدار داده که اگر دخالتی در این جنگ بکنند عواقبی در انتظارشان خواهد بود که تاریخ به خود ندیده. عباراتی که یادآور یک جنگ هسته‌ای است.

نشریه فارین‌افرز نیز در یادداشتی به قلم جان میرشیمر توضیح داده که بحران اوکراین در واقع زیر سر غرب است چرا که مثلث توسعه اتحادیه اروپا، توسعه‌طلبی ناتو و بسط دموکراسی عملا بر آتشی که زیر خاکستر در اوکراین بوده دمیده و راه‌حل این مشکل هم این است که آمریکا و متحدانش دست از غربی شدن اوکراین بکشند و در عوض اوکراین را به یک کشور خنثی حائل میان غرب و روسیه تبدیل کنند.

در کنار این لفاظی‌ها برخی کشور‌های غربی کمک‌های محدود و عمدتا غیرنظامی را روانه اوکراین کرده‌اند. لهستان به صورت زمینی سعی کرده کمک بشردوستانه به اوکراین ارسال کند. استونی و لتونی هم اعلام کرده‌اند که تانکر سوخت، موشک هدایت‌شونده ضد تانک جاولین و کمک‌های دارویی را در مرز‌های اوکراین به دست نیرو‌های اوکراینی برساند، با این حال همان وعده‌های ناتو که زلنسکی را به سمت تنش بیشتر سوق داد، هیچ کدام محقق نشده و نیروهای ناتو اکنون فقط در فاصله نزدیک نظاره‌گر حمله روسیه به اوکراین هستند و هیچ اقدامی نمی‌کنند!

زلنسکی به ناتو: هیچ کاری برای اوکراین نکردید

ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین در پیامی ویدئویی، نشست اخیر ناتو را در بحبوحه درگیری بین اوکراین و روسیه ضعیف خواند. زلنسکی گفت: اجلاس سران ناتو یک نشست ضعیف و یک اجلاس سردرگم بود؛ نشستی که نشان می‌دهد همه مبارزه برای آزادی در اروپا را هدف شماره یک نمی‌دانند. زلنسکی اعضای ائتلاف نظامی را متهم کرد که به روسیه چراغ سبز برای شروع گلوله‌باران شهرها و روستاهای اوکراین داده‌اند و افزود که ناتو کاری نکرد جز اینکه ۵۰ تن سوخت دیزل به اوکراین داد.

رییس‌جمهور اوکراین در یک ویدئوی فیس‌بوک گفت که اوکراینی‌ها بدون ترس علیه روس‌هایی که به کشورشان حمله کرده‌اند – و ادامه خواهند داد – جنگیده‌اند، اما بدون حضور ناتو در ۹ روز تاریکی قرار گرفته‌اند. زلنسکی گفت: ناتو با علم به اینکه حملات و پیامدهای جدید اجتناب‌ناپذیر است، عمدا تصمیم گرفت آسمان اوکراین را نبندد.

رییس‌جمهور از ناتو خواست تا به همه کسانی که به خاطر شما خواهند مرد، فکر کند. او گفت: آیا این اتحادی است که شما می‌ساختید؟ یک منطقه پرواز ممنوع، که برای جلوگیری از پرواز هواپیماهای دشمن به منطقه و حمله به اجرا گذاشته می‌شود، پشتیبانی هوایی روسیه را قطع می‌کند و پیشروی نیروهای روسی به سمت کی‌یف را کاهش می‌دهد.  زلنسکی گفت: نمی‌دانم می‌توانید از کشورهای ناتو محافظت کنید یا خیر». شما نمی‌توانید با یک لیتر سوخت، یک لیتر خون ما را بخرید.

فراخوان زلنسکی برای اعتراض علیه روسیه

همزمان، رییس‌جمهور اوکراین از طریق ویدئوکنفرانس در تجمعات مردم تفلیس، پاریس، لیون، براتیسلاوا، فرانکفورت، ویلنیوس و پراگ برای اعلام همبستگی با کی‌یف در برابر حملات روسیه شرکت کرد.

رییس‌جمهور اوکراین طی سخنرانی‌ای که روی پرده‌های بزرگ پخش شد، اعلام کرد: می‌خواهم به مردم اروپا بگویم که ساکت نمانید. از شما می‌خواهم به خیابان‌ها بیایید از اوکراین، تلاش‌ها و مبارزه ما حمایت کنید. او در یک سخنرانی تلخ و احساسی از ناتو به دلیل امتناع از اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین انتقاد کرد و گفت که با تشدید حملات هوایی روسیه، دستان روسیه را به طور کامل باز خواهد کرد.

زلنسکی در یک سخنرانی شبانه گفت: همه افرادی که از این روز به بعد می‌میرند به خاطر شما، به دلیل ضعف و عدم اتحاد شما نیز خواهند مرد. ائتلاف با امتناع از ایجاد منطقه پرواز ممنوع به بمباران شهرها و روستاهای اوکراین چراغ سبز نشان داده است.

زلنسکی با تاکید بر اینکه امروز ایستادگی اوکراین در برابر حملات روسیه برای اروپا حائز اهمیت فراوانی است، گفت: چرا که اگر اوکراین نتواند روی پاهای خود بایستد، اروپا هم نمی‌تواند بایستد. اگر ما سقوط کنیم، شما هم سقوط می‌کنید. بدین دلیل لطفا سکوت نکنید، بر این مساله چشم نپوشید. این پیروزی نور بر تاریکی و پیروزی آزادی بر برده‌داری خواهد بود. اگر ما پیروز شویم، به همان اندازه اروپا خوشبخت خواهیم بود. و اروپا به واسطه این پیروزی باشکوه، صلح‌آمیزتر خواهد شد.

وی تصریح کرد: برای حمایت از اوکراین به خیابان‌ها بیایید و اگر پیروز شویم، مطمئنم که با هم پیروز خواهیم شد، این پیروزی تمام جهان دموکراتیک خواهد بود، پیروزی آزادی ما، پیروزی نور در برابر تاریکی و پیروزی آزادی در مقابل بردگی خواهد بود. اگر پیروز شویم، ما هم به اندازه اروپا سعادتمند خواهیم بود و اروپا هم با این پیروزی شکوهمند به آرامش بیشتری دست خواهد یافت.

ترورهای نافرجام زلنسکی

این در حالی است که به نوشته روزنامه تایمز لندن، زلنسکی در هفته گذشته از سه تلاش برای ترور جان سالم به در برده است. از زمان وقوع حمله روسیه به اوکراین، ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهوری این کشور از چند پناهگاه در سراسر کی‌یف به فعالیت‌اش ادامه داده و پیشنهاد آمریکا برای ترک کشورش را رد کرده است. براساس گزارش تایمز، این مساله باعث شده تا وی در مقابل تلاش برای ترورش به وسیله تیم‌های ترور مورد حمایت کرملین آسیب‌پذیر باشد.

اولکسی دنیلف دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین به یک شبکه تلویزیونی اوکراینی گفت، عناصر ضدجنگ در سرویس امنیت فدرال روسیه نقش پررنگی در کمک کردن به خنثی‌سازی این توطئه‌ها علیه زلنسکی ایفا کرده‌اند.

رییس‌جمهوری اوکراین در یک سخنرانی گفت که وی هدف اول در تلاش‌ها برای مخدوش کردن سیاست اوکراین به واسطه از بین بردن رییس دولت است. او ادامه داد: ما نمی‌ترسیم، از هیچ چیز نمی‌ترسیم. در دفاع از کشور خود ترسی نداریم. ما از روسیه نمی‌هراسیم. مقام‌های آمریکایی ماه گذشته میلادی مدعی شدند که نیروهای روسی فهرست مرگی را از شهروندان اوکراینی تهیه کرده‌اند که آنها را یا از بین ببرند یا به اردوگاه‌های کار اجباری بفرستند.

براساس گزارش‌ها ادعا می‌شود که کرملین دو گروه جداگانه از مزدورانش را به کی‌یف اعزام کرده که این اقدامات را انجام دهند. براساس آن، یکی از این تیم‌ها به رهبری گروه واگنر است که یک گروه نظامی خصوصی مقاطعه‌کار به ریاست یوگنی پریگوژین متحد نزدیک ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه است که به سرآشپز پوتین معروف است. دیگری هم نیروهای چچنی هستند که توسط رمضان قدریف رییس دولت خودمختار چچن کنترل می‌شوند.

دنیلف همچنین روز سه‌شنبه گفته بود که تلاش برای ترور زلنسکی از سوی نیروهای چچن ناکام مانده و این گروه متلاشی شده است. یکی از مقام‌های آمریکایی نیز که خواست نامش فاش نشود، در گفت‌وگو با فارن‌پالسی مدعی شد: همان‌طور که در گذشته دیده‌ایم، انتظار داریم که روسیه تلاش کند تا از طریق سرکوب و تهدید دست به اقداماتی بزند.

وی ادامه داد: این اقدامات که در عملیات گذشته روسیه شامل قتل‌های هدفمند، آدم‌ربایی، ناپدید شدن اجباری، بازداشت و استفاده از شکنجه بوده است، احتمالا کسانی را که مخالف اقدامات مسکو هستند، از جمله مخالفان روسی و بلاروسی در تبعید در اوکراین، روزنامه‌نگاران و فعالان مبارزه با فساد، فعالان و جوامع آسیب‌پذیر مانند اقلیت‌های مذهبی و قومی را هدف قرار می‌دهند.

خطای محاسباتی پوتین در مورد اوکراین

محی‌الدین آتامان ستون‌نویس روزنامه ترکیه‌ای «صباح» در تحلیلی درباره حمله روسیه به اوکراین می‌نویسد: «اگرچه بسیاری از ناظران انتظار مداخله محدود در بخش جنوبی اوکراین از جمله منطقه دونباس و شبه‌جزیره کریمه را داشتند، روسیه هفته گذشته به کل اوکراین حمله کرد. نه غرب و نه روسیه انتظار چنین مقاومت شدیدی را از سوی دولت اوکراین و مردم آن نداشتند.

خوانش گفته‌های سیاستمداران غربی و دولت روسیه نشان می‌دهد که آنان رهبری سیاسی اوکراین را دست‌کم گرفته‌اند. تحولات پس از تهاجم نشان داد که دستیابی روسیه به اهدافش در اوکراین دست‌کم در بلندمدت آسان نخواهد بود. محاسبات نادرست روسیه و اعتماد بیش از حد به این محاسبات منجر به شرایط فعلی شد، زیرا روس‌ها انتظار داشتند تمام شهر‌های بزرگ اوکراین را در یک دوره بسیار کوتاه تصرف کنند. عوامل متعددی در ایجاد این وضعیت نقش دارند.

نخست آنکه ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه و دولت آن کشور به دو دلیل روانی و فرهنگی- تمدنی- نتوانستند حمله به اوکراین را توجیه کنند. از نظر روانی، اوکراینی‌ها قوی‌تر از روس‌ها هستند. رهبری روسیه نتوانست مردم و سربازان کشور خود را برای چنین تهاجمی آماده کند. به نظر می‌رسد که سربازان روس مشتاق جنگ نیستند، زیرا آنان هدف نبرد خود را نمی‌دانند. در جهتی معکوس، سربازان و مردم اوکراین متمرکزتر و مصمم‌تر هستند، زیرا می‌دانند که برای استقلال سیاسی و تمامیت ارضی کشورشان می‌جنگند. از نظر فرهنگی، اوکراینی‌ها شباهت‌های زیادی با مردم روسیه دارند. آنها از نظر دین (مسیحیت)، شاخه مذهبی (ارتدوکس)، قومیت (اسلاو)، زبان (زبان اسلاوی)، نژاد (به طور کلی سفید، چشم‌آبی و بلوند) و تمدن مشترک هستند.

به عبارت دیگر، آنها بسیار شبیه و در میان نزدیک‌ترین اقوام به مردم روسیه هستند. این اولین بار است که روسیه با ملتی می‌جنگد که ویژگی‌های مشترکی با آن دارد. بنابراین، همان طور که بسیاری از ناظران نیز توضیح داده‌اند توجیه حمله به اوکراین و کشتار اوکراینی‌ها برای روس‌ها بسیار دشوار است. هدف قرار دادن غیرنظامیان و مردم بی‌گناه اوکراین واکنش خشمگینانه افکار عمومی غرب را به دنبال داشته است.

