سودآوری در سایه رشد قیمت نفت

به گزارش جهان صنعت نیوز:  روند صعودی قیمت نفت طی دو ماه گذشته، توجه معامله‌گران را به گروه پالایشی بازار سهام جلب کرده است. اگر چه ناظران اثر افزایش قیمت نفت بر پالایشگاه‌ها را مستقیم و بلافاصله توصیف نمی‌کنند اما جهش نرخ طلای سیاه در بازار جهانی، روزهای روشنی را برای نمادهای این گروه در بازار سهام ایران ترسیم کرد. به گفته کارشناسان بازار، آنچه در نوسانات قیمت نفت بر گروه پالایشی اثرگذار خواهد بود، کرک اسپرد قیمت نفت و محصولات پالایشی است که به نظر می‌رسد طی هفته‌های اخیر روندی افزایشی را طی کرده است. محاسبات قیمت نفت و محصولات شرکت‌ها طی یک سال گذشته حاکی از سه برابر شدن کرک اسپرد پالایشی‌ها از بهار ۱۴۰۰ تا بهار ۱۴۰۱ است. به نحوی که تخمین‌زده می‌شود در بهار امسال این شاخص به ۳۱۸ رسیده باشد. این تغییرات می‌تواند دلیل تمایل معامله‌گران بازار سهام به گروه پالایشی طی هفته‌های اخیر را به خوبی توضیح دهد. بررسی صورت‌های مالی نمادهای شاخص پالایشی نیز حاکی از رشد تولید محصولاتی است که بیشترین اثرپذیری را از تحول قیمت نفت داشته‌اند. از آنجا که کارشناسان بازار نفت پیش‌بینی می‌کنند، روند نرخ طلای سیاه همچنان صعودی باشد، به نظر می‌رسد سودآوری گروه پالایشی نیز بتواند تا مدت زیادی دوام آورد. اگر چه به دلیل فقدان ارقام مبالغ فروش در صورت‌های مالی این گروه، همچنان نمی‌توان نظر دقیقی درباره میزان درآمد و سود شرکت‌های پالایشی ارائه کرد.

شرکت‌های پالایشی عموما از اختلاف قیمت فرآورده‌ها و نفت تحت عنوان کرک اسپرد، بهره‌مند می‌شوند. طی هفته‌های گذشته نیز این شاخص عموما افزایشی بوده و با احتساب قیمت نفت منطقه روند رو به رشدی را طی کرده است. این در حالی است که طی دو سال گذشته و همزمان با پاندمی کرونا همین شاخص به یک ریسک برای صنعت پالایشی بدل شده بود.
با این حال اما با عبور از دوره قرنطینه و افزایش تقاضا برای محصولات این گروه، اسپرد پالایشی‌ها نیز روند رو به رشدی را آغاز و نظر سهامداران را به سمت خود جلب کرده است. اکنون نیز با وجود ریزش قیمت نفت طی دو روز گذشته اما برخی پیش‌بینی‌ها مدعی آن است که قیمت طلای سیاه تا ۱۸۰ دلار نیز افزایش خواهد یافت. جی پی مورگان پیش‌بینی کرده است که در صورت تحریم کامل نفت روسیه ‌طلای سیاه می‌تواند مرز ۱۸۵ دلار را نیز تجربه کند. این پیش‌بینی‌ها در حالی عنوان می‌شود که در حال حاضر نیز به واسطه رشد قیمت‌های جهانی، کاهش سطح قرنطینه در جهان و افزایش تقاضا، قیمت محصولات گروه پالایشی روند مناسبی را طی می‌کند و با وجود اصلاح جزئی قیمت نفت، اسپرد این گروه تقویت شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود در صورت تحقق ارزیابی‌ها از قیمت نفت و تداوم رشد تقاضا و افزایش انتظارات تورمی، گروه پالایشی بتواند همچنان از این روند سودسازی کند. گفتنی است شاخص گروه فرآورده‌های نفتی که صنایع پالایشی را در خود جای داده است، از نیمه اسفندماه سال گذشته تاکنون معادل ۵/۲۹ درصد رشد را در بازار سهام تجربه کرده است.

تغییرات در سبد محصولات «شتران»

شرکت پالایش نفت تهران که سهام آن در بازار سرمایه تحت نماد «شتران» معامله می‌شود طی یک سال مالی گذشته (منتهی به بیست و نهم اسفندماه ۱۴۰۰) توانسته است ۱۲ میلیون و ۸۱۶ هزار و ۵۵۰ مترمکعب از محصولات خود را به فروش برساند. این محصولات عموما شامل سوخت جت سبک (JP4)، گاز مایع، سوخت جت سنگین (ATK) حلال، انواع بنزین موتور، نفتای سبک و سنگین، نفت سفید، نفت گاز نهایی، نفت کوره و مالچ، روغن خام و آیزوریسایکل، وکیوم باتوم، گوگرد و بوتان بوده است. صورت‌های مالی نشان می‌دهند ناموفق‌ترین محصول این شرکت در فروش، سوخت جت سبک بوده است؛ چراکه از میزان ۱۲ هزار و ۳۰۱ مترمکعب تولیدی، تنها ۹ هزار و ۴۶ مترمکعب از آن به فروش رسیده است. این شرکت در سال مالی منتهی به اسفندماه ۹۹، بالغ بر ۱۲ میلیون و ۸۶۹ هزار و ۵۰۰ مترمکعب محصول فروخته بود که بر همین اساس طی سال مالی گذشته با تغییر چندانی در میزان فروش مواجه نبوده است. با این حال اما برخی محصولات شرکت با کاهش یا افزایش تولید مواجه بوده‌اند. به عنوان مثال شرکت در سال ۹۹، بالغ بر ۲۱ هزار و ۵۲۵ مترمکعب سوخت سبک جت تولید کرده بود اما میزان تولید این محصول در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۴۳ درصدی روبه‌رو بوده است.

این در حالی است که در مثالی دیگر، سوخت جت سنگین این شرکت، رشد ۵۶ درصدی را تجربه کرده است. نفت سفید، گاز مایع، حلال، روغن خام آیزوریسایکل و گوگرد نیز از جمله محصولاتی است که با کاهش تولید مواجه شده است. با این حال اما شرکت در سال ۱۴۰۰ مقدار محدودی از محصول بوتان را تولید کرده است که این قلم در تولیدات سال ۹۹ دیده نمی‌شود. گفتنی است محصول نفتای سبک و سنگین شرکت در سال ۱۴۰۰ با رشد هزار و ۴۱۰ درصدی نسبت به سال ۹۹ روبه‌رو بوده و بدین ترتیب بخش بزرگی از سبد محصولات شرکت پالایش نفت تهران را به خود اختصاص داده است.

تنوع‌بخشی به تولیدات «شبندر»

شرکت پالایش نفت بندرعباس نیز صورت‌های مالی سال گذشته را روی کدال منتشر کرده است. این شرکت که در بازار سهام با نماد «شبندر» فعال است، طی سال مالی منتهی به بیست و نهم اسفندماه ۱۴۰۰، معادل ۱۸ میلیون و ۴۷۷ هزار و ۲۰۷ مترمکعب از محصولات خود را به فروش رسانده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۹، برابر با ۵۵ درصد رشد نشان می‌دهد. گفتنی است طی سال گذشته چند محصول جدید به سبد شبندر افزوده شده و می‌توان رشد تعداد فروش محصولات طی سال ۱۴۰۰ را مرهون همین تحولات دانست. بر این اساس طی سال گذشته، کالاهای نفت گاز یورو ۴، بنزین یورو ۵، پلات فرمیت و نفتای سنگین به سبد محصولات پالایش نفت بندرعباس افزوده شده و کالای پنتان از تولیدات شرکت حذف شده است. در همین حال در حالی که میزان تولید نفت سفید، نفت گاز، نفتا، وکیوم اسلایس، وکیوم باتوم، حلال‌ها، گوگرد، آیزوریسایکل و بلندینگ نفتا با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده‌اند، تولید محصولات گاز مایع، سوخت سنگین جت، بنزین موتور، نفت کوره و لوبکات سنگین رشد محسوسی را تجربه کرده‌اند.

