سفر به «گرند کانیون» ایران

به گزارش جهان صنعت نیوز: این دره افزون بر جاذبه‌های طبیعی‌اش به لحاظ تاریخی نیز اهمیت دارد. چون گفته می‌شود طی چند هزار سال گذشته این تنگه محل زیست انسان بوده است و نشانه‌های حیات تاریخی انسان در آن قابل مشاهده است.افسانه‌هایی در خصوص زاد و ولد شیرها در این دره هم شنیده شده که همین نکات جاذبه بازدید از این میراث طبیعی را دو چندان می‌کند.

در این شماره «جهان‌صنعت» قصد داریم شما را به سفری در دل جنگل‌های بلوط استان لرستان برده و شگفتی‌های تنگه شیرز را که در مرز سه استان لرستان، ایلام و کرمانشاه واقع شده پیش چشم شما به تصویر بکشیم. از آنجا که بهترین فصل برای سفر به تنگه شیرز همین سه ماهه اول سال است، پس اگر با خواندن این مطلب به بازدید از آن علاقه‌مند شدید، فرصت را از دست ندهید و همین حالا کوله‌پشتی‌تان را ببندید و برای دیدن این جاذبه طبیعی و مسحور‌کننده کشور راهی لرستان شوید.

* شگفتی‌های دره شیرز

برای سفر به دره شیرز می‌بایست به استان لرستان رفته و در فاصله ۵۰ تا ۵۵ کیلومتری شهرستان کوهدشت، به بخش زردلان و منطقه اولادقباد بروید.

دره شیرز در امتداد رود سیمره قرار گرفته که یکی از سرشاخه‌های مهم رودخانه کرخه رودخانه‌ای که از وسط شهر اهواز می‌گذرد- است. شکل‌گیری دره به دوره سوم زمین‌شناسی یعنی مزوزوئیک برمی‌گردد و لایه‌های رسوبی آن نشان از قدمت بالای این میراث طبیعی دارد.

زمین‌شناسان می‌گویند‌: شکل‌گیری این دره حاصل فرسایش سنگ‌های رسوبی دارای لایه‌بندی مشخص است که در محیطی دریایی انباشته شده‌اند و به سازندهای آسماری معروف هستند.

‌ سازندهای آسماری از آهک‌های ماسه‌ای ضخیم‌لایه و فسیل نرم‌تنان تشکیل شده‌اند که علاوه بر سخت بودن، خاصیت انحلال‌پذیری بالایی دارند و در اثر برخورد با آب باران و نزولات جوی اشکال زیبایی را در دره شیرز لرستان خلق کرده‌اند.

درواقع دیواره‌های رسوبی با سال‌ها قرار داشتن در معرض آب باران، باد و برف فرسوده شده و به شکل لایه‌های رسوبی لایه‌لایه درآمده‌اند.

وجود چمن‌، آبشار، درختان وحشی انجیر، انگور، گلابی، چنار و بلوط طبیعت این دره را بسیار چشم‌نواز کرده است. وضعیت آب و هوایی لرستان به گونه‌ای است که سایه‌های خنکی داشته و در هر گوشه و کناری چمن و سبزه جوانه می‌زند. البته در خصوص اقلیم زاگرس باید این موضوع را در نظر داشته باشید که آب و هوای آن منطقه غیرقابل پیش‌بینی است و ممکن است در اواسط یک روز آفتابی ناگهان شاهد ریزش باران باشید. در چنین شرایطی به سرعت می‌بایست در منطقه‌ای مرتفع در شکاف‌های کوه پناه بگیرید.

 فرسایش سنگ‌های رسوبی کوه‌های اطراف تنگه شیرز موجب خلق طبیعتی سوررئالیستی شده است که چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و البته پناهگاه‌های خوبی در برابر باران هم هستند.

صخره‌های رسوبی با ارتفاع حدود۲۰۰ متر سایه‌های بزرگ و خنکی برای کسانی که به دره‌نوردی می‌پردازند ایجاد می‌کنند و وجود رودخانه‌ای که بستر سکونت ماهی‌های قزل‌آلا است نیز به جاذبه‌های این منطقه افزوده است.

* اهمیت دره شیرز

برخی از صاحب‌نظران دره شیرز را به منطقه طبیعی «گرند کانیون» آمریکا شبیه دانسته‌اند. گرند کانیون دره‌ای در ایالت آریزونای آمریکا است که رود کلرادو از میان آن عبور می‌کند و ۴۴۶ کیلومتر طول دارد.

ساختار زمین‌شناسی دره شیرز و عنوان گرند کانیون ایران باعث شده تا سازمان یونسکو این اثر طبیعی را شایسته ثبت به‌عنوان پدیده‌ای جهانی ارزیابی کند، اتفاقی که البته تاکنون نیفتاده است و تحقق آن نیازمند توجه بیشتر مسوولان امر است.

دره شیرز افزون بر همتای آمریکایی خود به دره پادشاهان در «تریتوری» استرالیا نیز بی‌شباهت نیست. دره پادشاهان استرالیا در فاصله ۳۲۳ کیلومتری جنوب غربی
 alice springs این کشور قرار گرفته است. ارتفاع دیواره‌های این دره پهناور به ۳۰۰ متر هم می‌رسد و از این جهت اندکی مرتفع‌تر از دیواره‌های شیرز است اما پوشش گیاهی و جانوری دره شیرز و غار بی‌همتای آن ارزش آن را در قیاس با همتای استرالیایی بیشتر می‌کند.

با اندکی دقت متوجه می‌شوید بزهای کوهی همواره در حال جست‌و‌خیز بر روی کوه‌های اطراف دره شیرز هستند و البته ماهیان رودخانه و پرندگان آزاد این منطقه نیز در نوع خود تماشایی هستند.

ستون سنگی استوانه‌ای که به آن برج یا مناره شیرز می‌گویند یکی دیگر از جاذبه‌های پراهمیت این دره است. این تکه از کوه همچون سوزنی باریک از دل زمین سر برآورده و ساختاری شبیه به یک مناره را در وسط دره شیرز ایجاد کرده است.

ارتفاع این ستون سنگی از کف صخره‌ها تا راس آن حدود ۸۰ متر است و قطر آن به حدود ۱۰ متر می‌رسد. زمین‌شناسان زلزله و باد را مهم‌ترین علت شکل‌گیری و فرسایش این اثر طبیعی می‌دانند.

گفتنی است دره تماشایی شیرِز در ۲۶ آذرماه ۱۳۹۳ در فهرست میراث طبیعی ایران، به شماره ۲۱۵ و با نام «ژئوسایت ملی» ثبت شده است.

* غاری تماشایی به نام پل خدا

در انتهای دره شیرز غاری بزرگ به وسعت ۱۵۰متر وجود دارد که مردم محلی به آن پل خدا می‌گویند. اگرچه شاید در نگاه اول دهانه غار را نبینید اما دهانه آن درست در وسط  مسیر رودخانه قرار گرفته است و از همین رو پیدا کردن آن کار چندان مشکلی نیست. آب رودخانه هنگامی که وارد غار می‌شود بسیار سرد شده و آب زدن دست و روی در آن لذتی وافر را نصیبتان می‌کند. لایه‌های رسوبی درون غار همچون لایه‌های شکلات روی کیک فرو ریخته‌اند و تصاویری زیبا را خلق کرده‌اند، اما به سبب تاریک بودن داخل غار برای دیدن آنها حتما می‌بایست از چراغ قوه استفاده کنید.

برخی اعتقاد دارند آثار به جامانده  از دوران غارنشینی بشر در این غار به جا مانده است. البته این موضوع تاکنون به صورت رسمی توسط باستان‌شناسان تایید نشده است. اگر قصد بازدید از داخل غار و تماشای دیواره‌های رسوبی زیبای آن را دارید حتما با خود هدلامپ داشته باشید. سطح صیقل‌خورده و همیشه مرطوب دیواره‌های غار و سنگ‌های رسوبی که سقف غار را پوشانده‌اند بسیار جالب توجه هستند.

قندیل‌های آویزان از سقف و کناره‌های غار نیز در نوع خود تماشایی‌اند. این قندیل‌ها که در اصطلاح زمین‌شناسی به آنها استالاگتیت می‌گویند بر اثر چکیدن مداوم آب از سقف غار ایجاد شده‌اند.

* ژئوپارکی در مسیر جهانی شدن

دره شیرز به عنوان ژوپارک استان لرستان از سوی مسوولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معرفی شده است.

در همین رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان گفته‌: ژئوپارک «شیرز» به عنوان ظرفیتی بی‌بدیل و خدادادی نقش مهمی در رونق اقتصاد گردشگری در لرستان دارد و به دلیل ویژگی‌های منحصر و خاص این دره شگفت‌انگیز به دنبال تکمیل پرونده آن برای ثبت در فهرست دائمی میراث طبیعی جهانی هستیم.

سیدامین قاسمی می‌افزاید‌: با پیگیری‌های انجام‌شده برای فراهم کردن زیرساخت‌ها پس از اخذ اعتبارات ملی از طریق وزارتخانه، ایجاد زیرساخت‌های گردشگری تنگه «شیرز» سرعت بیشتری می‌گیرد.

طبیعی است که ثبت جهانی این میراث طبیعی می‌تواند اقدامی موثر برای معرفی هرچه بیشتر آن باشد و موجب شود که مردم محلی منطقه نیز از آن سود ببرند.

اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنی