نفت ۱۳۰ دلاری؛ هدیه بالقوه برجام

به گزارش جهان صنعت نیوز: معاملات بازار نفت آنقدر نوسان دارد که معامله‌گران را سردرگم کرده‌اند. از سویی افت ارزش یورو ادامه دارد و همزمان قیمت کالاها با ادامه حمله نظامی روسیه به اوکراین، افزایش پیدا کرده است. طبق گزارش بانک آمریکا، نفت تنها کالایی نیست که قیمت آن رو به افزایش است و قیمت‌های کالا قوی‌ترین شروع سال را از سال ۱۹۱۵ به این طرف داشته‌اند. این وضعیت تورم جهانی را تشدید می‌کند. سرمایه‌گذاران اکنون منتظر انتشار شاخص قیمت مصرف‌کننده آمریکا هستند.

عامل دیگری که از افزایش قیمت‌های نفت پشتیبانی کرد، تعطیلی میادین نفتی الفیل و شراره در لیبی بود که به از دست رفتن تولید ۳۳۰ هزار بشکه در روز منتهی شد. لیبی که یکی از اعضای اوپک است، حدود ۲/۱ میلیون بشکه در روز نفت در سال ۲۰۲۱ تولید کرد.
محمود خاقانی کارشناس ارشد انرژی در گفت‌وگو با «جهان‌‌صنعت» درباره شرایط امروز بازار نفت می‌گوید: پیش‌بینی بازار نفت و اینکه چه اتفاقی رخ می‌دهد، کمی سخت است. ولی ما شاهد هستیم که در واقع جنگی بین الیگارشی‌ها در اروپا و آمریکا و روسیه رخ داده، اصحاب ثروت و قدرت‌، کسانی که صاحبان سرمایه بزرگ و شرکت‌های نفتی بزرگ‌، بنگاه‌های بازرگانی بزرگ هستند، وارد جنگ رقابتی و اقتصادی و نظامی شده‌اند. در این میان صنایع نظامی خوشحال هستند. چون آنها هم بودجه‌های کلانی به خود اختصاص می‌دهند. اما بازار تاکنون آنقدر التهاب نداشته و تا این میزان غیرقابل پیش‌بینی نبوده است. این وضعیت بازار آخرین بار در سال ۱۹۹۰ و زمان حمله صدام حسین به کویت تجربه شده است. در واقع ۳۳ سال از آن زمان می‌گذرد.

او افزود: بازار نفت در حال حاضر در شرایطی است که اصطلاحا به آن بازار بک‌وردیشن که به نوعی پسرفت زمانی است، گفته می‌شود. بازار بک‌وردیشن‌، بازاری است که در شرایط کنونی یعنی بازار فیزیکی و تک‌محموله قیمت هر بشکه نفت خام بیشتر از قراردادهایی است که در بازار‌های آتی فروخته می‌شود. قیمت‌های آینده پایین‌تر و قیمت امروز بالاتر است.

خاقانی تصریح کرد: در شرایطی که قیمت‌های آینده از قیمت‌های امروز پایین‌تر باشد، اصطلاحا می‌گویند، بازار حالت کنتانگو دارد. Contango معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که انتظار می‌رود قیمت دارایی در طول زمان افزایش یابد که منجر به یک منحنی رو به جلو شیب‌دار به سمت بالا می‌شود.

این کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است روسیه با تحریم بیشتر به ویژه در نفت و گاز مواجه شود؟ گفت: با وجودی که شکاف بین اروپا و آمریکا بیشتر شده اما به گفته هوبرت ‌هابرگ وزیر اقتصاد آلمان این کشور با تحریم صنعت نفت و گاز روسیه موافق نیست. از سویی این نگرانی وجود دارد که با افزایش قیمت بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی در بازار اروپا اعتراض‌ها و تظاهرات مردمی شکل بگیرد .

او اضافه کرد: باید توجه داشت که قیمت برق مصرفی در مقایسه با سال گذشته برای مردم اروپا ۱۳۰ درصد افزایش داشته و مردم از نظر اقتصادی بیشتر از این افزایش را نمی‌توانند تحمل کنند.

ذخایر استراتژیک چقدر کارساز است؟

یکی از راهکارهای جو بایدن رییس‌جمهور آمریکا برای جلوگیری از افزایش قیمت نفت برداشت از ذخایر استراتژیک بود؛ راهکاری که او به سایر کشورهای همپیمان با آمریکا هم پیشنهاد کرد. با این حال این راهکار مانع از افزایش قیمت نفت نشد. خاقانی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا با برداشت از ذخایر راهبردی نفت خام‌ می‌تواند قیمت‌ها را در بازار کاهش دهد، گفت: به نظر می‌رسد آمریکا تاکنون نتوانسته در این زمینه موفق شود. در حال حاضر کاهش ۵/۲ میلیون بشکه از ذخایر راهبردی آمریکا گزارش شده که این رقم از ماه آگوست سال ۲۰۰۲ تاکنون به پایین‌ترین رقم آن در حدود ۵۸۰ میلیون بشکه رسیده است. این موضوع باعث نگرانی مقامات اروپایی هم شده است.

او افزود: بنابراین تا عرضه نفت خام در بازار بیشتر نشود؛ مثلا کشورهایی مانند ایران وارد بازار نشوند، احتمال این است که شرایط به همین منوال ادامه داشته باشد. نکته مهم‌تر اینکه در حال حاضر عرضه نفت خام نسبت به تقاضا هم کم نیست. آن چیزی که باعث بالا رفتن قیمت‌ها شده است نگرانی‌ها و وجود دلال‌هایی است که در التهاب‌های بازار پول‌های کلانی به جیب می‌زنند. این دلال‌ها که کاسبان تحریم در منطقه و ایران بودند وارد بازار روسیه هم شدند.

این کارشناس بین‌الملل انرژی در پاسخ به این سوال که با توجه به تحریم‌های روسیه آیا ممکن است چین در تامین نفت دچار مشکل شود، هم گفت: چین بسیار فرصت‌طلب است. این کشور منافع ملی خود را به هر چیزی ترجیح می‌دهد‌. همان طور که در دوران تحریم ایران‌، چین موفق شد نفت را با قیمت بسیار بسیار مناسبی خریداری کرده و در انبار‌های راهبردی خود ذخیره کند، خبرها نشان می‌دهد که چین وارد بازار روسیه شده است و با پول نقدی که پیش‌پرداخت می‌کند بشکه‌های نفتی روسیه را خریداری می‌کند.
خاقانی تصریح کرد: بنابراین صادرات روسیه به چین متوقف نشده است. البته اینکه به صورت نقدی خریداری می‌کند، دلیلش هم برای دور زدن تحریم‌های بانکی است که اخیرا علیه روسیه اعمال شده است. به نظر نمی‌رسد آمریکا و اروپا آن طور که انتظار دارند بتوانند با این تحریم‌ها به موفقیت مورد نظرشان برسند.

او تاکید کرد: به نظر من الیگارشی حاکم در اروپا و آمریکا چاره‌ای ندارند به اینکه با الیگارشی حاکم در روسیه وارد مذاکره و حل و فصل اختلافات از طریق دیپلماسی شوند.

نقشه راه اوپک‌پلاس

تولیدکنندگان نفت اوپک‌پلاس هفته گذشته در حالی موافقت کردند به افزایش تدریجی تولید پایبند بمانند که علاوه بر نادیده گرفتن بحران اوکراین و درخواست‌های مصرف‌کنندگان برای تولید بیشتر نفت در مذاکراتشان، علایم منفی به بازار نفت دادند.
محمود خاقانی در این رابطه می‌گوید: ما شاهد کوتاه‌ترین جلسه وزرای اوپک‌پلاس بودیم؛ حتی عربستان سعودی هم به درخواست اروپا و آمریکا ترتیب اثر لازم را نداد. این نشان می‌دهد در هرحال حاکمان برخی کشورها به صورت محافظه‌کارانه نگران این هستند که طرف هیچ‌کدام از طرفین در جنگ را نگیرند.

وی افزود: حداقل در ظاهر نشان ندهند که با روسیه مخالفت می‌کنند و با آمریکا و اروپا علیه روسیه همکاری می‌کنند.
این یک واقعیت است که باید به آن توجه کرد. اخیرا شایعاتی در بازار است که آمریکا از هند و امارات که رای ممتنع در شورای امنیت سازمان بین‌الملل دادند‌، دلخور است و حتی بررسی می‌کند چگونه هند را در زمینه‌هایی تحریم کند. بنابراین، آمریکا و اروپا دست بالاتر در این مبارزه بین الیگارشی‌های روس، اروپا و آمریکا ندارند.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه وضعیت بازار نفت در روز‌های آینده فرصت را برای ما ایجاد کرده که از این بازار خوب بهره ببریم،گفت: از سویی جنگ داخلی در لیبی هم ممکن است باعث شود، صادرات این کشور کم شود. بنابراین، اگر مذاکرات وین به ثمر بنشیند و نفت ایران به بازار برگردد، شرایط به نفع ما خواهد بود.