نفت گاز؛ گل سرسبد محصولات «شپنا»

بر اساس صورت‌های مالی سال ۱۴۰۰ شرکت پالایش نفت اصفهان- که سهام آن تحت نماد «شپنا» در بازار سرمایه فعالیت می‌کند- شرکت توانسته است در سال مالی منتهی به بیست و نهم اسفندماه سال ۱۴۰۰، معادل ۱۹ میلیون و ۴۶۲ هزار و ۳۹۱ مترمکعب از محصولات خود را به فروش برساند. این در حالی است که پالایش نفت بندرعباس طی سال ۹۹ معادل ۱۹ میلیون و ۱۵۷ هزار و ۲۰۷ مترمکعب از محصولات را فروخته بود. شپنا نیز در سال‌جاری برخی محصولات را به سبد تولیدات خود افزوده است. بر این اساس کالاهای نفت کوره سنگین ۷۲، بنزین موتور اکتان ۹۵ یورو ۴، نفت کوره سبک ۳۸۰، نفت سفید معمولی، نفت سفید کم گوگرد، بنزین اکتان ۸۷ مشابه یورو ۴ یا یورو ۵،‌ بنزین موتور اکتان ۹۱ یورو ۴ و بنزین معمولی اکتان ۸۷ از جمله اقلامی است که به سبد محصولات شپنا افزوده شده است. گفتنی است در سبد محصولات شپنا، نفت‌گاز با گوگرد بالای ۵۰۰۰ بیشترین وزن تولید را به خود اختصاص داده است. میزان تولید این محصول در سال ۱۴۰۰ برابر با شش میلیون و ۸۵۴ هزار و ۲۳۷ مترمکعب بوده است که نسبت به مشابه سال ۹۹ نیز رشد ۷۸ درصدی نشان می‌دهد. پس از این محصول، اقلامی نظیر بنزین موتور اکتان ۹۱ یورو ۵ (با سه میلیون و ۷۵۳ هزار و ۵۷۴ متر مکعب)، نفت کوره سبک ۸۰ (با دو میلیون و ۸۰۵ هزار و ۸۶۲ متر مکعب) و وکیوم باتوم (با یک میلیون و ۶۳۰ هزار و ۴۹۸ متر مکعب) در مراتب بعدی بیشترین تولیدات شپنا در سال ۱۴۰۰ قرار گرفته‌اند.

سنت‌شکنی «شبریز» در ثبت مبالغ فروش

شرکت پالایش نفت تبریز هم که با نماد «شبریز» سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کرده است، محصولات نسبتا مشابهی با دیگر هم‌گروه‌های خود تولید می‌کند. این شرکت توانسته است در سال مالی منتهی به اسفندماه ۱۴۰۰، معادل شش میلیون و ۵۰۳ هزار و ۹۱۵ مترمکعب از محصولات خود را به فروش برساند که این رقم در مقایسه با سال ۹۹، افزایش اندکی نشان می‌دهد. بنزین یورو۴، نفت کوره، گاز مایع، وکیوم باتوم و قیر، ریفرمیت، گاز بوتان (به پتروشیمی)، نفتای سبک و سنگین، لوبکات، روغن موتور و ضدیخ از جمله محصولات شرکت است که با رشد ملموس تولید در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن مواجه شده است. این در حالی است که محصولاتی نظیر قیر، بنزن، آیزوفید و آیزوریسایکل شبریز با کاهش قابل ملاحظه تولید مواجه بوده‌اند. نکته قابل توجه درباره صورت‌های مالی شرکت پالایش نفت تبریز درج نرخ و مبالغ فروش محصولات در گزارش پایان سال این شرکت است. اقدامی که در صورت‌های مالی چهار هم‌گروه دیگر دیده نمی‌شود. با این حال اما از آنجا که در ارقام سال گذشته نرخ فروش در صورت‌های مالی ذکر نشده است، نمی‌توان درباره رشد یا کاهش درآمدهای شرکت نظری ارائه کرد. بر اساس گزارش شبریز، این شرکت توانسته است در سال ۱۴۰۰، دو میلیون و ۹۴۱ هزار و ۹۳۸ میلیون ریال از محل فروش انواع محصولات خود (در بازار داخلی) درآمد کسب کند. با این حال نکته قابل ملاحظه دیگر آن است که شرکت، مبلغ فروش از ابتدای سال مالی تا پایان بهمن ماه سال ۱۴۰۰ را نیز همین میزان ذکر کرده است. و این در حالی است که تعداد فروش محصولات از بهمن ماه تا اسفندماه ۵۲ هزار و ۹۶۶ مترمکعب افزایش داشته است!