عامل دوم شکست دولت روسیه در جلب افکار عمومی و عدم تسلط آن کشور بر عرصه اطلاعات است. روسیه نتوانست از قدرت تبلیغاتی خود در سطح مطلوب استفاده کند. کشور‌های غربی بر دانش اطلاعاتی درباره بحران تسلط یافته‌اند و نسخه اوکراینی داستان را منتشر کرده‌اند و قدرت تاثیرگذاری رسانه‌های روسی مانند «راشا تودی» و «اسپوتنیک» را محدود کرده‌اند. برعکس، کشور‌های غربی بر افکار عمومی روسیه تاثیر گذاشته‌اند. در نهایت، جهان پس از دیدن ساختمان‌ها و شهر‌های بمباران‌شده اوکراین روسیه را به عنوان مهاجم و متجاوز می‌شناسد.

عامل سوم، شکست‌های نظامی روی زمین و در حوزه میدانی است. روسیه گمان می‌کرد که کنترل کل اوکراین تنها چند روز به طول می‌انجامد. با این وجود، این اتفاق رخ نداد عمدتا به این دلیل که دولت اوکراین انتظار چنین اقدامی را از سوی روسیه داشت و خود را بر این اساس برای نبرد آماده کرده بود.

از سوی دیگر، تیپ‌های روسی بدون انجام اقدامات احتیاطی، تهاجم به اوکراین را از جهات مختلف آغاز کرده‌اند. دولت اوکراین از قدرت نظامی محدود خود بسیار هوشمندانه استفاده کرده است. اوکراینی‌ها برای یک جنگ فرسایشی آماده هستند، زیرا می‌دانند که هرچه جنگ طولانی‌تر شود ارتش روسیه بیشتر فرسوده می‌شود.

عامل چهارم آن است که پوتین از کشور‌های غربی انتظار همکاری و اتخاذ تدابیر موثر علیه مسکو را نداشت. با این حال، اعلان جنگ پوتین علیه اوکراین ثابت کرد که او اشتباه می‌کند و باعث تقویت جبهه غرب شد. نه تنها جی-۷ و ناتو، بلکه اعضای اتحادیه اروپا نیز تصمیم به تشدید صفوف اتحاد خود را گرفته‌اند. بسیاری از کشور‌های غربی پیش از اعلان جنگ از سوی پوتین در انجام اقدامات ضدروسی تردید داشته‌اند.

با این وجود، با تهاجم روسیه به اوکراین، تقریبا تمام کشور‌های غربی برای اتخاذ تدابیر مشخص علیه مسکو بسیج شده‌اند. حتی سوییس که از اواسط قرن هفدهم یک کشور بی‌طرف دائمی بود قصد دارد تحریم‌هایی را علیه روسیه اعمال کند. پس از افزایش تهدید روسیه، برخی از کشور‌های نسبتا میانه‌رو مانند آلمان نیز مجبور به اتخاذ موضع علیه مسکو شدند در حالی که برخی از کشور‌های بی‌طرف مانند فنلاند و سوئد اکنون به فکر پیوستن به ناتو هستند.

اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است که حمایت مالی هنگفتی را به اوکراین برای دریافت تسلیحات در جنگ با روسیه ارسال کند. کشور‌های غربی برای اتخاذ اقدامات موثر نظامی، سیاسی، اقتصادی و مالی و اعمال تحریم‌ها علیه روسیه متحد شده‌اند. به عبارت دیگر، پوتین در نهایت باعث شد بلوک غربی ضدتقویت شود. در پایان، پوتین در حال بازی کردن یک استراتژی مرزی با کشور‌های غربی است. او ریسک کرده و سطح تنش و درگیری در بحران اوکراین را تشدید کرده است. با این وجود، او با واکنش شدید غرب و جهان مواجه شده است. با توجه به اقداماتی که نه تنها از سوی دولت‌ها بلکه توسط سازمان‌های بین‌المللی انجام شده‌اند، روسیه در سطح بین‌المللی منزوی شده است.

به عنوان یک گام دیگر، با توجه به تهدید پوتین در مورد استفاده احتمالی از سلاح‌های استراتژیک و بازدارنده (هسته‌ای) که تاثیر آن غیرقابل تصور به نظر می‌رسد، واضح است که بسیاری از محاسبات روسیه در مورد اوکراین نادرست بوده‌اند. سرعت و جهت‌گیری کنونی رویداد‌ها در اوکراین نشان می‌دهند که روسیه منزوی، ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر از جنگ خارج خواهد شد.»

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی