روند مزدها و عدم تعادل در بازار کار

دکترحسین سلاح‌ورزی *

افزایش قابل اعتنای حقوق پایه کارگران و نیز سایر سطوح مزدی که از سوی دولت اعلام شد بدون تردید با اقبال کارگران و نیز نمایندگان نهادهای کارگری روبه‌رو خواهد شد. افزایش نزدیک به ۳۸ درصدی کارگران شاغل آنها را در برابر نرخ تورم سال ۱۴۰۰ که در همین اندازه‌ها است صیانت می‌کند و از سوی دیگر راه را برای کاهش قدرت خرید بیشتر می‌بندد که جای خوشحالی دارد. به نظر می‌رسد نهاد دولت که امسال همانند نخستین سال فعالیت دولت احمدی‌نژاد در نهاد سه‌جانبه‌گرایی پشت کارگران ایستاده است نیز می‌تواند خرسند و شاد باشد و این را در بخش افتخارهای کارنامه خود ثبت کند‌، اما این رخداد و تصمیم‌گیری به عدم تعادل در بازار کار منجر خواهد شد و این عدم تعادل به ویژه در بنگاه‌های کوچک و خدمات شهری نمود پیدا می‌کند و نتایج آن سخت و دشوار خواهد بود. حقیقت این است که نرخ مزد همان نقطه تعادل عرضه و تقاضای کار است و این میزان افزایش با توجه به اینکه همین الان نیز بنگاه‌ها با رکود فروش مواجه هستند به کاهش تقاضای آنها از بازار کار منجر خواهد شد. شمار قابل‌ اعتنایی از بنگاه‌های کوچک و متوسط که سهم بالایی در اشتغال دارند توانایی و تاب‌آوری این میزان افزایش مزد را که قیمت تمام‌شده محصول و خدمات آنها را به شدت افزایش می‌دهند نخواهند داشت. در این صورت چند اتفاق می‌افتد: بسیاری از بنگاه‌ها اقدام به تعدیل نیروی کار خواهند کرد و بار کار را بر دوش نفرات کمتری می‌اندازند و یا اینکه استخدام جدیدی نخواهند داشت و یا اینکه از کیفیت کار می‌کاهند و همچنین به نسبتی که این میزان افزایش مزد بر قیمت تمام‌شده می‌افزاید را بر قیمت فروش می‌افزایند.  معمای مزد در ایران تا زمانی که در بر این پاشنه می‌چرخد باقی می‌ماند و هر سال گره‌ای بر گره‌های این بازار می‌افزاید.

 کارفرمایان ایرانی در این وضعیت خاص جز سکوت و قبول اجباری دستورات در ظاهر کاری از پیش نمی‌برند اما نیک می‌دانیم که تاب‌آوری آنها نیز در شرایط فعلی بسیار شکننده است. دولت‌های ایران از یک سو با سیاست‌های ناکارآمد و افزودن بر شتاب رشد نقدینگی و پایه پولی و تامین کسری بودجه تورم افسارگسیخته را بر پا می‌کنند و از سوی دیگر آن را از جیب کارفرمایان می‌پردازند. دولتی که پشت کارگران می‌ایستد و مزد را همچون قیمت کالا به شکل دستوری اعمال و تحمیل می‌کند باید در ادامه کار نتایج را ببیند. برای اینکه نشان دهیم دوست کارگران هستیم باید کیک تولید را بزرگ کنیم و شرایط را برای رفاه مادی همه ایرانیان فراهم کنیم نه اینکه خود را محبوب کرده و تعادل بازار کار را بر هم زنیم.

* نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران