خبرهای بد برای مذاکرات وین

نادر کریمی‌جونی *

روابط ایران با ایالات‌متحده سخت‌تر و شکننده‌تر می‌شود. تا همین چند هفته گذشته اکثر ناظران و تحلیلگران از پایان گفت‌وگوهای وین خبر می‌دادند و می‌گفتند در همین روزها خبر پایان قطعی مذاکرات وین اعلام و توافق میان تهران و واشنگتن حاصل می‌شود اما ناگهان همه چیز منجمد شد و نه فقط توافقی حاصل نشد بلکه دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی با ناامیدی هتل کوبورگ را ترک کردند و به گفت‌وگوها خاتمه دادند. در واقع از جمعه گذشته که دیپلمات‌ها با ناامیدی مذاکرات را ترک کردند هیچ چیز امیدوارکننده و خوشایندی اتفاق نیفتاده است و به همین دلیل همه ناظران و تحلیلگرانی که تا پیش از این پایان گفت‌وگوها را اظهار و اعلام می‌کردند اکنون از شکست گفت‌وگوها و نابودی برجام سخن می‌گویند.

از جمعه تا حالا، خبرهای بدتری نیز منتشر شده است؛ از جمله اینکه اکنون آشکار شده که در میانه گفت‌وگوها در اکتبر گذشته دو نفتکش ایرانی توقیف شده و پول حاصل از فروش محموله‌های آن به خزانه ایالات‌متحده ریخته شده است. این یعنی آن‌که دولت بایدن در زمانی که از پایان برخی تحریم‌ها صحبت می‌کرده است، برخی تحریم‌ها را اجرا و اموال ایران را توقیف کرده است. روشن است که انتشار این خبر پس از توقف مذاکرات در جمعه گذشته آگاهانه و هدفمند صورت گرفته است. حالا ایران نیز اطراف کنسولگری ایالات‌متحده در اربیل عراق را با موشک هدف قرار داده است. در واقع ایران به لحاظ حقوقی و براساس کنوانسیون حقوق دیپلماتیک ژنو، امکان و حق هدف قرار دادن ساختمان کنسولگری ایالات‌متحده در اربیل را نداشته است اما فرود آمدن برخی موشک‌های ایران در نزدیکی ساختمان کنسولگری، پیام آشکار تهران به واشنگتن است.

البته هدف اصلی ایران در این عملیات، چنان که اعلام شده ساختمان امنیتی رژیم صهیونیستی در اربیل بوده که ظاهرا هدف قرار داده شده و تخریب گردیده است. مساله البته می‌تواند به نحو غیرقابل انکاری رویارویی کامل ایران و رژیم صهیونیستی را به تصویر بکشد. تا پیش از این ایران عملیات‌های صورت‌گرفته علیه نیروهای خود در سوریه را با انجام عملیات‌های غیرمستقیم در سرزمین‌های اشغالی، شمال سوریه و جنوب لبنان پاسخ می‌داد و این پاسخ‌ها گاهی در بلندی‌های جولان داده شده است. اما حالا ایران حمله رژیم صهیونیستی‌ها را در عراق پاسخ داده که دامنه جغرافیایی منازعه را گسترش داده است این یعنی ممکن است رژیم صهیونیستی‌ در آذربایجان، ترکیه، عراق و خلیج‌فارس نیز مورد هدف قرار گیرد. همچنین ایران به طور رسمی و آشکار حمله صورت گرفته را اعلام و مسوولیت آن را برعهده می‌گیرد که در نوع خود، این اقدام تحول جدیدی محسوب می‌شود. این رویداد در کنار حمله به اطراف کنسولگری آمریکا در اربیل، ممکن است به این معنا باشد که ایران به طور کلی از به نتیجه رسیدن مذاکرات در وین ناامید شده و به همین دلیل، لزومی نمی‌بیند که در مقابل رفتارهای خصمانه ایالات متحده و هم‌پیمان راهبردی‌اش سکوت کند و یا پاسخ‌های پنهانکارانه بدهد. حالا مناسبات ایران و ایالات متحده متصلب‌تر شده و امکان شکست مذاکرات وین، یک احتمال قابل طرح است. در عین حال این حملات ممکن است با هدف اعلام هم‌پایگی ایران با آمریکا انجام شده باشد در این صورت می‌توان عقب‌نشینی ایالات متحده از برخی مواضع‌شان را تصور کرد.

با این حال در مجموع خبرها و رویدادهای امیدوارکننده‌ای برای مذاکرات وین روی نداده است و نباید تعجب کرد که نتیجه‌گیری از این مذاکرات تا آینده‌ای غیرقابل پیش‌بینی به تعویق بیفتد.