«تولید؛دانش‌بنیان و توسعه پایدار»
فریبرز سعیدی‌کیا *
شعار امسال که با عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» توسط مقام معظم رهبری با عنوان نقشه راه تولید و اشتغال کشور در سال پیشرو تعیین شده است نشان از توجه رهبری به این مهم دارد که تولید ملی مهم‌ترین مساله اقتصادی کشور است.
دانش همواره منبع اصلی رشد بشر بوده که این مهم در تمامی ابعاد مادی و معنوی آن جریان یافته است. از زمان‌های اولیه زیست انسان تا به امروز دانش ابزاری بوده تا انسان از آن به منظور رشد و تعالی در مراحل‌های مختلف زندگی بهره ببرد. تغییرات اساسی به وجود آمده در شرایط اقتصادی در طول سال‌های متمادی منجر به گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش‌بنیان شده است. این رویکرد تغییر فضای کسب‌و‌کار، افزایش فعالیت‌های کارآفرینانه، رسیدن به اقتصادی پویا و دارای بهره‌وری، تولید بهینه و در نهایت رشد اقتصادی را به دنبال دارد.
در این شرایط از یک‌سو دانش با اقتصاد عجین شده و منتهی به خلق، بازسازی و اصلاح در صنایع و عامل اساسی ایجاد رقابت و رفاه اجتماعی محسوب می‌شود. از سوی دیگر افزایش ظرفیت‌های تولیدی همواره مورد توجه بوده و یکی از معیارهای عملکرد کلان اقتصادی است. در این بین یکی از موارد بسیار مهم بهره‌وری منابع تولیدی است که نیل به این هدف تنها در گرو تولید دانش‌بنیان نهفته است.
حال به بررسی واژگان تشکیل‌دهنده این مفهوم می‌پردازیم تا به درک بهتری از آن برسیم.
* دانش‌بنیان عبارت است از شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش، کاربرد نوآوری و تجاری‌سازی نتایج حاصل از تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر، با ارزش‌افزوده فراوان و براساس معیارهای موردنظر قانون تایید می‌شود.
* تولید عبارت است از فرآیند ترکیب ورودی‌های مختلف از مواد و غیرمواد (نقشه‌ها، دانش ساخت و…) با یکدیگر در جهت ساخت چیزی برای مصرف است.
تولید دانش‌بنیان در واقع پلی است بین دو مفهوم فوق که منجر به ایجاد تعریف جدیدی شده است. تولید دانش‌بنیان عبارت است از فرآیندی که در آن ورودی‌های مختلف با یکدیگر ترکیب شده و خروجی مورد نظر را ایجاد می‌کند با این تفاوت که ممکن است در هر مرحله از آن فعالیتی به منظور تحقق اهداف علمی و اقتصادی انجام شود.
در این مسیر می‌توان از پارک‌های علم و فناوری، دانشگاه‌ها و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی و همچنین مراکز علمی به عنوان بازوانی توانمند یاد کرد، زیرا این سه سازمان می‌توانند در کنار یکدیگر پیوند‌دهنده دانش و تولید باشند تا مفهوم مهم تولید دانش‌بنیان تحقق یابد. همچنین نیاز است سیاستگذاران این حوزه تصمیمات خود را به گونه‌ای اتخاذ کنند که تمام ارکان کلیدی این مفهوم مانند شرکت‌های بزرگ و کوچک صنعتی و خدماتی، نظام تامین مالی، نظام حقوقی، نظام آموزشی، مناطق آزاد و… در کنار یکدیگر قرار گیرند تا مسیر تولید دانش‌بنیان هموار شود چراکه ظرفیت تولید و استفاده از دانش نقش مهمی در رشد اقتصادهای ملی بازی می‌کند. از طرفی نیز با وجود تحریم‌های ظالمانه و غیر‌قابل اعتماد بودن طرف‌های غربی حرکت در این مسیر می‌تواند گامی مثبت و تعیین‌کننده در راستای رسیدن به اهداف کلان توسعه‌ای کشور باشد.
امید است با استفاده از رهنمودهای مقام معظم رهبری و دنباله‌روی از درایت ایشان در نامگذاری سال ۱۴۰۱ با عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» گام‌های موثر و مفیدی در راستای تعالی میهن اسلامی و حل مشکلات کشور در تولید و اشتغال‌آفرینی برداشته شود.
* مدیرعامل سابق شهرک‌های صنعتی گیلان
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :