مصیبت‌نامه خانه صادق هدایت
به گزارش جهان صنعت نیوز: صادق هدایت در کودکی و جوانی در این خانه زندگی کرده و برخی از آثار خود را هم همین جا نوشته است.این خانه قاجاری افزون بر جنبه‌های تاریخی‌اش یادگاری است از یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان مدرن ایران. جایی است که برخی از نوشته‌های اثرگذار صادق هدایت در آن خلق شدند و در فضای آن می‌توان شخصیت رمان‌های این نویسنده را با تمام وجود حس کرد.
حال و روز خانه پدری صادق هدایت اما به لطف مسوولان دانشگاه علومپزشکی تهران خوش نیست و برای بازدید از آن هم لازم است که اول به دانشگاه علومپزشکی تهران مراجعه کنید و از آنها برای بازدید اجازه بگیرید.
* حال ناخوش خانه هدایت
در تمام دنیا خانه بزرگان و شخصیت‌های هنری و ادبی تبدیل به موزه شده و درهای آن به روی گردشگران باز می‌شود. این موضوع آنقدر در غرب مورد توجه بوده که خانه‌های چخوف و تولستوی در روسیه نه تنها تبدیل به موزه شده که تور گردشگری ادبی برای بازدید از خانه‌های آنها برگزار می‌شود. در انگلستان حتی برای شخصیت شرلوک هولمز هم یک موزه ساخته شده تا عاشقان کتاب‌های پلیسی در لندن بتوانند بهتر این شخصیت را لمس کنند و البته چرخ‌های گردشگری هم بهتر بچرخند.
اگرچه پیش از انقلاب کارهای تبدیل خانه پدری صادق هدایت به موزه انجام شده بود اما با پیروزی انقلاب، این جریان به تاخیر افتاد و خانه مصادره شد و در اختیار دانشگاه علومپزشکی تهران قرار گرفت. کمی بعد هم خانه هدایت را تبدیل به مهدکودک کردند تا آجرهای خانه قاجاری رنگ‌آمیزی شده و با نقاشی‌های رایج بر دیوار مهدکودک‌ها پوشیده شود.
انتقادات که بالا گرفت مهدکودک را تبدیل به کتابخانه کردند. تعمیراتی که در این دوره در زیرزمین خانه هدایت انجام می‌شود معماری سنتی زیرزمین را کلا بر هم می‌زند.
با کش و قوس‌های فراوان بالاخره سازمان میراث فرهنگی وقت در سال ۱۳۷۸ خانه هدایت را ثبت ملی می‌کند اما مسوولان دانشگاه علومپزشکی تهران حاضر نمی‌شوند امکان بازدید از خانه هدایت را فراهم کنند تا برگی دیگر در افتخارات آنها ورق بخورد. جالب است بدانید که همچنان هم برای بازدید از خانه هدایت باید اول از دانشگاه علومپزشکی تهران اجازه بگیرید و با آنها مکاتبه کنید.
* سابقه تاریخی خانه
در خیابان کوشک، بین خیابان لاله‌زارنو و سعدی، و در نزدیکی بیمارستان امیراعلم خانه پدری صادق هدایت قرار دارد.
این خانه متعلق به نیرالملک (پدربزرگ صادق هدایت) بوده که پس از فوتش به دو پسر او می‌رسد. یک خانه به پسر بزرگ‌تر نیرالملک دوم رسید و خانه دیگر به هدایت‌قلی‌‌خان هدایت اعتضادالملک (پدر صادق هدایت). چندی بعد نیرالملک دوم از خانه‌ای که در این باغ واقع شده بود، نقل‌مکان کرد و رفت و آن خانه هم عملا خراب شد. ولی پدر صادق هدایت سهم خود را از خانه و باغ نگه داشت. تا حدود سال ۱۳۲۳ اعتضادالملک پدر صادق هدایت در این خانه زندگی می‌کرد و صادق هدایت هم زمانی که در ایران بوده در همین خانه در اتاق شخصی خود روزگار می‌گذراند.
