نقد اقدام پرحاشیه ضرغامی

نادر نینوایی *

در دو روز گذشته انتشار ویدئوی بازدید عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از مخزن موزه ملی ایران خبرساز شد. ضرغامی در این ویدئو اشیای تاریخی با قدمت چند هزار ساله را این دست و آن دست کرده و در خصوص قدمت آثار سوالاتی مطرح می‌کند.
اگرچه در این ویدئو ضرغامی دستکش به دست داشته و ماسک به صورت زده اما برخی از فعالان حوزه میراث فرهنگی به درستی این نقد را مطرح می‌کنند که چه لزومی داشته بالاترین مقام حوزه میراث فرهنگی کشور اشیای تاریخی موزه ملی ایران را به خطر انداخته و آنها را دست به دست کند تا توضیح واضحات دهد.
موج انتقادات از حرکات ضرغامی در موزه ملی به حدی بود که نهایتا گردانندگان صفحه رسمی موزه ملی ایران در اینستاگرام، ناچار شدند پیام‌های مطلب مربوطه را خاموش کنند. با این وجود در صفحه وزیر میراث که این ویدئو نشر یافته نظرات فعال هستند و می‌توان شاهد نقدهای وارده از سوی مردم و فعالان میراث فرهنگی در این خصوص بود.
در گذشته و در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و ریاست حمید بقایی در سازمان میراث فرهنگی وقت، اقدام مشابه با آنچه ضرغامی انجام داد مسبوق به سابقه بوده است. البته در آن زمان وقتی که احمدی‌نژاد خواست بدون دستکش به شاهنامه خطی و تاریخی دست بزند کارشناس مربوطه تذکر داد که بدون دستکش این کار را انجام ندهد و البته شنیده شد که بعدها کارشناس مربوطه به خاطر همین تذکر بجا توبیخ شده است.
در خصوص اقدام ضرغامی اما شاهد آن هستیم که مسوولان موزه ملی ایران صرفا شاهد حرکات پرخطر وزیر میراث و دست به دست شدن ظرفی هستند که نشانی از وجود انیمیشن در شهر سوخته است.
در این میان برخی از نقدهای مطرح شده در خصوص این اتفاق متوجه مسوولان و کارشناسان موزه ملی ایران است که چرا از وزیر نمی‌خواهند اشیای تاریخی را لمس نکرده و آنها را دست به دست نکند. بعضی از صاحب‌نظران هم می‌گویند متخصص نبودن ضرغامی در حوزه میراث فرهنگی و بهره‌گیری از معاونانی که بیشتر سابقه صداوسیمایی دارند و فاقد تخصص در حوزه میراث فرهنگی هستند، باعث شده وی از مشاوره متخصصان حوزه محروم شده و دست به اقدامات این‌چنینی بزند.
آنچه که واضح است اما این است که از وزیر میراث فرهنگی انتظار می‌رود در هنگام مراجعه به مخازن موزه‌ها بیشتر پیگیر مشکلات از مسوولان مربوطه باشد و نمایش آثار به صورت ویدئویی آن هم بدون توجه به ملاحظات مربوطه اقدامی غیرکارشناسانه و دور از ذهن است.در میان خیل نظرات مطرح شده اما برخی هم با اشاره به این موضوع که هزاران شیء تاریخی در گنجینه‌ها و مخازن موزه‌ها در حال خاک خوردن بوده و در معرض آسیب هستند، معتقدند که شاید همین حضور پر حاشیه ضرغامی در مخزن موزه ملی نیز باعث توجه بیشتر به این آثار شود.
آنچه که مسلم است از وزیر میراث فرهنگی و سایر مسوولان ذی‌ربط در حوزه میراث فرهنگی کشور توقع داریم به جای انجام حرکات نمایشی و فیلم گرفتن از مخازن موزه‌ها، فرصت تماشای این آثار در موزه‌های تخصصی را فراهم کنند.
در حال حاضر هزاران خانه تاریخی در کشور وجود دارد که در حال تخریب و نابودی هستند، وزارت میراث می‌تواند با مشارکت بخش خصوصی و شهرداری‌ها این خانه‌ها را تبدیل به موزه‌های تماشایی در جای‌جای کشور کند. به این ترتیب هم خیل عظیم کارشناسان موزه‌داری بیکار به کار گرفته می‌شوند و هم اشیای تاریخی به جای خاک خوردن در موزه‌ها در معرض نمایش عموم قرار می‌گیرند.
فراموش نکنیم که افزایش تعداد موزه‌ها و آثار به نمایش در آمده می‌تواند چرخ صنعت گردشگری کشور را نیز با سرعت بیشتری به گردش در آورد و زمینه را برای استفاده بیشتر از راهنمایان گردشگری فراهم کند.
* روزنامه‌نگار