یازدهمین روز حمله روسیه به اوکراین با نقض آتش‌بس کلید خورد/ماریوپل، شهر بی‌دفاع
به گزارش جهان صنعت نیوز: گزارش‌ها حاکی از وضعیت وخیم شهر بندری ماریوپل پس از حمله‌های گسترده نیروهای روسیه است. بمب‌های قدرتمند مناطق مسکونی در شهر چرنیهیف در شمال کی‌یف، پایتخت اوکراین را نابود کرده‌اند. ارتش روسیه همچنان استراتژی تنگ‌تر کردن دامنه محاصره اطراف شهرهای کلیدی اوکراین از جمله پایتخت را دنبال می‌کند و حمله‌های توپخانه‌ای ادامه دارد، اما کاروان طولانی خودروهای زرهی روسیه هنوز نتوانسته‌اند وارد کی‌یف شوند. آمار رسمی سازمان ملل حاکی از آن است که دست‌کم یک میلیون و ۴۰۰ هزار پناهنده در ۱۰ روز اخیر از اوکراین فرار کرده‌اند. بیمارستان‌های اوکراین مملو از کشته و زخمی‌های جنگ است و مردم در شهرهایی که حالا ارتش روسیه کنترل آنها را به دست گرفته با تکان دادن پرچم زرد و آبی اوکراین اعتراض می‌کنند.
لوران لیگوزا، مسوول هماهنگی سازمان پزشکان بدون مرز در اوکراین شامگاه شنبه با اشاره به ادامه محاصره و نبرد در ماریوپل شرایط این شهر بندری را فاجعه‌بار توصیف کرد. روسیه و اوکراین شنبه اعلام کردند برای خروج غیرنظامیان از مناطق جنگی آتش‌بس بشردوستانه برقرار می‌کنند. با این حال تنها ساعاتی پس از اعلام این تصمیم، دو طرف یکدیگر را به نقض آتش‌بس متهم کردند. روسیه رسما اعلام کرد حمله به این شهر را از سر گرفته است.
هماهنگ‌کننده پزشکان بدون مرز در اوکراین می‌گوید: «آب شهری ماریوپل قطع است و مردم برای تامین آب آشامیدنی مشکل جدی دارند. برق قطع است و سیستم‌های گرمایشی کار نمی‌کنند. کمبود مواد غذایی شروع شده و فروشگاه‌ها خالی هستند.»
از طرفی وادیم بویچنکو، شهردار ماریوپل نیز وضعیت این شهر را بسیار سخت توصیف کرد و گفت که این شهر زیر بمباران شدید بوده و از نظر وضعیت انسانی در بن‌بست است. ماریوپل، شهری بندری در جنوب اوکراین است که از پنج روز پیش در محاصره نیروهای روسی است. به گفته بویچنکو، بمباران‌های چند روز اخیر هزاران زخمی روی دست شهر گذاشته و نیروهای روسی از ورود مواد غذایی و دارو جلوگیری می‌کنند. او گفت: «شهر ماریوپل دیگر وجود ندارد.»
شهرداری ماریوپل گفت که عملیات خروج غیرنظامیان به دلیل نقض مکرر آتش‌بس به دست روسیه به تعویق افتاده است. در همین حال مسکو ملی‌گرایان اوکراینی را به جلوگیری از خروج غیرنظامیان و استفاده از وضعیت آتش‌بس برای تحکیم مواضع دفاعی خود متهم کرد.
این در حالی است که ولادیمیر پوتین هشدار داد که حاکمیت اوکراین در خطر است. او در یک سخنرانی در جمع کارکنان شرکت هواپیمایی ایرفلوت گفت: «اگر اوکراینی‌ها به کاری که می‌کنند، ادامه دهند آینده حاکمیت اوکراین را زیر سوال می‌برند.» پوتین افزود: «اگر این اتفاق بیفتد، مسوولیت کامل آن بر عهده خودشان خواهد بود.»
ارتش اوکراین در گزارش روزانه خود از تمرکز روسیه بر پایتخت این کشور و ادامه حملات مسکو علیه خارکف و میکولایف خبر داد. این بیانیه همچنین از ادامه تلاش روسیه برای ایجاد یک معبر زمینی با شبه‌جزیره کریمه خبر داد. طبق این گزارش که توسط ستاد کل نیروهای مسلح اوکراین منتشر شده، هواپیماهای فرودگاهی در خاک بلاروس در حملات هوایی به زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی کی‌یف و ژیتومیر شرکت داشتند. ارتش روسیه با استناد به اطلاعات نهاد اطلاعات داخلی خود افزود که نیروهای روسی همزمان با تلاش برای سازمان‌دهی مجدد نیروهای خود، قصد دارند نیروگاه برق آبی شهر کانیو را تصرف کنند.
گفت‌وگوی تلفنی روسای‌جمهور آمریکا و اوکراین
در این میان، کاخ سفید دیروز جزئیات تماس تلفنی ۳۲دقیقه‌ای جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی وی را فاش کرد. کاخ سفید اعلام کرد، بایدن در جریان تماس خود با زلنسکی، بر اقدامات جاری واشنگتن، متحدان، شرکا و بخش خصوصی برای افزایش هزینه‌های روسیه تاکید کرد.
بایدن گفت که از نزدیک با کنگره همکاری می‌کند تا بودجه بیشتری برای اوکراین در مواجهه با تهاجم روسیه اختصاص داده شود، زیرا دولت او می‌خواهد کمک‌های امنیتی، بشردوستانه و اقتصادی به اوکراین را افزایش دهد.
بایدن در تماس با همتای اوکراینی خود نگرانی‌اش را در مورد حمله ادعایی روسیه به نیروگاه هسته‌ای اوکراین تکرار کرد و از مهارت و شجاعت اپراتورهای اوکراینی که رآکتورها را در شرایط ایمن نگه داشتند تمجید کرد.
دو رهبر همچنین در مورد مذاکرات اخیر بین روسیه و اوکراین گفت‌وگو کردند. بایدن در تماس خود با زلنسکی از تصمیم ویزا و مسترکارت برای تعلیق فعالیت خود در روسیه استقبال کرد. ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین هم در توئیتی نوشت که با جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا در مورد مسائل امنیتی، حمایت مالی از اوکراین و ادامه تحریم‌ها علیه روسیه گفت‌وگو کرده‌اند.
زلنسکی در توئیتر نوشت: به عنوان بخشی از گفت‌وگوهای در حال انجام، گفت‌وگوی جدیدی با رییس‌جمهور ایالات متحده داشتم تا درباره موضوعات امنیتی، حمایت مالی از اوکراین و ادامه تحریم‌ها علیه روسیه گفت‌وگو کنیم.
این در حالی است که به گفته قانونگذاران مطلع در واشنگتن، رییس‌جمهوری اوکراین شنبه با بیش از ۳۰۰ تن از اعضای کنگره آمریکا صحبت کرده و به آنها التماس کرد تا واردات نفت از روسیه را تحریم کرده و جنگنده‌های بیشتری برای کی‌یف بفرستند.
به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، این جلسه از طریق برنامه «زوم» انجام شد و اولین مرتبه از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه بود که ولودیمیر زلنسکی، با اعضای دو مجلس کنگره آمریکا (سنا و مجلس نمایندگان) صحبت می‌کرد.
به گفته قانونگذاران آمریکایی مطلع، زلنسکی در جریان این تماس به شدت جسورانه صحبت کرد. او به این قانونگذاران گفت که ممکن است این آخرین باری باشد که او را زنده می‌بینند. او ماه گذشته هم در رایزنی با رهبران اتحادیه اروپا اظهارات مشابهی مطرح کرده بود.
زلنسکی لیست بلندبالایی از درخواست‌هایش را مطرح کرد، از جمله ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین. دولت‌های غربی اما بارها این ایده را رد کرده و آن را غیرممکن دانسته‌اند. آنها اشاره می‌کنند که با چنین تصمیمی، خطر درگیری مستقیم میان ناتو و نیروهای روسیه به وجود می‌آید.
جیم هایمز، از دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا با اشاره به زلنسکی گفت: او قدرتمند ایستاده است اما برای کمک بیشتر التماس می‌کرد؛ هواپیما، تحریم نفت، ادامه کمک نظامی. همچنین سناتور دن سالیوان جمهوریخواه گفت که زلنسکی به قانونگذاران آمریکایی تاکید داشت، تحریم نفت روسیه حتی قدرتمندتر از بیرون کردن برخی از بانک‌های روسیه از سیستم مالی سوئیفت است.
طی روزهای گذشته، جمهوریخواهان و دموکرات‌های آمریکایی فشار را بر کاخ سفید بیشتر کرده‌اند تا واردات محصولات انرژی از روسیه را منع کنند، آن هم در شرایطی که کارشناسان معتقدند چنین حرکتی عمدتا نمادین خواهد بود.
به گفته قانونگذاران مطلع، ولودیمیر زلنسکی همچنین در تماس روز شنبه بر لزوم دریافت هواپیماها و پهپادهای بیشتر در صورت عدم ایجاد منطقه پرواز ممنوع تحت رهبری ناتو تاکید می‌کرد. این درخواست پس از آن مطرح می‌شود که لهستان، بلغارستان و اسلواکی گفتند جنگنده به اوکراین اعزام نخواهند کرد.
بن ساسه، سناتور جمهوریخواه آمریکایی پس از این جلسه در بیانیه‌ای گفت: پیام زلنسکی ساده است؛ یا آسمان را ببندید، یا هواپیما بدهید. اجازه بدهید درباره موضع خودمان شفاف‌سازی کنم؛ منطقه پرواز ممنوع به معنای آن است که خلبان‌های آمریکایی وارد جنگ با جنگنده‌های روسیه و پدافندهای هوایی شوند و این نبردی میان قدرت‌های هسته‌ای است که ممکن است به سرعت از کنترل خارج شود. ایالات‌متحده قطعا باید برای اوکراینی‌ها هواپیما، بالگرد و وسایل هوایی بدون سرنشین بفرستد.
همچنین سناتور چاک شومر، رهبر اکثریت دموکرات در گفت‌وگو با زلنسکی قول داد که او و سناتور میچ مک‌کانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه آمریکا با جدیت روی تلاشی دوحزبی برای تایید فوری ۱۰ میلیارد دلار بسته کمکی به اوکراین که دولت بایدن درخواست آن را داده کار کنند.
چاک شومر در بیانیه‌ای گفت: رییس‌جمهور زلنسکی نومیدانه التماس می‌کرد که کشورهای شرق اروپا هواپیماهای ساخت روسیه را در اختیار اوکراین قرار دهند. به شدت به اینگونه هواپیماها نیاز هست. و من هر آنچه بتوانم برای کمک به این دولت برای تسهیل انتقال آنها کمک می‌کنم.
در جریان این تماس، زلنسکی همچنین از دولت‌های غربی تقاضا کرد که تحریم‌های بیشتری علیه روسیه وضع کنند. به گفته دو منبع مطلع، او در صحبت‌هایش همچنین به شکل گلایه‌مندی گفت که اگر تحریم‌هایی که اکنون دولت بایدن و دیگر دولت‌های غربی اعمال کرده‌اند در پاییز به اجرا در می‌آمد، روسیه به اوکراین حمله نمی‌کرد.
ورود موشک‌های جاولین و استینگر به اوکراین
همچنان که آمریکا و متحدان اروپایی آن تلاش‌های خود را برای تقویت ارتش اوکراین در نبرد با ارتشی بسیار مجهزتر افزایش می‌دهند، حدود ۱۴ هواپیمای ترابری بزرگ مجموعه‌ای از موشک‌های ضدتانک جاولین، راکت‌اندازها، تفنگ و مهمات را به فرودگاهی در نزدیکی مرز اوکراین منتقل کردند.
به نوشته نیویورک تایمز، مشاور ارشد نظامی «جو بایدن» رییس‌جمهور آمریکا در سفری از پیش اعلام‌نشده، به بازرسی از این عملیات انتقال تسلیحات پرداخته و با نیروها و پرسنل متعلق به ۲۲ کشور جهان ملاقات کرد؛ کسانی که شبانه‌روزی برای تخلیه محموله‌های تسلیحاتی که قرار است به صورت زمینی به نیروهای اوکراینی فرستاده شوند، کار می‌کنند.
این تسلیحات آمریکایی که شامل موشک‌اندازهای جاولین و نیز سلاح‌های کوچک و مهمات هستند، بخشی از یک بسته ۳۵۰ میلیون دلاری کمک‌های تسلیحاتی هستند که بایدن چند روز قبل مجوز ارسال آن را صادر کرد. یک مقام گفت که ظرف دو روز، محموله‌ها در فرودگاهی نزدیک مرز اوکراین با قابلیت پردازش ۱۷ هواپیما در روز فرود آمدند. به گفته این مقام، این روند در ابتدا به شکل قطره‌چکانی- با ورود تنها دو یا سه هواپیما در روز- به راه افتاد اما اکنون با ورود ۱۴ محموله تنها به یک فرودگاه تبدیل به یک جریان ثابت شده است.
مقامات آمریکایی گفتند که این تسلیحات، تجهیزات و سایر اقلام جنگی مرتبط با آن ابتدا به کشورهای همسایه اوکراین مانند لهستان و رومانی منتقل شده و سپس از طریق زمینی به غرب اوکراین و نزد فرماندهان با هدف توزیع در سراسر این کشور ارسال شده است.
عاقبت جنگ چه خواهد شد؟
تحلیلگران در سراسر جهان روی این نکته اتفاق نظر دارند که داخل شدن به یک جنگ، نسبتا آسان است، اما خروج از آن بسیار پیچیده و غیرخطی است. در واقع شما ممکن است به تصمیم خودتان وارد جنگی شوید، اما پایان دادن به آن الزاما تنها در دستان شما قرار ندارد. به گزارش خبرگزاری فرانسه در میان سناریوهای احتمالی برای جنگ اوکراین، پنج سناریو به طور مرتب در پیش‌بینی‌ها مطرح می‌شوند هرچند که هرکدام با عدم قطعیت قابلتوجهی روبه‌رو هستند.
سناریوی یک: پوتین سقوط می‌کند
این همان سناریویی است که کشورهای غربی رویایش را در سر دارند. آنها می‌خواهند با ضربه زدن به اقتصاد روسیه از طریق وضع تحریم‌های پیاپی، ولادیمیر پوتین را تا حدی تضعیف کنند که سقوط او رقم بخورد. این سقوط می‌تواند به این شکل باشد که ارتش تصمیم بگیرد دیگر از او پیروی نکند، یا مردم در مواجهه با یک بحران اقتصادی بزرگ شورش کنند و یا الیگارش‌ها پس از توقیف دارایی‌های خود از هسته حکومت فاصله بگیرند. با این حال چشم‌انداز روشنی برای این احتمالات وجود ندارد.
ساموئل چاراپ، پژوهشگر در اندیشکده رند، با بیان اینکه تغییر رژیم در روسیه به عنوان تنها راه برون‌رفت از این تراژدی اوضاع را احتمالا بدتر هم خواهد کرد، با طنز می‌گوید: «سناریوی جانشین اصلاح‌طلب لیبرالی که برای گناهان پوتین طلب بخشش کند عالی است، درست به همان اندازه برنده شدن در لاتاری». آندری کولسنیکوف، از مرکز کارنگی، نیز می‌گوید پوتین طبق تحلیل‌های مستقل موجود محبوبیت خود را حفظ کرده و فشار مالی بی‌سابقه غرب طبقه سیاسی مسلط روسیه و الیگارش‌ها را به حامیان راسخ رهبر خود تبدیل کرده است.
سناریوی دوم: اوکراین تسلیم شود
این سناریویی است که پوتین آن را نوشته است. ارتش روسیه برتری قابلتوجهی دارد و می‌تواند ارتش اوکراین را تسلیم کند. با این حال مشکلات زیادی بر سر این راه هستند.
لارنس فریدمن مورخ بریتانیایی از کینگز کالج لندن می‌گوید: «این جنگی است که ولادیمیر پوتین نمی‌تواند برنده شود، مهم نیست چقدر طول بکشد و تا چه میزان از روش‌های بی‌رحمانه برای پیروزی در آن استفاده کند.» آیا در صورت تسلیم شدن اوکراین، روسیه می‌تواند این کشور را به خاک خود ضمیمه کند؟ برونو ترترایس معاون بنیاد تحقیقات استراتژیک در این باره می‌گوید: «تقریبا هیچ شانسی برای وقوع چنین سناریویی وجود ندارد. تقسیم اوکراین، مانند کره یا آلمان در سال ۱۹۴۵ به سختی قابل پذیرش است. گزینه‌ای که باقی می‌ماند این است که روسیه موفق به شکست نیروهای اوکراینی شود و یک رژیم دست‌نشانده در کی‌یف مستقر کند.»
سناریوی سوم: گرفتار شدن روسیه در باتلاق
تا اینجای جنگ اوکراینی‌ها توانسته‌اند روس‌ها، غرب و شاید حتی خودشان را غافلگیر کنند حتی اگر بپذیریم ویرانی و تلفات نزاع برایشان بسیار زیاد بوده است. یک دیپلمات غربی در این باره می‌گوید: «دولت، ارتش و ساختار اداری کشور از هم نپاشیده است.» او اضافه می‌کند بر خلاف اظهارات ولادیمیر پوتین، مردم اوکراین روس‌ها را به عنوان نیروی «رهایی‌بخش» قبول نکرده‌اند؛ این علاوه بر مشکلاتی است که احتمالا در زنجیره نظامی روسیه وجود دارد و البته برای کیفیت‌سنجی آنها خیلی زود است.
مقاومت عمده تا حد زیادی توسط ولودیمیر زلنسکی کمدین سابق و رییس‌جمهور فعلی اوکراین، انجام می‌شود که با خونسردی و شجاعت خود جهان را مبهوت کرده است. نیروهای اوکراینی با پشتیبانی سرویس‌های اطلاعاتی غربی و تحویل گرفتن تسلیحات می‌توانند دشمن خود را به یک جنگ شهری ویرانگر بکشانند؛ جایی که آگاهی از وضعیت زمین تعیین‌کننده خواهد بود. در این صورت تجربه نشان داده است که چریک‌ها به ندرت شکست می‌خورند.
سناریوی چهارم: درگیری گسترش یابد
اوکراین با چهار عضو ناتو که زمانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی به حساب می‌آمدند، مرز مشترک دارد و پوتین حسرت خود را برای دوباره در اختیار گرفتن آنها پنهان نمی‌کند. پس از جذب بلاروس و حمله به اوکراین، آیا او می‌تواند به مولداوی، این کشور کوچک که بین اوکراین و رومانی قرار دارد و یا حتی گرجستان که در ساحل شرقی دریای سیاه قرار گرفته چشم طمع داشته باشد؟
علاوه بر این آیا روسیه جرات خواهد کرد که ناتو و ماده ۵ آن را که تصریح دارد در صورت حمله به یکی از اعضا ائتلاف باید پاسخ دهد، به چالش بکشد؟ پاسکال آسور مدیر بنیاد مدیترانه برای مطالعات استراتژی (FMES) در این باره می‌گوید: «این احتمال کمی دارد، چراکه هر دو طرف معمولا از رویارویی اجتناب کرده‌اند.» با این حال، ورود نیروهای روسی به یک کشور عضو ناتو، به عنوان مثال لیتوانی، برای اتصال کالینینگراد به بلاروس یک فرض ممکن است.
سناریوی پنجم: رویارویی هسته‌ای
پوتین یکشنبه گذشته با قرار دادن نیروهای هسته‌ای خود در حالت «آماده‌باش»، به قدرت‌نمایی پرداخت. دستوری فاقد ماهیت واقعی چرا که برخی از سلاح‌های هسته‌ای در کمترین زمان ممکن قابل استفاده هستند و نیازی به دستور علنی برای آماده‌باش ندارند.
در اینجا دو نظر وجود دارد. کریستوفر چیوویس از بنیاد کارنگی می‌گوید حرف‌های او حتی اگر «تاکتیکی» و در نتیجه دارای «تاثیر موضعی» باشند، کماکان برایش مفید بوده‌اند: «شکستن مرزهای هسته‌ای لزوما به معنای یک جنگ جهانی اتمی نیست. با این حال این یک نقطه عطف بسیار خطرناک در تاریخ جهان خواهد بود.»
در سوی دیگر اما کسانی مانند گوستاو گرسل، از شورای روابط خارجی اروپا قرار دارند. وی می‌گوید: «هیچ آمادگی از سوی روسیه برای حمله هسته‌ای وجود ندارد. بیانیه‌های پوتین عمدا مخاطبان غربی را هدف قرار داده تا ما را بترساند.» تمام این گمانه‌زنی‌ها در حالی است که تنها کمی بیش از یک هفته از جنگ در اوکراین گذشته است. زمان و سیر رخداد تحولات نشان خواهد داد که سرنوشت جنگ در این کشور به کدام سمت و سو خواهد رفت.
لینک کوتاه :