آن‌طور که ذکر شده در دهه۱۳۵۰ خورشیدی، خانه پدری صادق هدایت توسط دولت خریداری می‌شود و اشیای شخصی او را از بازماندگانش جمع‌آوری کردند تا آن را تبدیل به موزه برای صادق هدایت کنند. پس از انقلاب اما ملک مصادره شده و در اختیار دانشگاه علومپزشکی تهران قرار می‌گیرد. بعد هم تحت نظارت این دانشگاه «مهدکودک صادقیه» در این خانه تاریخی که یادآور صادق هدایت است مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. نهایتا خانه هدایت در تاریخ ۲۶ آبان ماه ۱۳۷۸ در لیست آثار ملی ایران با شماره ۲۴۹۱ به ثبت می‌رسد.
سال ۱۳۸۱ جهانگیر هدایت (برادرزاده صادق هدایت) و جمعی دیگر به نوع کاربری این خانه توسط دانشگاه علومپزشکی اعتراض کردند و کاربری خانه از مهدکودک به کتابخانه تغییر پیدا کرد. این اعتراض‌ها برای تغییر نهایی خانه به موزه همچنان ادامه دارد و به نتیجه هم نرسیده است.
در سال ۱۳۹۲ حیاط و محوطه خانه صادق هدایت تبدیل به انبار ضایعات بیمارستان امیراعلم شده بود و با شدت گرفتن اعتراضات مردمی و گزارش‌های رسانه‌ای درنهایت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ عمارت پاکسازی شد.
* معماری خانه هدایت
خانه هدایت با در چوبی قدیمی‌اش طرف توجه رهگذران تاریخ دوست قرار دارد.
هشتی این خانه در سمت چپ به یک حیاط خلوت کوچک می‌خورد که پلکان آن منتهی به در اتاق صادق هدایت است. پنجره اتاق کوچک صادق هدایت به طرف خیابان باز می‌شود و حفاظ آهنی محکمی دارد که هنوز به پنجره وصل است.
جلوی ساختمان خانه ایوان بزرگی قرار دارد که در تمام اتاق‌ها به این ایوان باز می‌شود. درواقع پنج در به ایوان باز می‌شود و دو ستون سفید و بلند تا سقف آن بالا رفته است.
ستون‌های گچی بزرگ و بلند از مشخصات معماری دوره قاجار بوده است. درها و پنجره‌های اتاق‌ها همه چوبی و قهوه‌ای‌رنگ هستند. ارتفاع سقف اتاق‌ها بلند است و سقف‌ها از داخل با چوب گلویی پوشیده شده است.
کف اتاق‌های خانه آجرفرش شده است. زیرزمین خانه در گذشته مطبخ بوده است. این خانه قاجاری در زمانه‌ای ساخته شده که مردم حمام عمومی می‌رفتند و به همین سبب هم در آن خبری از حمام نیست.
حوض و باغچه خانه هدایت خبر از صاحبان خوش‌ذوق قبلی می‌دهد اما حالا باتوجه به رسیدگی نشدن به حوض و جاری نبودن آب، ظاهر زیبای گذشته خود را که در عکس‌های هدایت هویداست ندارد.
در یک کلام می‌توان گفت خانه پدری صادق هدایت افزون بر اهمیت آن برای عاشقان داستان و رمان ایرانی به عنوان یک سازه تاریخی درخور توجه است.
کاشی‌کاری‌های زیبای درون حیاط خانه و ستون‌های بلند آن، خانه‌های اشراف قاجاری را به یاد می‌آورد و آجرهای قزاقی که کف خانه را فرش کرده‌اند بی‌شک طرف توجه عاشقان میراث فرهنگی کشورمان قرار دارد. این ویژگی‌های ذکرشده شاخصه‌هایی هستند که خانه پدری صادق هدایت را تبدیل به یک اثر تاریخی جالب توجه می‌کنند. کاش مسوولان دانشگاه علومپزشکی تهران اگر حتی شأن و منزلتی برای صادق هدایت و داستان‌هایش قائل نیستند، لااقل بنای تاریخی خانه را به استناد ثبت ملی اثر طرف توجه قرار دهند و با مشارکت وزارت میراث آن را تبدیل به موزه کنند. موزه‌ای که بی‌شک طرف توجه تاریخ‌دوستان و ادب‌دوستان ایران‌زمین قرار خواهد گرفت و می‌تواند عوایدی هم برای دانشگاه داشته باشد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :