روزگار سخت کارگران ایران

از سوی دیگر علاوه بر وضعیت معیشتی، حقوق کار نیز برای کارگران شرایط مطلوبی ندارد، به طوری که بخشی از مصوبات قانون کار در ایران تضمین شده نیست و کارگران ایرانی همچنان از لحاظ بیمه، ساعت کار، مزایا و امنیت شغلی دچار مشکلات و مخاطرات خاص خود هستند.
هر سال سخت تر از سال قبل
در این رابطه حمید حاج‌اسماعیلی کارشناس روابط کار در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» در خصوص وضعیت کلی جامعه کارگری در ایران توضیح می‌دهد: متاسفانه ما هر سال شرایط کارگران را نسبت به سال قبل بدتر می‌بینیم.، به طوری که اکنون برخلاف سال‌های گذشته عده کثیری از کارگران ایران دچار فقر شدید شده‌اند. این امر نشان می‌دهد، پیگیری مطالبات کارگران در کشور در طول دهه گذشته به خوبی محقق
نشده است.
در این خصوص مسائل و مباحث زیادی وجود دارند که به این شرایط دامن زده‌اند. یکی از این مسائل ناشی از مشکلات ساختاری نظام اقتصادی کشور است که جایگاه نیروی کار کارگر در آن پررنگ و برجسته نیست. علاوه بر این، ایرادات و انتقادات زیاد دیگری نیز وجود دارد که بسیار قابل تامل است. ایران جزو کشورهایی است که عضو سازمان بین‌المللی کار است و به همین دلیل انتظار نیروی کار این است که مطالبات کارگران انباشته نشده و دولت از حق و حقوق آنها تمکین کند، اما این امر اکنون برخلاف شرایطی است که برای کارگران اتفاق افتاده است. امروز یک قرن و نیم از سال ۱۸۸۶ که کارگران شیکاگو در آمریکا برای ساعت کار اعتراض کردند می‌گذرد. از آن زمان تاکنون یعنی بعد از تبلور قانون کار، سازمان بین‌المللی کار و به تبع آن روز جهانی کارگر، انتظارات از کشور ما که از اعضای اولیه سازمان بین‌المللی کار بوده، این است که حقوق کارگر در ایران نهادینه شود. اما متاسفانه در خصوص اجرا و تصویب استانداردهای سازمان بین‌المللی کار، ما نسبت به بسیاری از کشورها عقب‌تر بوده و دچار مشکلات بیشتری هستیم.
این امر یکی از پرسش‌هایی است که باید از مسوولان و دولتمردان پرسید، چرا با این سابقه طولانی در عضویت سازمان بین‌المللی کار، هنوز کارگران باید برای اجرای حداقل‌ها و پیگیری مطالباتشان تا این اندازه دچار مشکل باشند؟هنوز اتحادیه‌ها و سندیکاهای کارگری ما مطابق استانداردهای سازمان بین‌المللی کار و به صورت عرفی که در سایر کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد، نیست. این خود یکی از ضعف‌های بسیار جدی است که کارگران را فاقد پشتوانه‌های لازم برای پیگیری مطالباتشان می‌کند.
چالش کارگران برای معیشت و نیازهای حداقلی
حاج‌اسماعیلی در ادامه افزود: نکته مهم بعدی این است که کارگران اکنون برای معیشت، اشتغال و امنیت شغلی دچار مشکل هستند. یعنی ما هنوز در ایران برای حداقل‌های معیشت کارگران در حال جنگیدن و چانه‌زنی هستیم؛ امری که در سایر کشورها نهادینه و تضمین شده است. اما متاسفانه کارگران ایرانی همچنان برای معیشت و نیازهای حداقلی در حال مبارزه هستند.همچنین علاوه بر اینکه نرخ بیکاری در کشور ما بالاست، حمایت‌های اجتماعی نیز با مشکلات جدی مواجه است، به طوری که کارگران بیکار و کارجو، نمی‌توانند از یک حق بیمه بیکاری مناسب برخوردار باشند.
این عوامل، مسائلی است که از طریق کنوانسیون‌ها و مقاوله‌نامه‌های بنیادین، سال‌هاست که در جهان تعریف شده است. با این حال ما همچنان دچار شرایط نامناسب در کارگاه‌ها هستیم. کارگرانی که از حق بیمه محروم بوده و شرایط کاری آنها از لحاظ ساعت کار، پرداخت مزایا و مصوبات قانونی در کشور مناسب نبوده و وزارت کار هم تضمین لازم را برای آنها فراهم نکرده است.
عدم نهادینه شدن حقوق کارگر در ایران
حاج‌اسماعیلی در ادامه با بیان اینکه روز جهانی کارگر، پاسداشت حقوق کارگران در دنیاست، گفت: قانون کار ایران هم روز اول ماه می ‌که مصادف با ۱۱ اردیبهشت است را تعطیل رسمی اعلام کرده است. اما همچنان کارگران ایرانی برای پاسداشت روز جهانی کارگر با مشکل مواجه هستند، به طوری که رویکردهای امنیتی دستگاه‌های انتظامی آزادی روز جهانی کارگر برای برگزاری راهپیمایی و تجمع را در اختیار کارگران قرار نداده و به رسمیت نمی‌شناسد. تمامی این موارد از جمله نقاط ضعف جدی ماست که نشان از عدم نهادینه شدن حقوق کارگر در کشور است. به همین دلیل هم هست که به اعتقاد من کارگران ایرانی به لحاظ ارزیابی و بررسی حقوق کار و استانداردها همچنان در گام‌های ابتدایی و اولیه قرار دارند.