بازی با سلامت جامعه با عادی‌انگاری کرونا
محمدرضا محبوب‌فر *
در روزهای اخیر در محافل رسانه‌ای وابسته به دولت سیزدهم که همواره مشغول دستاوردسازی برای جناح حاکم بر مدیریت کشور هستند، از همت و تدبیر دولتی درخصوص مدیریت و کنترل بیماری کرونا در ایران و کاهش محسوس موارد ابتلا و فوت روزانه سخن رفته است. اما ماجرا از این قرار است که با جهش ویروس و ظهور سویه‌های جدید کرونا، موج ابتلا و مرگ و میر در سراسر جهان به شدت کاهش یافته است. تعداد موارد کرونا طی دو هفته قبل به یک‌چهارم کاهش یافته و تعداد موارد مرگ ناشی از کرونا به پایین‌‌ترین سطح طی بیش از دو سال اخیر رسیده است. بنابراین روند فعلی بیماری در جهان را نمی‌توان به حساب اقدامات یک دولت خاص گذاشت، چراکه کرونا یک پاندمی است و نوسانات آن در کل جهان به یک نسبت مشاهده می‌شود. البته درخصوص کاهش نسبی بیماری در جهان نباید به بیراهه رفت و به عادی‌انگاری بیماری پرداخت.
پس از اینکه دنیا نسبت به کاهش بیماری، مغرور شد و نظارت بر حسن اجرای پروتکل‌های بهداشتی را به دست فراموشی سپرد و حتی دستورالعمل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری را یکی پس از دیگری لغو کرد، بیماری اکنون با ظهور سویه‌های جدید و ترکیبی ویروس کرونا می‌رود که بار دیگر اوج گیرد. براساس آخرین اطلاعات بیماری کرونا در جهان، آمار ابتلای روزانه به کرونا در چین به بالاترین رقم از فوریه ۲۰۲۰ تاکنون رسیده و بار دیگر روند بیماری در این کشور از سر گرفته شده است. در یکی دو روز گذشته، موارد ابتلا به کرونا در پکن افزایش یافته و مقامات کشور چین که در هفته‌های اخیر با گسترده‌ترین شیوع همه‌گیری کرونا از دو سال گذشته تاکنون روبه‌رو شده‌اند، در پی افزایش موارد ابتلا به کووید۱۹در پکن، خواستار اقدامات فوری برای مهار این بیماری شدند. به دلیل روند صعودی کرونا در شانگهای چین، ساکنان این کلانشهر هم هفته‌ها است که در قرنطینه به سر می‌برند. روند بیماری و مرگ و میرها همچنین در چند روز اخیر در ایالات متحده و اروپا و آسیا بار دیگر افزایش یافته است. در ایران هم علی‌رغم ادعاها درباره کاهش محسوس آمار بیماری، بار دیگر تعداد مبتلایان صعودی شده است. گزارش‌ها در ایران حاکی از روند صعودی ابتلا و بستری بیماران با علائم کرونا است. تقریبا ۹۰ درصد سویه در گردش کرونا، زیر سویه BA2 از خانواده اومیکرون است. جهش‌های ترکیبی اومیکرون مثل XE هم در کشور دیده شده‌اند. در کشورهای همسایه از جمله ترکیه، عراق، سوریه و افغانستان، دلتا و زیرسویه‌های ترکیبی آن مانند XD و XF همچنان وجود دارند و با توجه به تردد مهاجران و رفت و آمدهای تجاری و مسافرتی، ایران کماکان در تیررس ویروس قرار دارد و بروز امواج جدید بیماری در اثر بحران بازگشایی‌ها دور از انتظار نیست.
درست پس از روزی که اطلاعیه مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت و درمان مبنی بر کاهش یک‌هفته‌ای شهرهای قرمز از ۵۵ شهر به ۲ شهر منتشر شد، رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه به یک امر پیش پا افتاده بدل شده است.
دستورالعمل‌های پیشگیری از کرونا در سطح مدارس و دانشگاه‌های کشور در حد فاجعه است. در روزهای اخیر خبر می‌رسد که با این تصور که کرونا پایان یافته است، استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری در اماکن عمومی و تجمعات و همچنین مراکز آموزشی یا به دست فراموشی سپرده شده یا تنها استفاده از ماسک، آن هم به صورت پوشش ناقص دهان و بینی، صورت گرفته است. اکنون گزارش می‌شود که در دانشگاه‌ها و مدارس روند ظهور و بروز بیماری به علائم مشکوک به آلودگی با ویروس کرونا مثل اسهال، تهوع، استفراغ، سرفه، عطسه و آبریزش بینی منتهی شده است. با وجود چنین علائمی متاسفانه دانش‌آموزان و دانشجویان در مراکز آموزشی اظهار کرده‌اند که مبتلایان به خیال اینکه کرونا پایان یافته است، علائم خود را سرماخوردگی عادی یا مسمومیت غذایی عنوان کرده‌اند و از معلمان و اساتید گرفته تا دانشجویان و دانش‌آموزان سر کلاس‌های درس حاضر می‌شوند.
شرایط فعلی کشور بار دیگر به سمتی می‌رود که در اثر یک سهل‌انگاری به بحرانی عظیم در زمینه بیماری کرونا مبدل شود. باید از روش‌های فعلی مثل استمرار بازگشایی ناگهانی مراکز آموزشی و لغو پروتکل‌های اصلی و اساسی که برای سلامت و جان مردم خطرآفرین هستند، فاصله گرفت. شرایط کرونایی کشور بسیار شکننده است و تنها یک قدم تا شعله‌ور شدن مجدد بیماری مانده است. اوج مبتلایان کرونا در کشور و جهش ناگهانی بیماری از ۵۰۰ نفر در روز به تقریبا دو هزار نفر رسیده که حاصل عدم رعایت پروتکل‌ها بوده است. با توجه به اینکه قدرت سرایت‌پذیری ویروس‌های جدید افزایش چند برابری پیدا کرده و همزمان نیز بیماری سرخک در سطح کشور در چرخش و گردش است و برخلاف تصور عموم مردم که بیماری تنها مختص به کودکان است، باید جوانب احتیاط را در پیش گرفت، چراکه عوارض و علائم بیماری مزبور در سنین بالاتر می‌تواند خطرناک‌تر و کشنده باشد و همچنین زمینه را برای ابتلا به کرونا فراهم می‌کند. مسافرت‌های تعطیلات عید فطر هم از هم‌اینک آغاز شده و در همین حال محدودیت‌های جاده‌ای و دستورالعمل بهداشتی برای سونامی مسافرت‌ها و موج جدید سفرهای بین‌شهری که اتفاق خواهد افتاد در نظر گرفته نشده است.
در پایان تاکید می‌شود که شرایط کشور از نظر بیماری‌های درگردش از قبیل کرونا و سرخک نگران‌کننده است. درخصوص کرونا باید تا دیر نشده نسبت به فراهم‌سازی امکانات و توان آزمایشگاهی و تشخیصی در کشور اقدام کرد و از تمامی جمعیت با علائم تنفسی و سرماخوردگی و نشانه‌هایی از بیماری‌های گوارشی، آزمایش پی‌سی‌آر به عمل آید و مبتلایان را مجبور به انجام تست تشخیصی کرد. در این شرایط نمی‌توان دم از جهش در مهار کرونا زد و ادعای کاهش بیماری و تلفات را داشت. به استناد به جهش‌های جدید ویروس کرونا و تشکیل سویه‌هایی که مقاوم به واکسن‌های موجود هستند، دیگر نمی‌توان به عادی‌انگاری پرداخت. نباید فراموش کرد که دیگر بیمارستان‌های کشور مثل سابق نیستند و دانشگاه‌های علوم پزشکی حتی در حل ابتدایی‌ترین مشکلات حقوق و دستمزد کادر پرستاری و درمان خود درمانده‌اند. شنیده می‌شود که قرارداد کاری بسیاری از پرستاران و پزشکان شاغل در بیمارستان‌های دولتی و غیردولتی به اسم فروکش تب کرونا تمدید نشده و ترک شغلی در پست‌های حساس مختص بیماران کرونایی اتفاق افتاده است. بنابراین در صورت تکرار پیک پنجم یا ششم بیماری در ایران می‌توان به طور قطع و یقین اعلام کرد که با توجه به گرانی دارو و افزایش هزینه‌های درمان مردم، شرایطی در کشور رقم خواهد خورد که می‌توان از آن به بازی گرفتن سلامت و امنیت مردم تعبیر کرد!
* کارشناس حوزه سلامت
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :