گردشگری بر مدار محیط‌زیست
به گزارش جهان صنعت نیوز: مسائل و حاشیه‌هایی که پیرامون تعیین جزیره آشوراده به عنوان مقصد گردشگری و کشیدن تله‌کابین روی جنگل‌های هیرکانی روی داد و نیز هجوم خودروهای آفرود‌سوار به سمت مناطق بکر طبیعت‌گردی در این سال‌ها، اهمیت توجه به مسائل زیست‌محیطی را دوچندان کرده است.
برای آنکه از برنامه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در جهت حفظ محیط‌زیست و اصالت‌های فرهنگی جامعه میزبان آگاه شویم، مصاحبه‌ای را با «سیدمصطفی فاطمی» مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی ترتیب داده‌ایم.
وی ضمن تاکید بر وجود استراتژی‌های مدون برای حفظ محیط‌زیست و اصالت‌های فرهنگی مقاصد گردشگری، خبر از ایجاد ساز‌و‌کاری مدون برای جلوگیری از ورود آسیب‌زای خودروهای آفرود به مناطق بیابانی و جنگلی داد.
مشروح مصاحبه «جهان‌صنعت» با مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پی می‌آید.
*** برای شروع اشاره کنید برنامه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای توسعه گردشگری داخلی چیست و چه استراتژی‌هایی برای ایجاد گردشگری پایدار در سراسر کشور در نظر گرفته شده است؟
در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، شش استراتژی اصلی برای گردشگری داخلی تعیین کرده‌ایم. اولین استراتژی مبتنی بر گردشگری خانواده‌محور است. گردشگری در قالب خانواده هم فرهنگ اصیل ایرانی ما را نشان می‌دهد و هم باعث تحکیم خانواده می‌شود. یکی دیگر از مسائلی که در این حوزه داریم توزیع زمانی و مکانی سفر است؛ واقعیت این است که ایران در حوزه گردشگری آنقدر جاذبه دارد که می‌توانیم آن را جهانی در یک مرز بنامیم و گردشگری باید برای تمام ایران و در همه زمان‌ها باشد.
در این میان یکی از موضوعاتی که با آن مواجه هستیم مربوط به توسعه گردشگری پایدار است که در این بحث توسعه گردشگری با حفظ محیط‌زیست، اصالت‌ها و هویت ایرانی و اسلامی را مدنظر قرار می‌دهیم.
همچنین تنوع‌بخشی به گردشگری یکی دیگر از استراتژی‌های ما است که در این حوزه با موضوعات مختلفی روبه‌رو هستیم. فدراسیون‌های گردشگری و نیز تبلیغات و بازاریابی گردشگرمحور نیز در این حوزه مد نظر است. بر این اساس گردشگران، سفیران گردشگری ایران شمرده می‌شوند، چراکه آنها به راحتی می‌توانند ایران را معرفی کنند. استراتژی آخر ما نیز توجه به فناوری‌های نوین در حوزه گردشگری است که از مسائلی همچون متاورس گرفته تا ارزهای دیجیتال و موضوعات مربوط به واقعیت افزوده و نظایر آن را شامل می‌شود.
*** یکی از نکاتی که همیشه دغدغه اصلی فعالان محیط‌زیست و کارشناسان طبیعت‌گردی بوده، لزوم توجه به ارزیابی‌های اکولوژیک پیش از تعیین مقاصد گردشگری نظیر جزیره آشوراده است. این ارزیابی‌ها تا چه میزان مورد توجه وزارتخانه قرار دارد و چه برنامه‌ای برای حفظ اصالت فرهنگی جامعه میزبان و خدشه‌دار نشدن هویت آن به واسطه ورود گردشگران دارید؟
بررسی‌های اکولوژیک که شما مطرح کردید در حوزه توسعه گردشگری پایدار می‌گنجد. حالا شما موضوع آشوراده یا موضوعات مرتبط را مطرح می‌کنید، اما اینها هیچ‌کدام بدون پیوست گردشگری پایدار چه در حوزه محیط‌زیست و چه در حوزه حفظ هویت‌های بومی منطقه نیست و تمام این موارد در تعیین مقاصد گردشگری مد نظر قرار گرفته است.
در حوزه گردشگری هم تدوین پیوست‌های فرهنگی گردشگری را داشته‌ایم و هم موضوعات مختلفی را در بحث حفاظت از منابع و جاذبه‌های گردشگری داریم. آگاهی‌بخشی و آموزش به ذی‌نفعان حوزه گردشگری در دستور کار ما در این حوزه قرار دارد. افزایش مشارکت جوامع محلی در فرآیند توسعه گردشگری یکی دیگر از موضوعاتی بوده که در این حوزه به صورت خاص دیده شده است. یکی از موضوعات مهمی که اکنون با محیط‌زیست روی آن کار می‌کنیم این است که بتوانیم از ظرفیت‌های زیست‌محیطی و ظرفیت‌های میراث طبیعی خودمان در حوزه گردشگری با نگاه پایداری استفاده کنیم. مطمئن باشید هیچ‌وقت نمی‌خواهیم گردشگر انبوه را در منطقه‌ای که جزو مناطق چهارگانه محیط‌زیست است افزایش دهیم و حتی در این حوزه خیلی با وسواس وارد عمل می‌شویم و جلسات متعددی را با معاونت محیط طبیعی محیط‌زیست داریم تا بتوانیم مسائل مربوطه را مدیریت کنیم. هرجایی که محیط‌زیست اعلام کند که این منطقه جزو مناطقی است که نباید حتی گردشگر ورود پیدا کند، ما تابع هستیم و همراهش می‌شویم. همچنین شناسایی مسیرهای گردشگری در حوزه طبیعت‌گردی را در دستور کارمان قرار داده‌ایم.
*** یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر انتقادات زیادی در پی داشته است ورود بی‌برنامه و در برخی موارد لجام گسیخته خودروهای آفرود به مناطق بکر طبیعی کشور از جمله کویرها و جنگل‌ها بوده است. برای قانونمند کردن و کنترل شکل و نحوه حضور خودروهای آفرود به مناطق طبیعی کشور چه برنامه‌ای دارید؟
یکی از مشکلاتی که در گذشته وجود داشته این بوده که گردشگری به صورت تخصصی کار نمی‌شده و خودروهای آفرود را داشته‌ایم که در محیط‌های بیابانی و جنگلی ما بسیار آسیب‌زا بوده‌اند. برنامه کنونی ما ساماندهی خودروهای آفرود است و قصد داریم به رانندگان آفرود آموزش دهیم و برچسب روی خودروهایشان نصب کنیم. بر همین اساس به زودی مرحله شناسایی، برچسب‌گذاری و نصب «جی‌پی‌اس» روی خودروهای آفرود انجام می‌شود تا بدانیم این خودروها در کدام مسیرها عبور و مرور می‌کنند. همچنین یکسری هم‌افزایی در خصوص جلسه «کمیسیون امنیت گردشگران» و «کمیسیون امنیت کویر» داشتیم تا بتوانیم موارد اینچنینی را مدیریت کنیم. تعیین ظرفیت تحمل مقاصد گردشگری طبیعی یکی از برنامه‌هایی بوده که اکنون انجام می‌دهیم. افزون بر این یکی از موضوعات مهمی که به عنوان استراتژی اصلی در بسیاری از کشورها مد نظر است، تطابق صندلی و تخت است که براساس آن باید بدانیم به چه میزان در هر منطقه طبیعی ظرفیت وجود دارد و تعداد گردشگرانی که در هر منطقه می‌توانند وارد شوند چه تعداد است.
*** در جهت پایداری اقتصادی جامعه محلی و میزبان دغدغه‌های زیادی وجود دارد و لزوم توجه به درآمدزا بودن ورود گردشگر برای جامعه میزبان، از جمله نکاتی است که اهمیت زیادی دارد. در این راستا چه اقداماتی صورت گرفته است و رویکرد کلی وزارتخانه در خصوص توجه به پایداری گردشگری در مناطق محلی چیست؟
پایداری اقتصادی جامعه محلی و جامعه میزبان در بحث گردشگری پایدار مورد توجه قرار می‌گیرد و این امر از جمله موضوعاتی است که امروز روی آن کار می‌کنیم. همچنین تک‌تک برنامه‌هایی که قرار است در حوزه طبیعت‌گردی اجرا شود با نگاه به این موضوع است و خارج از آن تمایل نداریم که وارد شویم. گردشگری باید حافظ محیط‌زیست و اصالت‌های فرهنگی جامعه میزبان باشد و اگر خارج از آن عمل کند، کل جریان گردشگری آسیب می‌بیند؛ یعنی قبل از آنکه محیط‌زیست یا فرهنگ منطقه آسیب ببیند خود جریان گردشگری آسیب خواهد دید. به هیچ وجه راضی به انجام فعالیتی که مغایر با اهداف زیست‌محیطی یا اصالت فرهنگی منطقه باشد، نیستیم.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :