۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در ترکیه
دکتر سیدجلال ابراهیمی*
بورداک اوغلو رییس دفتر سرمایه‌گذاری ریاست‌جمهوری ترکیه در یک گفتمان تلویزیونی اعلام کرد که در سال گذشته چهارده میلیارد و صد میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ترکیه انجام شده است. او که در موضوع سرمایه‌گذاری مستقیم بین‌المللی FDI صحبت می‌کرد گفت که این سرمایه‌گذاری نسبت به سال قبل که ۸/۷ میلیارد دلار بود تقریبا دو برابر شده است. منابع این سرمایه‌ها از کشورهای اروپایی، آمریکایی، آسیا و بخش‌هایی از حوزه خلیج فارس بوده است.
سعدی اوزدمیر اقتصاددان ترک می‌گوید که این سرمایه‌گذاری خارجی شامل همه ذی‌نفعان در حوزه‌های مختلف است؛ از آن جمله ۷/۵ میلیارد دلار به املاک، ۳/۳ میلیارد دلار به عمده فروش، ۸/۱ میلیارد دلار به بخش صنعت و ۱ میلیارد و ششصد میلیون دلار به اطلاعات و ارتباطات و بیمه و حمل‌و‌نقل.
از سال ۲۰۰۳ الی ۲۰۲۱ بیشترین سرمایه‌گذاری به مبلغ ۲۴۰ میلیارد دلار از آمریکا و اروپا با ۶/۶۸ درصد از سرمایه‌گذاری خارجی و ۵/۱۴ درصد از آسیا و حوزه خلیج‌فارس، ۱/۸ درصد از سرمایه‌گذاری را شامل می‌شده است.
داغلی اوغلو، رییس دفتر سرمایه‌گذاری نهاد ریاست‌جمهوری ترکیه می‌گوید در سال ۲۰۰۳ مجلس ملی ترک قانونی را تصویب کرد که با کلیه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی رفتار یکسان و برابر باشد و فرقی میان سرمایه‌گذار داخلی و خارجی به هیچ وجه نباشد و این امکان برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم شد که بدون مجوز قبلی وارد ترکیه شوند.
در این قانون تمام انتظارات سرمایه‌گذاران در زمینه انتقال رایگان سود سهام، خرید املاک، حفاظت در مقابل سلب مالکیت و اشتغال در نظر گرفته شده است. گفته می‌شود میانگین سالانه سرمایه‌گذاری مستقیم بین‌المللی بین ۱۹۹۲ تا سال ۲۰۰۲ یک میلیارد دلار بود.
در موضوع سرمایه‌گذاری خارجی ترکیه با دو گروه از سیاستمداران و اقتصاد سیاسی مواجه است: گروه اول تفکر منفی در سرمایه‌گذاری خارجی دارند و معتقدند که اگر در کشوری سرمایه‌گذاری بیشتری صورت بگیرد به منزله این است که کشور سرمایه‌گذار قدرت سیاسی و نفوذ اقتصاد بیشتری پیدا می‌کند و می‌گویند کشورتان را به خارجی‌ها فروخته‌اید.
گروه دوم بر این باورند که وقتی سرمایه‌گذار خارجی وارد یک مملکت نمی‌شود به این دلیل است که وضعیت مملکت به قدری وخیم است که هیچ سرمایه‌گذار خارجی حاضر به حضور در آن مملکت نیست. در این میان سبب بالا رفتن سرمایه‌گذاری آمریکا در ترکیه این است که در ۱۹۸۵ بین تورگوت اوزال و دونالد ریگان که هر دو به اقتصاد لیبرال معتقد بودند توافق شد که شورای بازرگانی ترکیه و آمریکا تشکیل شود. اوزدمیر می‌گوید به دنبال این امر نزدیک به ۲۰۰۰ شرکت آمریکایی تا امروز در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند که یکصد هزار شغل ایجاد شده و در همین شرایط تعداد شرکت‌های کوچک و بزرگ سرمایه‌گذاران ترک در آمریکا نیز در حال رشد است.
رییس دفتر سرمایه‌گذاری اردوغان بر این باور است که هم‌اکنون زمان مشارکت کامل بین ترکیه و ایالات‌متحده فرا رسیده است و جو بایدن و اردوغان درست مثل ریگان و اوزال راه را برای اهداف تجاری یکصد هزار میلیارد دلاری باز کرده‌اند.
از نکات قابل توجه در سرمایه‌گذاری خارجی ترکیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۲۰۰۰ شرکت آمریکایی در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ۱۰۰۰۰۰ شغل از طریق شرکت‌های آمریکایی در ترکیه به وجود آمده است. اهداف تجاری بایدن و اردوغان بر ۱۰۰ میلیارد دلار مبادلات تجاری متمرکز است. سرمایه‌گذاران ترک و خارجی در مقابل قانون برابرالحقوق هستند. سرمایه‌گذار خارجی بدون مجوز وارد ترکیه می‌شود. گفتنی است آمریکا و اروپا از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۱ دویست و چهل میلیارد دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
* مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات ایران و ترکیه
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :